Η Αφροδίτη Λίτη και τα ονειρικά λιβάδια από αστραφτερά μέταλλα

Επικονίαση: η διαδικασία μέσω της οποίας πραγματοποιείται η γονιμοποίηση στα φυτά. Επιτυγχάνεται και επιταχύνεται με τη βοήθεια των εντόμων και του αέρα. Τώρα σκεφτείτε ονειρικά και κάντε τις αναγωγές όπως μας καλεί να κάνουνε η Αφροδίτη Λίτη στην ατομική έκθεση-εγκατάσταση που παρουσιάζει στην Citronne Gallery με τίτλο «Το Ονειρικό και το Όνειρο: οι Επικονιαστές της Ζωής».

Όπως τα έντομα ή ο αέρας μεταφέρουν τους γυρεόκοκκους από τους ανθήρες στο στίγμα του ύπερου, έτσι και τα όνειρα από το υποσυνείδητο, λέει η Λίτη, «μεταφέρουν μνήμες, επιθυμίες, ελπίδες, φόβους, αλλά και εικόνες νηνεμίας, γαλήνης και μακρινής ευωχίας. Στηρίζονται σε αναμνήσεις, παραδόσεις, μύθους, αφηγήσεις- βιώματα και αναμνήσεις από την οικογένεια και την παιδική ηλικία. Έτσι τροφοδοτείται ο ανθρώπινος βίος, έτσι αμβλύνεται το βάρος και οι συχνά αδιέξοδες επιθυμίες που διέπουν τον αισθητό κόσμο».

Η επίδραση των ονείρων και ο αντίκτυπός τους στη ζωή της επομένως; Ακριβώς. Γύρω από τον πυρήνα της έκθεσης απεικονίζονται αστραφτερές μεταλλικές σεκάνς από το υποσυνείδητο όπως υφάνθηκαν τις νύχτες που η Λίτη, βυθισμένη στην αχλύ των ονείρων, επαναβίωσε μικρές ιστορίες που η ρίζα τους κρατά από παιδικές μνήμες βαθιά εντυπωμένες στον φλοιό του εγκεφάλου της. Γιατί αυτό συμβαίνει στα όνειρα: Είναι στόριμπορντ και φαντασιακά σενάρια που είτε αποκαλύπτουν την κρυφή και αθέατη όψη του καθένα μας, είτε επαναφέρουν μυστικά τις ρυθμίσεις μας στην ιδανική μας μορφή, στην παιδική ηλικία. Ρωτήστε και τον Ψ σας ή ανατρέξτε στον Γιουνγκ, τον Λακάν, τον Σαββόπουλο, την Κρίστεβα και τον μπαρμπα-Σίγγκμουντ. Κατά τη διαδικασία του ύπνου αναδύεται χωρίς αναστολές, καλύψεις, αποκρύψεις και παραλλαγές το άλλο μας εγώ, που καμιά φορά επιχειρεί μια απόπειρα επιστροφής στον Χαμένο Παράδεισο.

Η πρώτη εγκατάσταση της Λίτη αναπαριστά ένα λιβάδι με μεγάλα αστραφτερά κρίνα, όπου δύο παιδιά, απορροφημένα από το τοπίο, με την αθωότητά τους παραπέμπουν στους μαγικούς κήπους της παιδικής ηλικίας. Η δεύτερη συνδέεται θεματικά με την πρώτη ως απόρροια μιας μνήμης που παίρνει τη μορφή του ονείρου: Μια πανύψηλη ροδακινιά προβάλλει στα κλαδιά της τους καρπούς της, αλλά και τα πουλιά που φωλιάζουν εκεί. Και τα δυο έργα της γλύπτριας και καθηγήτριας της ΑΣΚΤ, είναι εγκαταστάσεις φτιαγμένες από αστραφτερό μέταλλο που τις κάνει να λειτουργούν σαν καθρέφτης.

«Η απαράμιλλη μεταφορά ευτυχίας, μέσα από τους φανταστικούς μύθους των εξιστορίσεων των αγαπημένων μελών της οικογένειάς μου, καλλιέργησε και την ακόρεστη δίψα μου για τη δημιουργία νοητών εικόνων, οι οποίες πάντα με συντροφεύουν τρυφερά. Πάνω στις συγκεκριμένες εικόνες βρήκαν πρόσφορο έδαφος και μεταπήδησαν με τολμηρούς βηματισμούς στον χώρο της τέχνης μου "ονειρικές στιγμές", όπως ο νεαρός θάμνος της ροδακινιάς ή το όνειρο με το ζευγάρι που ατενίζει ένα κατάσπαρτο κάμπο που τον έφτιαξα από μεταλλικά αστραφτερά κρίνα».

Οι μνήμες της Λίτη, όπως και του καθένα μας, κατά τη διάρκεια του ύπνου λειτουργούν σαν σκριπτ. Αποκαλύπτουν τη βαθύτερη, την «κρυφή» όψη μας, που εκφράζεται απελευθερωμένη από κανόνες ορθολογισμού και συμβάσεων. Τα όνειρα καταργούν την πραγματικότητα, επανασυστήνοντάς την ταυτόχρονα μέσα από τη βίωση μιας σειράς από εικόνες, ήχους, μορφές και συναισθήματα σε ένα περιβάλλον που την ίδια την στιγμή διαθέτει έναν ρεαλισμό αντίστοιχο με αυτόν του φυσικού κόσμου, άσχετα εάν όλα διαδραματίζονται στον χρόνο και στην χώρα του «άλλου» εαυτού.

Η Τατιάνα Σπινάρη – Πολλάλη, Διδάκτωρ της Ιστορίας της Τέχνης και διευθύντρια της Citronne Gallery επεκτείνει: «Στην Αρχαιότητα, ο Όνειρος ερχόταν ως προάγγελος του μέλλοντος· στη μεταγενέστερη επιστημονική θεώρηση αντανακλά το υποσυνείδητο, δηλαδή αισθήματα και προ-αισθήματα, μνήμες αρχέγονες, επιθυμίες ανεκπλήρωτες, ανομολόγητους φόβους και αγωνίες, αλλά και εικόνες νηνεμίας, ηρεμίας και αγαλλίασης. Ο πρώτος "θεατής" είναι η ίδια η καλλιτέχνις η οποία κοιτάζει ένα ονειρικό παρελθόν το οποίο συγκροτεί μέσα από μνήμες, από αφηγήσεις, από μύθους, από βιώματα. Και οι δύο in situ εγκαταστάσεις, αλληλοσυμπληρούμενες, αφυπνίζουν μνημονικά τα βασικά στοιχεία των αισθήσεων: η "ροδόχρους" αυγή, αναφέρεται στην οπτική μνήμη· η γεύση, εμπεριέχεται στους καρπούς της ροδακινιάς· η όσφρηση, το άρωμα των κρίνων· η ακοή, το κελάηδισμα των πουλιών· τέλος, η αφή έρχεται μέσα από τα υλικά που χειρίζεται η καλλιτέχνις. Οι αισθήσεις εντάσσονται σε ένα ρευστό ή σταθερό πλαίσιο φύσης, όπου κυριαρχεί η αρμονία και η αθωότητα. Το Όνειρο και το Ονειρικό του αποτύπωμα έρχονται από την "παραμυθία", το παρηγορητικό αφήγημα της καθησυχαστικής φαντασίας.Η "ονειρική" αφήγηση της Αφροδίτης Λίτη είναι ο αντικατοπτρισμός του εσωτερικού στον εξωτερικό κόσμο».

Αν στις Άγριες Φράουλες του Μπέργκμαν, το Mulloholand Drive του Λιντς, το Solaris του Ταρκόφσκι και τις αλλεπάλληλες στρώσεις από εφιάλτη που κατοικούν στο Inception του Νόλαν, τα όνειρα των πρωταγωνιστών είναι δυστοπικά, τα 2 «όνειρα» της Λίτη λειτουργούν σαν κοντράστ των παραπάνω, παραπέμποντας στον Λιούις Κάρολ. Το διαπιστώνει και η Φανή – Μαρία Τσιγκάκου, Διδάκτωρ της Ιστορίας της Τέχνης: «Οι ονειρικές πραγματικότητες εδώ δεν είναι ζοφεροί εφιάλτες. Είναι ολόφωτες, εφησυχαστικές. Όπως άλλωστε, τα πλάσματα του Κήπου της, παρά τις ευφάνταστες και παραμυθένιες μορφές τους, δεν είναι παιδικά παιχνίδια. Το καθένα είναι μια μνήμη, μια επιθυμία, μια υπενθύμιση, μια επισήμανση, ένα σύμβολο. Είμαι βέβαιη ότι ο επισκέπτης έχει την αίσθηση ότι γλίστρησε στον Μαγικό Κήπο της Αλίκης Στη Χώρα των Θαυμάτων του Lewis Carroll. Διότι, ως εκ θαύματος, προσγειώνεται σε ένα μαγικό Κήπο με χλωρά δέντρα όπου κουρνιάζουν σμήνη φωτεινών πουλιών, "όπου είναι σκορπισμένα γιγαντιαία φύλλα με γυαλιστερές επιφάνειες, όπου διασταυρώνονται ζώα, εκθαμβωτικά, αλλόκοτα, σαύρες, σκαθάρια, σκαραβαίοι, φίδια, χελώνες, κουνέλια, χρυσόμυγες και πεταλούδες, που συγκατοικούν με ανθρώπινα νεαρά πλάσματα «από άλλους πλανήτες» ντυμένα με ιριδίζουσες φορεσιές, παρέα με στιλπνά, γιγαντιαία δαχτυλίδια κοσμημένα με ημιπολύτιμες πέτρες. Όντα οικεία, σε εκδοχές ανοίκειες. Όντα φαντασμαγορικά, που κατοικούν στο βάθος του ασυνείδητου της γλύπτριας, τα οποία μορφοποιεί με εφευρετικότητα, τρυφερότητα και μαστοριά».

Αφροδίτη Λίτη, «Το Ονειρικό και το Όνειρο: Οι Επικονιαστές της Ζωής»
Citronne Gallery, Πατριάρχου Ιωακείμ 19, 4^ος όροφος
Έως 15 Φεβρουαρίου