Ένας από τους πλέον ταλαντούχους φωτογράφους μας, μιλά σε πρώτο πρόσωπο για το τελευταίο του άλμπουμ
Tο “Daydreaming: Εκατό Έλληνες του Βελγίου Ονειρεύονται την Ελλάδα”, ζήτησε από εκατό ανθρώπους να κλείσουν τα μάτια και να ονειρευτούν την Ελλάδα της ψυχής τους, φιλοδοξώντας να αποτελέσει ένα σπάνιο και πρωτότυπο εικαστικό δημιούργημα. Η αναγραφή του ονείρου του καθενός δίπλα στη φωτογραφία του, πρόσθεσε ένα ακόμη επίπεδο αφήγησης, συμβάλλοντας στη δημιουργία ενός υποθετικού ή λανθάνοντος αφηγηματικού περιεχομένου. Οι στολές εργασίας, τα έπιπλα, οι χώροι, τα μικροαντικείμενα που περιέβαλλαν τους πρωταγωνιστές του φωτογραφικού εγχειρήματος, αποτελούν πηγή πληροφόρησης για την ταυτότητα του καθενός.
Σε αυτή την υπερβατική διαδρομή από το Βέλγιο προς την Ελλάδα και αντίστροφα, ανταμώθηκα με συμπεριφορές και τάσεις τις οποίες δύσκολα εντοπίζει και αντιλαμβάνεται αυτός που απλά περνά πολλές ώρες στο γραφείο ή εκείνος που έχει την αίσθηση ότι αληθινός κόσμος είναι αυτός που προβάλλεται από την τηλεόραση. Υπέκλεψα κουβέντες στο μετρό, διαθέσεις, βλέμματα που ανταλλάχθηκαν ή έμειναν να αιωρούνται στο κενό. Το βιβλίο αυτό είναι αποτέλεσμα της τακτικής και εντατικής επαφής μου με τη σημερινή κοινωνία των Ελλήνων του Βελγίου, με τον καθημερινό τους πολιτισμό.
Η επιλογή των ανθρώπων προς φωτογράφιση έγινε σχεδόν αυθαίρετα, με μοναδικό ίσως γνώμονα την επαγγελματική τους ιδιότητα, τα βιώματά τους και την προσωπική ιστορία του καθενός. Δεν υπήρχαν προκαθορισμένες λίστες ή καθοδήγηση για την επιλογή τους. Απλώς προσπάθησα να κρατήσω κάποιες σταθερές που αφορούν στα δημογραφικά του ελληνισμού του Βελγίου, για να πετύχω ένα όσο το δυνατόν πιο αντιπροσωπευτικό αποτέλεσμα. Περισσότερο βασίστηκα στο ένστικτό μου και στην ενέργεια που εξέπεμπε ο κάθε άνθρωπος ξεχωριστά.
Επιπλέον, η συγκεκριμένη δουλειά αποτίει φόρο τιμής στον σπουδαίο Γερμανό φωτογράφο Ογκίστ Σαντέρ, ο οποίος στο πλαίσιο μιας μνημειώδους τυπολογικής καταγραφής της Γερμανικής κοινωνίας του πρώτου μισού του εικοστού αιώνα, περιπλανήθηκε σε όλη την επικράτεια του Γερμανικού κράτους, φωτογραφίζοντας ανθρώπους, κάθε επαγγέλματος και ιδιότητας, στο φυσικό του χώρο. Ακολουθώντας το παράδειγμα του μεγάλου αυτού φωτογράφου και βαδίζοντας στα χνάρια του φωτογραφικού Άτλαντα του γερμανικού λαού που εκδόθηκε το 1920, κάνω την απόπειρα να απεικονίσω μια ολόκληρη ομάδα ανθρώπων, την ελληνική κοινότητα του Βελγίου και μια προσπάθεια να εισβάλλω με τη φωτογραφική μου μηχανή στον μικρόκοσμο του κάθε της μέλους που επέλεξα να φωτογραφίσω, επιβεβαιώνοντας για μια ακόμη φορά τη δύναμη του φακού, ο οποίος αποδεικνύεται ως το κατάλληλο κλειδί, προκειμένου να ανοίξουν πόρτες, τις οποίες υπό κανονικές συνθήκες, δύσκολα θα μπορούσα να διαβώ.
Αν και θέλω να αποφεύγω τις γενικεύσεις, κατέληξα στο συμπέρασμα ότι ο Έλληνας του Βελγίου είναι ένας πιο αυθεντικός Έλληνας από πολλούς που ζουν στη σύγχρονη μητροπολιτική Ελλάδα, ενώ παράλληλα αποπνέει έναν πιο ευρωπαϊκό αέρα. Μερικές βασικές αξίες, όπως η οικογένεια, η φιλοξενία, η αγάπη για την πατρίδα, έχουν γίνει αναλλοίωτες, διατηρώντας ένα πέπλο βελγικής διακριτικότητας, που προσωπικά με εντυπωσίασε. Είδα έναν Έλληνα του Βελγίου που δεν αποτελεί μια λυρική γραφική φιγούρα, αλλά έναν άνθρωπο απλό, που προσπαθεί να τα καταφέρει και να ζήσει καλύτερα από ότι του επιφύλασσε η μοίρα. Είναι ο άνθρωπος που, τουλάχιστον μια φορά στη ζωή του, πήρε το ρίσκο της αλλαγής και, κατά τη γνώμη μου, τα κατάφερε».
Ονειρεύομαι την Ιθάκη του Καβάφη. Έχω ζήσει σε τρεις ηπείρους. Επιθυμία μου ήταν να γυρίσω κάποια στιγμή στην Ελλάδα, αλλά με τον καιρό διαπίστωσα ότι αυτό ήταν αδύνατο ή μπορούσε να συμβεί μόνο κατά τύχη. Προσπάθησα να καλλιεργήσω την επιθυμία αυτή στο γιό μου, τον Πλάτωνα. Έτσι, το όνειρό μου μεταλαμπαδεύτηκε σε αυτόν, ο οποίος ζει πλέον μόνιμα στην Ελλάδα. Το ταξίδι του Οδυσσέα, στη δική μου περίπτωση, διήρκησε πέντε γενιές».
«Ονειρεύομαι τις ζεστές ημέρες του καλοκαιριού παρέα με τους παππούδες μου στο Πέραμα και την Επίδαυρο, να διασχίζουμε με το αυτοκίνητο τα βουνά και να βλέπουμε τα πανέμορφα δάση, να ζούμε ξανά τις παιδικές αναμνήσεις».
«Ονειρεύομαι το μέλλον των παιδιών μας: να τους δώσουμε σχολεία και πανεπιστήμια που θα αναπτύσσουν την κριτική σκέψη, τη δημιουργική φαντασία και την αυτενέργειά τους και να αναπτύξουμε την οικονομία μας για να μπορούν στο μέλλον να βρουν με τρόπο αξιοκρατικό, μια αξιοπρεπώς αμειβόμενη θέση εργασίας σε κλάδους από τη γεωργία μέχρι τις νέες τεχνολογίες. Να συμβάλλουμε – ο καθένας με το λιθαράκι του- ώστε τα Ελληνόπουλα να νιώθουν υπερήφανα, όχι μόνο για τους προγόνους τους, αλλά κυρίως για τη σύγχρονη Ελλάδα, ούτως ώστε να κάνουν ακόμα πιο μεγάλα όνειρα».
Γιώργος Σαραφιανός, ανθρακωρύχος, Σαρλερουά
«Ονειρεύομαι η πατρίδα μου να κατορθώνει να ανακάμπτει πάντοτε από τις κατά καιρούς κρίσεις που περνά, γιατί, όταν η Ελλάδα είναι καλά, είμαστε και εμείς καλά εδώ στην ξενιτιά. Θέλω το καλύτερο για την Ελλάδα, που αγαπώ να την επισκέπτομαι κάθε χρόνο και μετά να επιστρέφω στη δεύτερη πατρίδα μου το Βέλγιο».
«Ονειρεύομαι να έμενα στην Ελλάδα, να έπαιζα ποδόσφαιρο σε μια ελληνική ομάδα, να ταξίδευα σε όμορφα νησιά και να γευόμουν τα ωραία ελληνικά μεζεδάκια στις ταβέρνες που θα συναντούσα στο δρόμο μου».
Ελένη Παπασκυριανού, υπεύθυνη επικοινωνίας, Βρυξέλλες «Ονειρεύομαι το μέλλον».
«Ονειρεύομαι ο ελληνικός χορός να εξακολουθεί να υπάρχει στους αιώνες ως εκπληκτικός τρόπος έκφρασης και επικοινωνίας για τους ερωτευμένους του ελληνικού κόσμου».
Θεοδοσία Στάθη, χορεύτρια, Βρυξέλλες
«Ονειρεύομαι να είμαι υγιής και ισορροπημένη, γεμάτη χαρά και αισιοδοξία. Ονειρεύομαι δημιουργικά αποτυπώματα, καλλιτεχνικές συνθέσεις, χρώματα και λουλούδια να ξεχωρίζουν και να απλώνονται από μέσα προς τα έξω και αντίστροφα. Ονειρεύομαι ότι προσθέτω το λιθαράκι μου στο να πατήσουν γερά και σταθερά στη γη οι άνθρωποι που βρίσκονται γύρω μου κι έπειτα να ανοίξουν την καρδιά και τα φτερά τους, αφήνοντας να εξανεμιστεί καθετί περιττό, ενώ ταυτόχρονα να αδράξουν με θάρρος και πίστη την προσωπική τους κόκκινη κλωστή. Ονειρεύομαι ότι βλέπω την ομορφιά μέσα μου, στους άλλους, παντού. Ονειρεύομαι ειρήνη. Ονειρεύομαι αγάπη».
Μαρία Παφίλη, δασκάλα γιόγκα, Βρυξέλλες
«Ονειρεύομαι έναν τόπο που υπάρχει μόνο ως ανάμνηση πια. Τη γειτονιά της παιδικής μου ηλικίας, με τις αλάνες, τους χωματόδρομους, με αυτοφυή βλάστηση και παιδιά να παίζουν στους δρόμους. Μέσα σε λιγότερο από δύο δεκαετίες όλα αντικαταστάθηκαν από τσιμέντο. Δεν αναγνωρίζω πλέον το τοπίο. Όταν επιστρέφω με το μυαλό στο σπίτι μου, στην Ελλάδα, είμαι πάλι στη δεκαετία του ’80, παιδί ανέμελο που παίζει. Ακούω τα τζιτζίκια τις καλοκαιρινές μέρες, μυρίζω τις μυρωδιές της άνοιξης που αναδίδουν οι κίτρινες μαργαρίτες, το χαμομήλι και οι πασχαλιές… Περιμένω τη μαμά μου να φωνάξει από το μπαλκόνι να επιστρέψω στο σπίτι για βραδινό».
*Το άλμπουμ του Σπύρου Παλούκη, «Daydreaming: One hundred Greeks of Belgium dream of Greece», κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Fata Morgana. Ο δημιουργός μας παραχώρησε συνέντευξη στο τεύχος του SOUL που κυκλοφορεί. www.spyrospaloukis.com
«Δεν ξέρω ποια γρανάζια κινούνται μέσα μας όταν κοιτάμε φωτογραφίες, ειδικά φωτογραφίες καλλιτεχνών όπως ο Cartier-Bresson, αλλά δεν είναι μόνο η όραση που δουλεύει, ούτε μονάχα η φαντασία»
11°
