Σκαριά στο City Link

Στο επιβλητικό και μεγαλύτερο κτίριο της Αθήνας του μεσοπολέμου, το Μέγαρο του Μετοχικού Ταμείου Στρατού, η στοά Σπηρομήλιου αποτελεί μία νησίδα κομψότητας και πολυτέλειας που αποπνέει έναν μοναδικό ευρωπαϊκό αέρα.

Σε αυτή τη νησίδα προσάραξαν από χθες τα «Σκαριά» του Γιώργου Στεφανίδη, θέμα της ατομικής έκθεσης φωτογραφίας, επιμέλειας Ίριδας Κρητικού. Δώδεκα φωτογραφίες 1 Χ 1.50 κρεμασμένες αρκετά πιο κάτω από τις Περσεφόνες και τους Νάρκισσους της Βάνας Ξένου, που ίπτανται πάνω από τη Στοά Σπυρομήλιου, και 8 κάθετες στημένες κοντά στην είσοδο της οδού Αμερικής αποτελούν ένα σύνολο εκπληκτικών φωτογραφιών που αιχμαλωτίζουν το μάτι από την πρώτη στιγμή με τα έντονα χρώματα και τον υπέροχο φωτισμό τους. Η κάθε φωτογραφία δημιουργεί μία δική της ατμόσφαιρα και διηγείται με λεπτομέρεια τη δική της ιστορία.

Συναντήσαμε τον Γιώργο Στεφανίδη, έναν ευγενέστατο, χαμογελαστό άνθρωπο, λίγες ώρες πριν τα εγκαίνια της έκθεσής του. Μας μίλησε με πάθος αλλά και σεμνότητα για την αγάπη του για τη φωτογραφία και το πώς αποφάσισε να ασχοληθεί ερασιτεχνικά με αυτήν. «Η ιστορία ξεκινάει εκ παιδιόθεν. Τότε που περνάγαμε με την οικογένειά μου τα καλοκαίρια σε ένα σπίτι πάνω στη θάλασσα, στην Πελοπόννησο απέναντι από τις Σπέτσες». Τα παιδικά του μάτια ήταν γεμάτα από εικόνες με τα βαρκάκια και καΐκια που βγαίνανε για ψάρεμα ή τα καράβια που έκαναν τα δρομολόγια από και προς τις Σπέτσες. Τα παρακολουθούσε νυχθημερόν και γνώριζε σχεδόν όλες τις ώρες που αυτά πήγαιναν και ερχόντουσαν. 

Όσο μεγάλωνε, οι παραστάσεις αυτές δεν ξεθώριασαν, αλλά αντιθέτως έγιναν χούι, όπως χαρακτηριστικά λέει ο Γ. Στεφανίδης. Στο μυαλό του κυριαρχούσαν τα καράβια, τα σκαριά, οι βάρκες, τα τρεχαντήρια. Πριν δέκα περίπου χρόνια άρχισε να τα αποτυπώνει φωτογραφικά. Διαλέγει κάποιο θέμα και εστιάζει με εμμονή και επιμονή πάνω σε αυτό. Έτσι η κάθε φωτογράφιση γίνεται ένα ολόκληρο project που απαιτεί μεγάλη προετοιμασία, μελέτη και ένα ταξίδι, άλλοτε κοντινό και άλλοτε μακρινό. 

Η θεματογραφία του ξεφεύγει από τις συνηθισμένες με τα παλιά σκαριά και τα ναυάγια να είναι από τις αγαπημένες του. Παρόλο που αυτά εμπεριέχουν μέσα τους ένα δράμα ή μία εγκατάλειψη και ίσως δημιουργούν στενάχωρα συναισθήματα, όλα, όσο τσακισμένα κι αν είναι, έχουν να αφηγηθούν μία ιστορία για το παρελθόν τους και αυτό είναι κάτι που τον συναρπάζει. Όπως είπε: «Μου αρέσουν αυτά που έχουν τη φθορά του χρόνου. Έχουν μία άλλη γοητεία και άλλο μέλωμα». Μπορεί να είναι μισοβουλιαγμένα ή παρατημένα μεσοπέλαγα, ή στο καρνάγιο ή στον ταρσανά, αλλά πριν ήταν ένας ζωντανός οργανισμός γεμάτος ανθρώπους, κίνηση και μαρτυρίες, και αυτό είναι που κάνει το βλέμμα του να σταματάει με ευαισθησία και σεβασμό πάνω τους και να θέλει να τα αποτυπώσει έστω και λίγο πριν τα στοιχεία της φύσης κάνουν τη δουλειά τους και οι λαμαρίνες λιώσουν και εξαφανιστούν, σαν να μην υπήρξαν ποτέ. Με τον φακό του «διασφαλίζει» δε πολύτιμες μνήμες από καΐκια και τρεχαντήρια για τις επόμενες γενιές που ίσως να μην προλάβουν να τα γνωρίσουν καν. 

Η φωτογράφιση δεν είναι πάντα μία απλή υπόθεση ειδικά όταν πρόκειται για είσοδο σε ναυπηγεία, ναυστάθμους ή εγκαταστάσεις όπου απαιτείται ειδική άδεια. Εκεί, η γραφειοκρατία κάνει πολλές φορές αισθητή την παρουσία της και έχει χρειαστεί σε μία περίπτωση να ζητήσει άδεια από το Υπουργείο Εθνικής Αμύνης, το Λιμενικό Σώμα, τον Δήμο Ελευσίνας ώστε να τραβήξει την πολυπόθητη φωτογραφία. 

Όταν τον ρωτήσαμε ποιο από τα θέματα που έχει φωτογραφίσει τον εντυπωσίασε πιο πολύ αναφέρθηκε στο ναυάγιο της Άνδρου, κάπου κοντά στο Βαθύ, το οποίο παίρνει ένα απίστευτο χρώμα την ώρα που δύει ο ήλιος. Σημείωσε δε ότι έτσι και φωτογραφίσει το ίδιο σημείο μετά από καιρό, η εικόνα θα είναι εντελώς διαφορετική γιατί ο χρόνος θα έχει κάνει τη δουλειά του και τα δεδομένα θα έχουν αλλάξει.

Είναι αυτοδίδακτος αλλά, όπως ομολογεί, διαβάζει πάρα πολύ. «Η φωτογραφία έχει συνεχή εξέλιξη, οι τάσεις αλλάζουν και έτσι απαιτείται διαρκής ενημέρωση». Μιλώντας για την τεχνική της δουλειάς του μας είπε ότι όταν φωτογραφίζει, τον νοιάζει να έχει καθαρή περίμετρο και η αδυναμία του είναι να φωτογραφίζει από πάνω προς το κάτω γιατί αυτό τον βοηθάει να έχει καθαρή εικόνα, εκτός από τις πρύμνες και πλώρες που φωτογραφίζονται από κάτω προς τα πάνω. Όλες οι φωτογραφίες του είναι τραβηγμένες με ψηφιακή κάμερα. Φωτογραφίζει σε δύο χρόνους, ανατολή και δύση. Είναι κατά του να «γαργαλά» την φωτογραφία, αλλά δεν αποφεύγει την επεξεργασία, τονίζοντας λίγο το χρώμα ή αφαιρώντας μικρές ατέλειες.

Έμπνευση για αυτή την έκθεση ήταν «Το ναυάγιο της Κίχλης», ποίημα που έγραψε ο Σεφέρης για ένα μισοβυθισμένο πλοίο που είδε κάνοντας με τη γυναίκα του, τη Μάρω, βαρκάδα στον Πόρο το 1946, κοντά στο νησάκι Δασκαλιό. «Ένα καράβι που το βούλιαξαν ἐδῶ καὶ χρόνια- τὄ᾿λεγαν "Κίχλη" ἕνα μικρὸ ναυάγιο- τὰ κατάρτια, σπασμένα, κυματίζανε λοξὰ στὸ βάθος, σὰν πλοκάμια ἢ μνήμη ὀνείρων, δείχνοντας τὸ σκαρί του, στόμα θαμπὸ κάποιου μεγάλου κήτους νεκροῦ σβησμένο στὸ νερό....»

Δύο από τα έργα της έκθεσης θα προσφερθούν στη μη κερδοσκοπική οργάνωση Safe Water Sports, που ίδρυσε ο πατέρας ενός 10χρονου αγοριού όταν αυτό \ είχε ένα θανατηφόρο ατύχημα το 2014 στη θάλασσα της Μυκόνου. 

Δείτε περισσότερες πληροφορίες για την έκθεση στο Guide της Athens Voice