Φωτογράφισε τη Γάζα, τη Βηρυτό, το Κάιρο, την Κωνσταντινούπολη, τη Λευκωσία, το Τελ Αβίβ, απεικόνισε το αστικό τοπίο της Μασσαλίας, της Ρώμης, του Αμμάν, του Τζιμπουτί. Εργάστηκε σε εγκαταλειμμένες στρατιωτικές βάσεις της ανατολικής Ευρώπης, εκτέθηκε παντού, εξέδωσε βιβλία, γύρισε φιλμ, διέσχισε ζώνες πυρός.
Ο ανέστιος φωτογράφος με έδρα το Παρίσι, Fouad Elkoury, πραγματοποιεί το τελευταίο του πρότζεκτ στη Θεσσαλονίκη. Βρέθηκε στην πόλη έπειτα από πρόσκληση του Μουσείου Φωτογραφίας, προκειμένου να συμμετέχει στις φωτογραφικές αποστολές «Θεσσαλονίκη - Σταυροδρόμι Πολιτισμών». Το προϊόν της δουλειάς του θα εκτεθεί και θα εμπλουτίσει τη συλλογή του μουσείου, ενώ θα εκδοθεί και η ανάλογη μονογραφία. Το SOUL και η Athens Voice είναι χορηγοί επικοινωνίας.
Ο Fouad Elkoury μίλησε στον Δημήτρη Καραθάνο και τον Στέφανο Τσιτσόπουλο.
Πώς βλέπετε τη Θεσσαλονίκη στο διάστημα που βρίσκεστε εδώ; Είναι μια έγχρωμη ή ασπρόμαυρη πόλη;
Όχι, καθόλου. Μου είχε δοθεί όμως το βιβλίο του Μαζάουερ. Γι’ αυτό και ήρθα εδώ ελπίζοντας να βρω όλα αυτά τα διαφορετικά επίπεδα ιστορίας, τα μνημεία που δυστυχώς ανακαλύπτω πως είναι εντελώς αποκομμένα από το αστικό περιβάλλον. Ακόμη και τα αυθεντικά ονόματα έχουν αλλαχτεί. Η Θεσσαλονίκη μου θυμίζει το Ισραήλ. Οτιδήποτε αφορά το παρελθόν έχει απομακρυνθεί. Λες και δεν υπήρχαν ποτέ αραβικές, οθωμανικές ή παλαιστινιακές επιρροές εκεί. Ομοίως και στην πόλη σας. Υπάρχει μια πολιτική επανεγγραφή της ιστορίας που αφανίζει οτιδήποτε δεν είναι ελληνιστικό ή βυζαντινό. Αλλά το παρόν δεν είναι τίποτα δίχως το παρελθόν.
Δεν απογοητεύομαι ποτέ. Ας πούμε πως αντιμετωπίζω μια αναποδιά. Αν βρεθείς, για παράδειγμα, σαν τουρίστας στη Ρώμη, είσαι ευτυχής, γιατί όλα τα διαφορετικά επίπεδα είναι ορατά, εναρμονισμένα με το περιβάλλον. Εδώ όμως διαπιστώνω ότι υπάρχει μια γενικευμένη απροθυμία. Μόλις σήμερα σταμάτησα έναν νεαρό, κοντά στο Γενί Τζαμί, 20 μέτρα μακριά, ουσιαστικά. Εκείνος βολτάριζε, άκουγε μουσική, του ζήτησα οδηγίες για το μνημείο, αλλά δεν ήξερε να μου πει. Τελικά προσανατολίστηκα από έναν ηλικιωμένο, ο οποίος πάλι έπρεπε να ζητήσει τη βοήθεια της κόρης του, γιατί δεν ήξερε αγγλικά. Αυτή είναι η κατάσταση. Η νέα γενιά δεν ξέρει την ιστορία, ενώ η παλιότερη δε μιλά αγγλικά.
Τι σας κάνει να μην υιοθετείτε καμιά από τις πατρίδες σας για σπίτι; Γιατί ζείτε νομαδικά;
Δεν είναι και τόσο δύσκολο να αντιληφθείτε το γιατί. Ο πατέρας μου ήταν από τον Λίβανο, η μητέρα μου από την Παλαιστίνη, εγώ γεννήθηκα στο Παρίσι. Οπότε, ουδέν πρόβλημα να μετακινούμαι όσο υπήρχε ανάγκη. Όλα αυτά, βέβαια, καιρό πριν, όταν οι εφημερίδες, τα περιοδικά και οι πάσης φύσεως οργανισμοί ανέθεταν δουλειές σε φωτογράφους. Πράγμα που δε συμβαίνει πια. Τώρα, που ο καθένας μπορεί να είναι φωτογράφος, ακόμη και με ένα τηλέφωνο, κανείς δε νιώθει την ανάγκη να στείλει, για παράδειγμα, κάποιον να φωτογραφίσει την πρώτη επέτειο της αιγυπτιακής επανάστασης. Πιθανότατα θα χρησιμοποιήσουν τις εικόνες οποιουδήποτε βρέθηκε στην πλατεία Ταχρίρ. Η ψηφιακή κάμερα σκότωσε τη φωτοδημοσιογραφία. Για να απαντήσω στο αρχικό ερώτημά σας, σπίτι μου είναι το Παρίσι. Εκεί βρίσκεται το αρχείο μου, όλο μου το υλικό. Η Βηρυτός είναι το μέρος που επιθυμώ να πεθάνω.
Πώς βλέπετε το μέλλον; Προς τα πού τραβά το επάγγελμά σας;
Ούτε το δικό μου μέλλον δεν μπορώ να προβλέψω, πόσο παραπάνω της φωτογραφίας. Υποθέτω πως θα επιζήσει. Με τον ίδιο τρόπο που το σινεμά επιβίωσε του βίντεο.
Ωστόσο, οι φωτοδημοσιογράφοι σαν εσάς θα πρέπει να επινοήσουν έναν νέο ρόλο για τους εαυτούς τους.
Δεν είναι η πρώτη φορά που με αποκαλούνε φωτοδημοσιογράφο, ωστόσο αρνούμαι τον χαρακτηρισμό. Πάντοτε φρόντιζα συνειδητά να μη βρίσκομαι στο επίκεντρο των γεγονότων. Εν μέρει, γιατί δεν ήθελα να με κατατρέχει η επικαιρότητα. Θεωρούσα πως, εάν οι εικόνες μου δεν μπορούσαν να είναι κατανοητές σε 40, 50 χρόνια από σήμερα, δεν είχε νόημα να τις παράγω. Επίσης, στον καιρό μου η φωτογραφία κόστιζε. Κάθε φορά που πατούσες το κουμπί, ξόδευες λεφτά. Και για αυτό εκπαίδευσα τον εαυτό μου να φωτογραφίζει μόνο εικόνες που αξίζουν τον κόπο. Να σας πω και κάτι ακόμη; Συχνά φοβόμουν. Οπουδήποτε βρέθηκα, θέλησα να είμαι εκεί, χωρίς όμως να εκθέτω τον εαυτό μου σε κίνδυνο. Φροντίζω να υπάρχει μια μόνιμη απόσταση ανάμεσα στον εαυτό μου και στο θέμα.
«Δεν ξέρω ποια γρανάζια κινούνται μέσα μας όταν κοιτάμε φωτογραφίες, ειδικά φωτογραφίες καλλιτεχνών όπως ο Cartier-Bresson, αλλά δεν είναι μόνο η όραση που δουλεύει, ούτε μονάχα η φαντασία»
9°
