Οι πριγκίπισσες του δολαρίου: Στο φως άγνωστα πορτρέτα του Σάρτζεντ

H Margaret «Daisy» Leiter ήταν μόλις 19 ετών όταν το 1898 την ζωγράφισε ο διασημότερος πορτρετίστας της εποχής, ο πιο διάσημος στην υψηλή κοινωνία, ο Τζορτζ Σίνγκερ Σάρτζεντ. Η Leiter, η μικρότερη κόρη ενός αμερικανού μεγιστάνα του λιανεμπορίου, ήταν μια διάσημη καλλονή που λέγεται ότι είχε «τα πιο όμορφα μάτια στην Ουάσινγκτον».

Το πορτραίτο του Σάρτζεντ, στο οποίο η Leiter ποζάρει σε όλη της τη νεανική αίγλη, καταγράφει τη μοναχική αυτοπεποίθηση μιας νεαρής γυναίκας που έχει πλήρη επίγνωση της κοινωνικής της δύναμης. Και αυτή η αυτοπεποίθηση δεν ήταν τυχαία: έξι χρόνια αργότερα, αφότου η μεγαλύτερη αδελφή της Mary παντρεύτηκε τον Lord Curzon, τον αντιβασιλέα της Ινδίας, η Daisy αρραβωνιάστηκε έναν Βρετανό αριστοκράτη, τον Henry Howard, κόμη του Suffolk. Ήταν γνωστό ότι ο Κόμης είχε προβλήματα ρευστότητας- και η Daisy ήθελε να αποκτήσει έναν τίτλο ευγενείας, οπότε στον γάμο τους λύθηκαν δύο προβλήματα: τα οικονομικά του κόμη και η ανάγκη της Daisy να μπει στην υψηλή κοινωνία, ως νέα κόμισσα του Σάφολκ πλέον.

Η Leiter δεν ήταν η μόνη πλούσια Αμερικανίδα κληρονόμος που διέσχισε τον Ατλαντικό για να παντρευτεί κάποιον που ανήκε στην υψηλή κοινωνία - ούτε η μόνη της οποίας το πορτρέτο φιλοτέχνησε ο Σάρτζεντ. Με αφορμή τα 100 χρόνοα από τον θάνατό του το 1925, μια έκθεση στο Kenwood του Λονδίνου θα παρουσιάσει 18 πορτρέτα γυναικών που κάποτε αναφέρονταν σκωπτικά ως «πριγκίπισσες του δολαρίου».

Ανάμεσά τους περιλαμβάνονται οι πίνακές του της Edith, Lady Playfair (1884), πρώην κληρονόμου της Edith Russell, δάνειο από το Μουσείο Καλών Τεχνών της Βοστώνης, και της κας Joseph Chamberlain (1904), πρώην Mary Crowninshield Endicott της Μασαχουσέτης, δάνειο από την Εθνική Πινακοθήκη της Ουάσινγκτον.

Ο Sargent, ο ίδιος ομογενής Αμερικανός, ήταν παραγωγικός αλλά και πολύ ακριβός, πράγμα που σημαίνει ότι ήταν ιδιαίτερα αγαπητός στην αμερικανική και ευρωπαϊκή ελίτ. Η γεννημένη στο Μπρούκλιν Jennie Jerome, η οποία έγινε Lady Spencer-Churchill, μητέρα του Winston, πόζαρε για τον Sargent, όπως και η υποκόμισσα Astor, η πρώτη γυναίκα βουλεύτρια που πήρε την έδρα της στο Westminster, η οποία ξεκίνησε τη ζωή της ως Nancy Witcher Langhorne στο Danville της Βιρτζίνια.

Σύμφωνα με τη Wendy Monkhouse, επιμελήτρια της English Heritage, η οποία «τρέχει» αυτή την έκθεση στο Kenwood, «το εντυπωσιακό είναι ότι αυτά τα έργα Τέχνης δεν έχουν εκτεθεί ποτέ σε κάποιο Μουσείο. Συνειδητοποίησα ότι αυτές οι γυναίκες φυτοζωούσαν πίσω από το στερεότυπο της ‘πριγκίπισσας του δολαρίου’ για 100 χρόνια και ήταν καιρός να διαλύσουμε αυτό το στερεότυπο. Παρόλο που αυτές οι γυναίκες ήταν εξαιρετικά πλούσιες και παντρεύτηκαν με ευγενείς, στην πραγματικότητα σήμερα είναι πολύ λίγα πράγματα γνωστά γι' αυτές. Έτσι, κάναμε πολλή πρωτότυπη έρευνα για τη ζωή τους [για να αναδείξουμε] τι πέτυχαν, πώς ο πίνακας εντάσσεται στην ιστορία της ζωής τους. Εξετάσαμε τους συζύγους τους, τους εραστές τους, τα παιδιά τους, τα σπίτια τους και προσπαθήσαμε πραγματικά να τους δώσουμε σάρκα και οστά», εξηγεί η επιμελήτρια.

«Υπάρχει ένας ανεπαίσθητος, ή όχι και τόσο ανεπαίσθητος, μισογυνισμός σε όλες τις περιγραφές των γυναικών και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού. Στην Αμερική, τις αντιπαθούσα επειδή έβγαζαν χρήματα από την Αμερική. Στη Βρετανία, δυσανασχετούσαν μαζί τους, επειδή άρπαζαν τους καλούς γαμπρούς της βρετανικής αριστοκρατία και έτσι  στερούσαν απο τις βρετανίδες αριστοκράτισσες ευκαιρίες για έναν καλό γάμο», προσθέτει.

Αν και οι γυναίκες αναμφίβολα θα δυσανασχετούσαν που τις είχαν τσουβαλιάσει έτσι, ως «πριγκίπισσες του δολαρίου», η Monkhouse πιστεύει ότι ο Sargent έδωσε σε αυτές τις ζάμπλουτες Αμερικανίδες κληρονόμους του κάποια κοινά χαρακτηριστικά.

«Νομίζω ότι σας κοιτάζουν με όλη την αυτοπεποίθηση που έχουν οι ευφυείς και γρήγορες γυναίκες. Αλλά από την άλλη -και αυτό είναι το μαγικό- ζωγραφίζονται από τον Sargent με έναν τρόπο που ανατρέχει στον Gainsborough και τον Reynolds και σε άλλους μεγάλους Βρετανούς προσωπογράφους, για να τις κάνει να φαίνονται σαν να ανήκουν στα σπίτια στα οποία επρόκειτο να κρεμαστούν. «Έτσι, έχετε το καλύτερο και από τους δύο κόσμους. Παίρνετε αυτό που θεωρήθηκε ως αμερικανική ειλικρίνεια και αυτοπεποίθηση, αλλά με το ντύσιμο και το πλαίσιο ενός βρετανικού αριστοκρατικού πορτραίτου», καταλήγει η ειδικός

*Οι Κληρονόμοι: Τα πορτρέτα πλούσιων αμερικανίδων του Σάρτζεντ - Kenwood House, Λονδίνο, από τις 16 Μαΐου έως τις 5 Οκτωβρίου 2025

ΠΗΓΗ: Guardian.com