Η συλλογή του Νίκου Αλεξίου στον Πύργο Μπαζαίου

Βρεθήκαμε με τον Νίκο Αλεξίου και τον Μάριο Βαζαίο στο σπίτι- εργαστήρι του καλλιτέχνη, σε περιβάλλον μαγικό. Όπως εξηγούν, η απόφαση για την έκθεση της συλλογής στον Πύργο Μπαζαίου πάρθηκε όταν ο Μάριος Βαζαίος και ο Στέλιος Κρασανάκης ζήτησαν από τον καλλιτέχνη να παρουσιάσει τα δικά του έργα εκεί. Η ατμόσφαιρα του φεστιβάλ που πραγματοποιείται στον Πύργο Μπαζαίου κάθε καλοκαίρι, οι εξαιρετικές παραλίες του νησιού, τα παιχνίδια του φωτός και της σκιάς πάνω στην άμμο και η συμμετοχή του Αλεξίου ως σκηνογράφου στο ανέβασμα της παράστασης «Η περίπτωση Σρέμπερ» της Caryl Churchill, τον ενέπνευσαν να φιλοτεχνήσει τέσσερις διαφορετικές εικαστικές επεμβάσεις για τον Πύργο. Τελικά σκέφτηκε ότι ο Πύργος είναι το ιδανικό μέρος για να εκθέσει τα έργα καλλιτεχνών της συλλογής του, που περιλαμβάνει περίπου 80 καλλιτέχνες. «Εκείνο που μου άρεσε στη συλλογή του Νίκου Αλεξίου» λέει ο Μάριος Βαζαίος «είναι ότι δημιουργεί ένα περιβάλλον. Δεν είναι τακτοποιημένη ή μουσιακή, δεν διαφαίνονται εμμονές και προτιμήσεις. Η σύνθεση της συλλογής είναι από μόνη της ένα έργο τέχνης. Είναι ένας ολόκληρος κόσμος που δημιουργεί μια ιδιαίτερη ατμόσφαιρα. Θεώρησα ότι θα είχε ενδιαφέρον να αφηγηθεί και να ξεδιπλώσει αυτή την ιστορία που δημιουργούν τα έργα. Ο άξονας σ’ αυτή την αφήγηση είναι η προσωπικότητα του Νίκου. Μεταφέρεται αυτούσια η ατμόσφαιρα του χώρου που ζει ο καλλιτέχνης. Κι αυτό το βρίσκω εξαιρετικό, γιατί στην ουσία αυτό που θα θέλαμε είναι να ζούμε τον Πύργο μαζί με την τέχνη. Φυσικά έχουν πολύ μεγάλο ενδιαφέρον και τα ίδια τα έργα που συνθέτουν τη συλλογή».

Τι ήταν αυτό που σας παρακίνησε να εκθέσετε τη συλλογή σας στον Πύργο Μπαζαίου;
Καταρχάς το μέρος είναι ιδανικό. Ο Πύργος έχει 12-13 δωμάτια που θα μου επιτρέψουν να παρουσιάσω το έργο των καλλιτεχνών σε διαφορετικές ενότητες. Έπειτα, ήθελα να ασχοληθώ και πάλι με το υλικό της συλλογής. Νιώθεις υπεύθυνος για όλα αυτά τα έργα. Μια πρόκληση έκθεσής τους αποτελεί την ευκαιρία να τα ξαναπλησιάσεις και να τα ξαναδείς. Ολόκληρη τη συλλογή δεν την έχω παρουσιάσει ποτέ.

Ποιο ήταν το πρώτο έργο που αποκτήσατε;
Η πρώτη συνειδητή αγορά ήταν ένα μικρό έργο της Mary Redmont σε μια έκθεση στην γκαλερί της Els Hanappe το 2001. Γύρω του άρχισαν να χτίζονται σχέσεις. Μια σειριακή δομή. Μετά άρχισα να αγοράζω και έργα που στην αρχή είχα δυσκολία να τα εντάξω, αλλά κι αυτά με τον καιρό ενσωματώθηκαν. Αυτό που αναφέρει ο Γιώργος Τζιρτζιλάκης στον κατάλογο της έκθεσης είναι απόλυτα σωστό. Είναι σαν να χρησιμοποιώ στον ιδιωτικό μου χώρο τα έργα της συλλογής ως πρωτογενές υλικό, για να δημιουργήσω ένα δικό μου έργο. Όταν αποκτάς ένα έργο το λειτουργείς κατά πώς θες εσύ.

Υπάρχει κάποιο έργο που σταμάτησε να συνεισφέρει σ’ αυτό τον ιδιότυπο και προσωπικό διάλογο;
Όχι, δεν έχω μετανιώσει ποτέ για την απόκτηση ενός έργου. Ίσως κάποια να τα θεωρώ πιο σημαντικά. Κάποια είναι «ιστορικά». Δεν είναι ακριβά έργα, είναι έργα που μπορώ να αγοράσω. Συνήθως έργα νεότατων καλλιτεχνών. Συχνά είναι από την πρώτη ομαδική έκθεση του καλλιτέχνη. Αυτές οι στιγμές της ανακάλυψης μιας ενδιαφέρουσας προσωπικότητας και δουλειάς είναι πολύ σημαντικές. Τα αρπάζω αυτά τα έργα. Και συνήθως αποτελούν τη στάμπα του καλλιτέχνη, είναι αυτά που καθορίζουν όλη τη μετέπειτα πορεία του. Μ’ αυτά γνωρίσαμε τους συγκεκριμένους καλλιτέχνες.

Είναι έργα που θα θέλατε να είχατε φιλοτεχνήσει εσείς;
Υπάρχουν στη συλλογή έργα τα οποία ταιριάζουν με τη δική μου δουλειά ή έργα με τα οποία νιώθω μεγάλη οικειότητα. Όμως υπάρχουν και άλλα που δεν θα μπορούσα να τα κάνω. Εξού και υπάρχουν πολλά διαφορετικά έργα, που όμως εγώ τα βάζω στον ίδιο ντορβά.

Έχετε μετανιώσει γιατί αγοράσατε το έργο κάποιου όταν τον γνωρίσατε;
Όχι, αν και από τη στιγμή που σου αρέσει κάτι σε ένα έργο, σου αρέσει κάτι και στον άνθρωπο. Μπορεί να έχω αντιρρήσεις, να ειρωνεύομαι, να θυμώνω, αλλά όχι, δεν έχω μετανιώσει ποτέ για την απόκτηση ενός έργου. Βέβαια δεν έχει συμβεί ποτέ και το ανάποδο, δηλαδή να αγοράσω ένα έργο επειδή συμπαθώ κάποιον. Αυτός είναι και ο λόγος που δεν μου αρέσουν οι ανταλλαγές έργων μεταξύ φίλων καλλιτεχνών, όπως συνηθίζεται. Θέλω να έχω την ελευθερία να επιλέγω εγώ για το τι, το πώς και το πότε.

Ποιος είναι ο μίτος που ενώνει τις επιλογές των έργων;
Τα έργα διηγούνται μια ιστορία. Είναι ένα προσωπικό ημερολόγιο που καταγράφει μια πορεία, μια βόλτα σε μια πόλη. «Ήμουν κι εγώ εκεί», αυτό λέει λίγο πολύ η συλλογή. Τα έργα, εκτός από ελάχιστες εξαιρέσεις, είναι έργα που δείχτηκαν στην Αθήνα. Και δεν φέρνουν στο μυαλό μόνο τους καλλιτέχνες, αλλά και τους γκαλερίστες, τους επιμελητές, μια κοινωνία ολόκληρη. Που είναι η ζωή μας, οι φίλοι μας, ο κόσμος που συναναστρεφόμαστε. Υπάρχει κι αυτή η ζεστή πλευρά, η ανθρώπινη.

Πρέπει να είναι εμφανής η ανθρώπινη πλευρά στα έργα τέχνης;
Ο καλλιτέχνης δεν εμπλέκεται συναισθηματικά όταν δουλεύει. Ακολουθεί κάποιους κανόνες. Είναι ακριβής, είναι αυστηρός, είναι μάλλον ψυχρός. Δίνει την εντολή και η εντολή εκτελείται. Και παρατηρεί.

Πιστεύετε ότι οι καλλιτέχνες της συλλογής σας θα είναι αυτοί που θα θεωρούνται σημαντικοί στο μέλλον;
Πιστεύω εν γένει ότι την πόρτα στους νέους καλλιτέχνες την ανοίγουν οι ίδιοι οι συνάδελφοί τους με το να τους αποδεχθούν. Αυτό το πρώτο ναι είναι ένα κεφάλαιο που δεν χάνεται ποτέ. Αυτοί είναι οι καλλιτέχνες που θα μείνουν. Ανεξάρτητα από το αν θα έχουν μια θεαματική καριέρα. Τα έργα μένουν σαν ύλη, σαν μνήμη. Είναι μαγικός ο τρόπος που γίνεται αυτό, αλλά ταυτόχρονα έχει μια μαθηματική ακρίβεια.

Το ψειρίζετε πολύ πριν αγοράσετε ένα έργο;
Όχι, είναι η στιγμή, το κλικ που γίνεται εκείνη την ώρα. Είναι αδρεναλίνη. Έχω λεφτά; Πώς θα το πληρώσω; Είναι σαν να σε τσίμπησε μια μύγα, βρίσκεσαι απέναντι σε κάτι που το στριφογυρνάς. Παρότι είσαι μέσα στον κόσμο, δεν τον αντιλαμβάνεσαι καν, αλλά στριφογυρνάς και ξαφνικά το λες: «Θα το πάρω».