Ιωάννης Φετάνης: Οι σημαίες κρύβουν ιστορίες

Αυτός που μελετά τις ιστορίες που κρύβουν τα σύμβολα, τα χρώματα και τον τρόπο σχεδιασμού μιας σημαίας καλείται Βεξιλολόγος. H ονομασία προέρχεται από τον συγκερασμό των λατινικών vexillum (η ορθογώνια σημαία που προλόγιζε την επέλαση του Ρωμαϊκού Ιππικού) και του logia, που πάει να πει σπουδή. Κατ’ επέκταση: Αυτός που σχεδιάζει σημαίες, ασκεί δηλαδή τη Βεξιλογραφία στο πεδίο του ντιζάιν, καλείται Βεξιλογράφος. Ο Ιωάννης Γ. Φετάνης, που εκθέτει στη μικρή γκαλερί του The Modernist δώδεκα σημαίες που η κάθε μια τους συμβολίζει έναν μήνα του έτους, με έκανε να βουτήξω στον κόσμο της Βεξιλολογίας, όπως ονόμασε τον συγκεκριμένο κλάδο σπουδών ντιζάιν ο εμπνευστής της Whitney Smith. Πρόκειται για μια επιστήμη, μια τέχνη ας την πω, που δεν την γνώριζα.

Μέχρι η Βεξιλολογία να καθιερωθεί, η μελέτη των συμβόλων και των ιστοριών που διηγούνται οι σημαίες αποτελούσαν τμήμα της αφήγησης της ιστοριογραφίας των όπλων. Χάρις στον Smith το θέμα αυτονομήθηκε και η Βεξιλογραφία με τις σημαίες της κρύβουν σπαράγματα από την ιστορία, την κοινωνιολογία, τη σπουδή των θρησκειών, των ηθών, των εθίμων και τη γενικότερη μελέτη του πολιτισμού κάθε τόπου. Στοιχεία ούτως ή άλλως απαραίτητα για κάποιον που σχεδιάζει και ασχολείται με το ντιζάιν.

Ο Φετάνης, διακεκριμένος graphic designer σε θέματα επικοινωνίας πολιτιστικού ενδιαφέροντος και με συμμετοχές σε εκθέσεις και Μπιενάλε, ονόμασε την έκθεσή του Waving Through Folklore. Θέμα της οι δώδεκα μήνες του ελληνικού τοπίου, μεταφρασμένοι ο καθένας σε μια ξεχωριστή σημαία που συμβολίζει την ψυχή και τον πυρήνα τους.

Ακολουθώντας τους κανόνες της Βεξιλολογίας και του Βεξιλοσχεδιασμού, ο καλλιτέχνης φόρτωσε τα «πανιά» του με ειδικά χρώματα, σχήματα, έννοιες, συναισθήματα, μετεωρολογικούς κανόνες, ήθη, έθιμα και ιδιαιτερότητες που κρύβονται στον χαρακτήρα της κάθε ελληνικής εποχής.

Ένα μαύρο Μ με κόκκινη μπάρα στο κέντρο του άσπρου πεδίου, σημαίνει πως τον Οκτώβριο δεν κάνει να τον λες Οκτώμβριο, ένα λανθασμένο χούι που το έχουν πολλοί. Πάνω από τη σημαία του Οκτώβρη, διακρίνεται ο Αύγουστος στο χρώμα του πρασινοκόκκινου ζουμερού καρπουζιού με τα δυο κουκούτσια: elementary!

Ο Φερτάνης σχεδίασε κάθε μήνα μπολιάζοντας το ντιζάιν του με πλήθος από προσωπικές μνήμες, μνήμες, που συνδυαστικά με ειδικές τελετουργίες και γεγονότα που σημαδεύουν την ημερολογιακή έλευση του κάθε μήνα, προσδίδουν στις σημαίες πέρα από πληροφορία και μια μοναδική άισθηση χιούμορ και συγκίνησης.

Τη σημαία Ω είναι τόσο εύκολο να την καταλάβεις: το γράμμα τέλος του αλφάβητου είναι και το τέλος (ο Δεκέμβριος) του κάθε έτους. Τα κοφτερά μαύρα που τρυπούν τα κίτρινα πεδία στην απεικόνιση του Νοέμβρη, είναι η νύχτα που ολοένα και μεγαλώνει, οι κοκκινόασπροι «Μάρτηδες» που δένουμε στο χέρι για να μας φυλούν από το μάτιασμα και τον ήλιο είναι η σημαία του Μάρτη. Τον καρναβαλικό και αποκριάτικο Φεβρουάριο τον συμβολίζει μια μάσκα, το κόκκινο του Πάσχα στρώνει τη βάση για τη σημαία του Απρίλη.

Τα υπόλοιπα μόνοι σας, γιατί πραγματικά αυτή η έκθεση μοιάζει με παιχνίδι. Υπάρχει ένας μικρός κατάλογος στη μίνι γκαλερί του The Modernist που βάζει κάθε μήνα στο «κουτί» του, όλες οι σημαίες επεξηγούνται από το κατατοπιστικό σημείωμα του Φερτάνη, όμως αξίζει να προσπαθήσετε να μαντέψετε τον κάθε μήνα χωρίς να διαβάσετε τα ίνφο του. Τα χρώματα της καλοκαιρινής θάλασσας, η πράσινη εαρινή ανθοφορία, τα σταφύλια του τρύγου και το σβήσιμο των έντονων και φωτεινών χρωμάτων της μέρας όταν το καλοκαίρι τελειώνει, αρκούν για να συμπληρώστε σωστά το παζλ του Waving Through Folklore.

Μνήμες, παραδόσεις, οσμές, φωτοσκιάσεις, ήθη, έθιμα, συναισθήματα, βιωμένες εμπειρίες του Φερτάνη αλλά και όλων μας που κατοικούμε κάτω από τον ίδιο ουρανό, συνθέτουν μια απολαυστική έκθεση. Αλλά και μια πρώτης τάξης ευκαιρία για να βουτήξετε στον κόσμο της Βεξιλολογίας και των ιστοριών που κρύβει ο σχεδιασμός της κάθε σημαίας, είτε εθνικής, είτε ολότελα προσωπικής όπως συμβαίνει με την τέχνη-επιστήμη της Βεξιλολογίας.

Info
Ιωάννης Φετάνης, Waving Through Folklore, The Modernist Hotel (Ερμού 32, Θεσσαλονίκη) έως τις 10 Ιανουαρίου 2025