Φωτογραφια

Τα εγκαταλελειµµένα όνειρα του David Lynch

Ο εκκεντρικός σκηνοθέτης φωτογραφίζει όπως ακριβώς σκηνοθετεί

«Συμβαίνουν πολλά όταν αφήνεις ανοιχτό τον εαυτό σου να νιώσει και να αντιδράσει. Ένα έργο θα σου “μιλήσει” και θα σε πάει σε μέρη που ποτέ δεν ονειρεύτηκες».

Όσοι είναι οικείοι με τη σκηνοθετική δουλεία του David Lynch γνωρίζουν καλά το αινιγματικό σκοτεινό και ονειρικό ύφος αυτού του πολυτάλαντου δημιουργού. Αποτελεί έναν από τους πιο αμφιλεγόμενους σκηνοθέτες, ο οποίος έχει αναπτύξει μια ξεχωριστή κινηματογραφική γλώσσα που για να κατανοηθεί απαιτεί πολλαπλές θεάσεις και αναλύσεις πάνω στο έργο του. Η ονειρική προσέγγισή του κάθε φορά λειτουργεί σαν λαβύρινθος που καλούνται οι θεατές να βρουν την έξοδο.

Σκηνοθέτης, συγγραφέας, μουσικός αλλά και φωτογράφος, αποτελεί σίγουρα μια πολύπλευρη προσωπικότητα της τέχνης. Το υπερρεαλιστικό του έργο απαιτεί χρόνο για να σου δώσει τα κρυμμένα μυστικά του. Το φωτογραφικό του στιλ δεν θα μπορούσε να διαφέρει από το κινηματογραφικό του. Το ολοκληρωμένο έργο του, το οποίο παρουσίασε με τίτλο «The Factory Photographs» αποπνέει το μοναδικό κινηματογραφικό του στιλ, μέσα από μια σειρά ασπρόμαυρων σκοτεινών και μελαγχολικών φωτογραφιών. Οι φωτογραφίες είναι τραβηγμένες σε εργοστάσια από διάφορα μέρη στον κόσμο – ένα φωτογραφικό οδοιπορικό που κρατάει το ενδιαφέρον του αμείωτο για δεκαετίες.

«Μου αρέσει το βιομηχανικό τοπίο. Οι καμινάδες. Τα υγρά και ο καπνός. Μου αρέσουν οι ανθρώπινες κατασκευές. Μου αρέσει να βλέπω ανθρώπους να δουλεύουν σκληρά... μου αρέσει η λάσπη. Τα εργοστάσια μού μοιάζουν σαν καθεδρικοί ναοί».

Τραβηγμένες σε διάφορες τοποθεσίες όπως η Γερμανία, Πολωνία, Νέα Υόρκη και Αγγλία, το τελικό φωτογραφικό αποτέλεσμα μοιάζει πολύ με σκηνικό εγκλήματος... ένα παρακμιακό σκηνικό, μια τοποθεσία που η φύση σιγά σιγά κυριεύει την ανθρώπινη δημιουργία.

Τοίχοι σε αποσύνθεση, βιομηχανικά απορρίμματα, τρίμματα, διάδρομοι σαν λαβύρινθοι, κενά τοπία, συνθέτουν το φωτογραφικό στιλ του δημιουργού.

«Πρέπει να ήμουν μικρός όταν γεννήθηκε το ενδιαφέρον μου για τα εργοστάσια. Επισκεπτόμουν τον παππού μου στο Μπρούκλιν της Νέας Υόρκης, όταν στη διαδρομή πάντα πρόσεχα τις καμινάδες των εργοστασίων να βγάζουν καπνούς και φωτιά. Όλο αυτό το σκηνικό μου έκανε τρομερή εντύπωση». Μια γρήγορη ματιά στα κινηματογραφικά του έργα, οι κλειστοφοβικοί Βικτωριανοί δρόμοι στο «The Elephant man», οι τίτλοι έναρξης στο «Twin Peaks» και σημεία από τα τοπία στο «Dune», φανερώνουν την επιρροή των εργοστασίων στον Lynch.

«Άμα μου προτείνεις να πάμε στην Ντίσνεϊλαντ ή να πάμε να δούμε ένα εγκατελειμμένο εργοστάσιο, δεν θα είχα ποτέ δίλημμα. Θα διάλεγα το εργοστάσιο. Δεν ξέρω γιατί. Μου μοιάζει το τέλειο μέρος να αφηγηθείς μια φωτογραφική ιστορία».

Οι φωτογραφίες του Lynch είναι φανερό πως είναι βγαλμένες από κάποια περίεργη σκοτεινή ταινία. Σε στοιχειώνουν... όπως ακριβώς και οι ταινίες του. Ωστόσο, καμία από αυτές τις τοποθεσίες που τραβήχτηκαν οι φωτογραφίες δεν χρησιμοποιήθηκε για κάποια από τις ταινίες του, ούτε μέρος κάποιας έρευνας γι’ αυτές.

«Όταν πηγαίνω σε τέτοια μέρη, κατά κάποιο τρόπο με πιάνει ένα άγχος και τρέμουλο. Το οποίο δεν λειτουργεί όταν θες να τραβήξεις φωτογραφίες. Αλλά είναι τόσο συγκινητικό. Πιστεύω ότι πολλοί, όταν πηγαίνουν σε τέτοια μέρη, θα τους πιάσει ίσως κάποιος φόβος επειδή είναι σκοτεινά και περίεργα αλλά υπάρχει και πολύ φως που αναδεικνύεται από μέσα».

Ο David Lynch έχει εκθέσει πρόσφατα στο Λονδίνο τη σειρά «The Factory Photographs». Το τελικό αποτέλεσμα μπορεί να μοιάζει λίγο τετριμμένο −μια πόρτα, ένα παράθυρο, ένας τοίχος− αλλά ο Lynch, όπως και στις ταινίες του, έχει την ικανότητα να εμποτίζει τα φαινομενικά απλά σκηνικά του με ένα περίεργο τόνο που προκαλεί στον θεατή το συναίσθημα μίας επικείμενης απειλής.

Με λίγα λόγια το αποτέλεσμα μοιάζει Lynchian... Λυντσικό, όπως χαρακτηριστικά αποκαλούν το στιλ του οι φανατικοί θαυμαστές του.

Η αίσθηση που κυριαρχεί είναι πως καθεμία φωτογραφία αποτελεί ένα κομμάτι παζλ μέσα σε ένα ασαφή όνειρο, ένα μυστηριώδες παιχνίδι στο υποσυνείδητο, που μόνο ο Lynch μπορεί τόσο δεξιοτεχνικά να στήσει. Όπως και οι ταινίες του, η θέαση απαιτεί φραγμό στη λογική και ελευθερία στις αισθήσεις, για να εισέλθουμε στον ιδιαίτερο κόσμο του David Lynch.

«Είναι ένα απίστευτο συναίσθημα. Νιώθω ότι αυτά τα μέρη είναι σχεδόν μαγικά, όπου η φύση διεκδικεί τη θέση της σε αυτά τα εγκατελειμμένα εργοστάσια. Είναι πολύ ονειρικό. Όπου και να στρέψεις το βλέμμα σου, υπάρχει κάτι εντυπωσιακό και εκπληκτικό. Όταν όλες οι πόλεις μοιάζουν όλο και περισσότερο μεταξύ τους, ο αληθινός θησαυρός χάνεται. Η ατμοσφαίρα που δημιουργούν χάνεται».

Η σειρά «The Factory Photographs» αποτελείται από 80 φωτογραφίες, είναι τραβηγμένες την περίοδο μεταξύ 1980 και 2000 ενώ σε καμία από αυτές δεν περιέχεται το ανθρώπινο στοιχείο.