Λήδα Κουτρομάνου, πώς είναι να στήνεις από το μηδέν μια γκαλερί στην επαρχία;

Αν είχες εργαστεί σε γνωστούς χώρους σύγχρονης τέχνης του εξωτερικού όπως η Bosse & Baum στο Λονδίνο ή ο οίκος δημοπρασιών Phillips, με σπουδές στο «Arts & Cultural Management» του King’s College, και στη Θεωρία και Ιστορία Τέχνης, της Ανώτατης Σχολή Καλών Τεχνών, θα επέστρεφες στην μικρή επαρχιακή πόλη καταγωγής σου για να κυνηγήσεις το όνειρό σου; Αυτό ακριβώς έκανε η Λήδα Κουτρομάνου, που στην καρδιά του Βόλου ίδρυσε το The Paddocks, μια γκαλερί που εμπνέεται από τα άλογα. Πόσο εύκολο είναι, όμως, να ανοίξεις μια γκαλερί σύγχρονης τέχνης;

«Ασχολήθηκα κατά σύμπτωση με την επιμέλεια εκθέσεων σε μια δουλειά στο Λονδίνο, κι έτσι άρχισα να σκέφτομαι έναν δικό μου χώρο – έναν χώρο που να αλλάζει με κάθε καλλιτέχνη και, κυρίως, όπου θα καλλιεργούνται συνεργασίες και ουσιαστικές σχέσεις. Ύστερα από κάποια μεταπτυχιακά και αρκετή δουλειά σε σχετικούς χώρους σύγχρονης τέχνης, η ιδέα πήρε πιο συγκεκριμένη μορφή και αισθητική κατεύθυνση. Για μένα, η γκαλερί δεν είναι μόνο χώρος παρουσίασης και προώθησης του έργου καλλιτεχνών, αλλά μια ευκαιρία για συμμετοχή στον διάλογο που δυνητικά ανοίγουν οι εκθέσεις. Έτσι, ήθελα να μπορεί να αποτελέσει σημείο συνάντησης καλλιτεχνών, συλλεκτών και επισκεπτών, όπου οι σχέσεις να μπορούν να εξελίσσονται παράλληλα. Η σκέψη για την γκαλερί χτίζεται εδώ αρκετά χρόνια και στη βάση παραμένει ένα καλόπιστο και ποιοτικό κλίμα συνεργασίας που θέλω να αναπτύσσεται, κάτι που δυστυχώς δεν είναι πάντα δεδομένο στις μέρες μας».

Την γκαλερί στεγάζει ένα κτίριο του 1958, που βρίσκεται στην καρδιά του Βόλου, στη στοά της οδού Σκενδεράνη, ενός γοητευτικού στενού, που φιλοξενεί καφέ και καταστήματα. Αν και μετρά λιγότερο από έναν χρόνο ζωής, η γκαλερί ετοιμάζει την 4η έκθεση, σε συνεργασία με το Bipolar Studio της Ελένης Κοκκώλη Παπαδοπούλου. Είναι εύκολο γενικά για έναν νέο άνθρωπο να ανοίξει έναν χώρο τέχνης, ειδικά στην επαρχία;

«Είναι και δεν είναι εύκολο! Κάποιες πολύ αγαπημένες μου συνεργάτιδες στο Λονδίνο μου έλεγαν, “απλώς βρες έναν χώρο και ξεκίνα να κάνεις εκθέσεις”. Πρακτικά κάπως έτσι είναι, οπότε μπορεί να θεωρηθεί εύκολο από αυτήν την άποψη, ή τουλάχιστον λιγότερο τρομακτικό. Η δυσκολία, όμως, συνίσταται στην απόφαση να ξεκινήσεις οτιδήποτε δικό σου, καθώς πρέπει να αποδεχτείς το ρίσκο, είτε οικονομικό είτε προσωπικό, πόσο μάλλον αν το χτίζεις στο μυαλό σου γύρω στα δέκα χρόνια. Σε κάποιο σημείο, η σκέψη του να μην το προσπαθούσα καθόλου μου φάνηκε πολύ πιο δύσκολη και πιο βαριά από την ανάληψη του ρίσκου. Η τέχνη είναι ένα πολύ ιδιαίτερο πεδίο. Σίγουρα απαιτούνται σπουδές, καλή γνώση της αγοράς, ένας ευρύτερος στόχος, πειθαρχία και μεγάλη αντοχή, και κυρίως πραγματικό ενδιαφέρον και σεβασμό για την τέχνη, τους καλλιτέχνες και το έργο τους», μου λέει η Λήδα και συμπληρώνει:

«Αρχικά, προόριζα την γκαλερί για την Αθήνα, το είχα δεδομένο, καθώς εκεί δραστηριοποιούμαι τα τελευταία χρόνια. Παρατηρώντας όμως την καλλιτεχνική σκηνή της Αθήνας, σε συνδυασμό με διεθνή παραδείγματα, όπου η σύγχρονη τέχνη έχει δυναμική παρουσία και σε μικρότερες πόλεις, μου δημιουργήθηκε η σκέψη για μια γκαλερί εκτός Αθήνας. Σαφέστατα, μεγάλη πρόκληση! Άρχισα, λοιπόν, να σκέφτομαι έναν χώρο που δεν θα ήταν απλώς εποχιακός, αλλά θα είχε ένα σταθερό πρόγραμμα εκθέσεων και φιλοξενίας καλλιτεχνών με σύγχρονες πρακτικές. Ο Βόλος ήταν μια φυσική επιλογή, καθώς μεγάλωσα εκεί. Μάλιστα, η γενιά μου έχει ζήσει μια έντονη πολιτιστική δραστηριότητα, με θέατρο, εκθέσεις, πολλή μουσική! Ίσως επειδή αποφοίτησα από το Μουσικό Λύκειο, τα ενδιαφέροντα και οι αναφορές μου συνδέονταν με τη δημιουργικότητα. Η πόλη καθώς και η ευρύτερη περιοχή έχουν πολιτιστική παράδοση αιώνων, που χάνεται στα βάθη του μύθου. Σήμερα εκτιμώ ότι υπάρχει ένα κενό, αλλά και έντονο ενδιαφέρον για την τέχνη. Η γκαλερί ίσως μπορεί να συμβάλλει στο να δημιουργηθούν νέες συνήθειες και να ανοίξει η συζήτηση για τη σύγχρονη τέχνη λίγο παραπάνω, σε ένα νέο κοινό. Η υποδοχή που έχει μέχρι στιγμής, φαίνεται να το επιβεβαιώνει, καθώς είναι πολύ θερμή τόσο από την τοπική κοινωνία όσο και από συνεργάτες στην Αθήνα και το εξωτερικό. Νιώθω ιδιαίτερα τυχερή για τις συνεργασίες που καλλιεργούνται, εξελίσσονται και παίρνουν νέες μορφές, όπως με την Κλεοπάτρα Τσαλή που θα γίνει την άνοιξη και το KYAN Athens, της ζωγράφου Κυβέλης Ζωής».

Στο The Paddocks μάλιστα, λειτουργεί πρόγραμμα φιλοξενίας καλλιτεχνών (residency), όπου συλλέκτες και κοινό μπορούν να έρθουν σε άμεση επαφή με τους καλλιτέχνες και το έργο τους. Όπως εξηγεί η ιδιοκτήτρια: «Οι φιλοξενούμενοι καλλιτέχνες έχουν την ευκαιρία να γνωρίσουν την πόλη, το Πήλιο και την ευρύτερη περιοχή, σε ένα υποστηρικτικό περιβάλλον, όπου μπορούν να εμβαθύνουν στην πρακτική τους και να αντλήσουν νέα στοιχεία. Το residency έχει στόχο να δημιουργηθεί μια συνεχής ροή με την καλλιτεχνική κοινότητα, τόσο σε τοπικό όσο και σε διεθνές επίπεδο. Ήταν κάτι που θεωρούσα ιδιαίτερα σημαντικό για έναν χώρο σαν το Paddocks, ειδικά σε μια πόλη όπως ο Βόλος, όπου μπορούν να δημιουργηθούν νέες προοπτικές και συζητήσεις γύρω από την τέχνη».