Chaniartoon 2024: Ανταπόκριση από το 8ο διεθνές φεστιβάλ κόμικς και animation στα Χανιά

Τι είναι αυτό που κάνει ένα φεστιβάλ κόμικς επιτυχημένο; Μα φυσικά οι άνθρωποί του. Και πράγματι, το 8ο Chaniartoon, που διεξήχθη στην όμορφη πόλη των Χανίων το τελευταίο δεκαήμερο του Σεπτέμβρη ήταν μια ευχάριστη έκπληξη για όσους φαν της 9ης τέχνης το επισκεφτήκαμε με την δουλειά που είχαν ρίξει τόσο, οι δυο διοργανωτές του Φεστιβάλ: Μάριος Ιωαννίδης και η Κατερίνα Νανούρη όσο και ολόκληρη η ομάδα εργαζομένων και εθελοντών να φαίνεται διακριτικά σε κάθε πιθανή λεπτομέρεια.

Την πολύ προσεγμένη δουλειά σε όλες τις εκφάνσεις επιβεβαίωσαν και οι συμμετέχοντες: εκδότες που μας μίλησαν, μας έλεγαν πως οτιδήποτε επεσήμαναν στο παρελθόν ως αστοχία ή ό,τι θα μπορούσε να γίνει καλύτερα, απλά φέτος είχε λυθεί. Οι καλλιτέχνες από την άλλη μίλαγαν με τα πρόσωπά τους. Δεν έχω ξαναδεί σε κανένα φεστιβάλ τόσο χαρούμενους κομίστες σε artist alley.

Λίγες ώρες πριν τη λήξη του φεστιβάλ πιάνω τον Μάριο Ιωαννίδη για να τον ρωτήσω πώς νιώθει. «Τώρα που έχουν γίνει όλα, που τελειώνουν, σκέφτομαι ήδη τι θα κάνουμε του χρόνου», μου λέει. Ξεκίνησαν όλα πριν 8 χρόνια, με εκθέσεις μαθητών του Μάριου. Στην πορεία αποφάσισαν να το ανοίξουν καλώντας καλλιτέχνες και σιγά σιγά άνοιξε και κατέληξε να γίνει φεστιβάλ. Του λέω πως η θετική μου εντύπωση πηγάζει κυρίως από το γεγονός ότι το Chaniartoon είναι ένα Φεστιβάλ που έχει τα κόμικς στο επίκεντρο και τους κομίστες driving force του.

Δεν προσιδιάζει στα υπόλοιπα δρώμενα που εσχάτως ανοίγουν τόσο την ψαλίδα των πραγμάτων που περιλαμβάνουν (από gaming, επιτραπέζια, και ταινίες μέχρι cosplay). Μου απαντά απλά ότι πρότυπο του μικρού φεστιβάλ που έχουν στήσει στα Χανιά είναι κυρίως τα ευρωπαϊκά φεστιβάλ (όπως της Ανγκουλέμ στη Γαλλία) κι όχι τόσο τα αμερικανικά, γι’ αυτό κι έχει αυτόν τον χαρακτήρα. «Θέλουμε αργότερα να κάνουμε ένα άνοιγμα και προς παιχνίδια, αλλά όχι με την έννοια του gaming, αλλά παιχνίδια που περιλαμβάνουν εικονογράφηση και έχουν από πίσω μια δομημένη αφήγηση ως προς αυτό», καταλήγει.

Chaniartoon 2024: Ας δούμε όμως το 8ο διεθνές φεστιβάλ κόμικς και animation πιο αναλυτικά

Απλωμένο σε δέκα μέρες (από τις 20 έως τις 29) Σεπτεμβρίου με προφεστιβαλικές εκδηλώσεις να λαμβάνουν επίσης χώρα τα τριήμερα 6-9 και 13-15 του ίδιου μήνα σε διαφορετικά σημεία της πόλης, το φεστιβάλ διεξήχθη στο πανέμορφο θέατρο «Μίκης Θεοδωράκης» σε μια προνομιακή τοποθεσία, στο λιμάνι των Χανίων. Στον περιβάλλοντα χώρο στήθηκε το artist alley με τους σχεδόν εξήντα κομίστες, τα καταστήματα κόμικς αλλά και το stage από το οποίο μας κράτησαν συντροφιά μπάντες και ντιτζέι. Στον εσωτερικό χώρο στήθηκαν οι πλούσιες (και υποδειγματικά επιμελημένες) εκθέσεις, ενώ στο θέατρο λάμβαναν χώρα οι διάφορες παρουσιάσεις, ομιλίες, εργαστήρια και συζητήσεις.

Καλεσμένοι του φετινού φεστιβάλ ήταν ο Ιταλός θρύλος των Disney κόμικς, Μάσσιμο ντε Βίτα (μπορεί να έχετε διαβάσει τις επικές ιστορίες του «Ζωδιακή Πέτρα» και «Σπαθί των Πάγων»), ο Ιάπωνας mangaka Shintaro Kago (κόμικς του κυκλοφορούν στα ελληνικά από τις εκδόσεις Jemma Press) και ο πολύ ενδιαφέρων ελληνοεβραίος κομίστας και ερευνητής πιο γνωστός για τα εννοιολογικά του κόμικς Ιλάν Μανουάχ. Τι είναι τώρα τα εννοιολογικά κόμικς; Με λίγα λόγια ο Μανουάχ με συνεχείς πειραματισμούς -τυπογραφικούς, εννοιολογικούς, περιεχομένου κ.ά.- δημιουργεί conceptual comics, έχοντας μια κριτική διάθεση πάνω στις επικρατούσες ιδεολογίες πίσω από δημοφιλή κόμικς της Δύσης αλλά και του συγκειμένου που τις περιβάλλουν. Μεταξύ πολλών άλλων, έχει φτιάξει τα πρώτα κόμικς που δημιουργήθηκαν εξ ολοκλήρου με αναδυόμενη τεχνητή νοημοσύνη.

Και οι τρεις καλεσμένοι είχαν εκθέσεις αφιερωμένες στη δουλειά τους, ενώ το πλούσιο εκθεσειακό πρόγραμμα συμπλήρωναν η Έκθεση-Αφιέρωμα στον Hugo Pratt, δημιουργό του Κόρτο Μαλτέζε, που είχαμε δει και νωρίτερα φέτος στο Comicdom της Αθήνας, η έκθεση αφιέρωμα στα 10 χρόνια του ενθέτου Καρέ-Καρέ της Εφ.Συν., έκθεση αφιερωμένη στην μεταφορά σε κόμικς του Βίου και Πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά του Καζαντζάκη από τον Soloup με τίτλο «Ζορμπάς - πράσινη πέτρα ωραιοτάτη» (εκδ. Διόπτρα), η θεματική έκθεση τρόμου με έργα κόμικς πλήθους ελλήνων και ξένων σχεδιαστών, η έκθεση «Ανάμεσά μας» για την ομώνυμη συλλογική ανθολογία κόμικς τρόμου που μόλις εκδόθηκε από την ομάδα που «τρέχει» το φεστιβάλ Chaniartoon και περιλαμβάνει έντεκα πρωτότυπες ιστορίες από έλληνες κομίστες αλλά και μερικές ακόμα.

Στις πολύ ενδιαφέρουσες στιγμές του φεστιβάλ, πέραν από τη συγκινητική αφιερωματική εκδήλωση στον Μάσσιμο ντε Βίτα και τη συζήτησή του μ’ ένα κοινό που αποτελούνταν από γονείς και τα παιδιά τους με όλους να έχουν μεγαλώσεις με τις ντίσνεϊ ιστορίες που κατασκεύασε ο ιταλός μαέστρος, ήταν η συζήτηση για τα κόμικς και την τεχνητή νοημοσύνη. Τα αίματα άναψαν καθώς το θέμα της τεχνητής νοημοσύνης είναι πέραν από επίκαιρο και ευαίσθητο καθώς διεγείρει τα πνεύματα και συχνά δημιουργούνται εντάσεις μεταξύ υποστηρικτών και πολέμιων. Έτσι και στα κόμικς. Ακούστηκαν πολλά ενδιαφέροντα πράγματα τόσο από συζητητές όσο και από το κοινό. Η συμμετοχή του Μανουάχ στο πάνελ ήταν κάτι παραπάνω από χρήσιμη γιατί πέραν από μια αναπολογητική και συγχρόνως νηφάλια ματιά που υποδέχεται το νέο φαινόμενο, έδινε συγχρόνως τον τόνο και έθετε το πλαίσιο, έχοντας ο ίδιος χειριστεί τα εργαλεία αυτά για να κατασκευάσει κόμικς και γνωρίζοντας το διεθνές συγκείμενο από πρώτο χέρι.

Αξίζουν πραγματικά συγχαρητήρια στους συντελεστές αυτού του μικρού περιφερειακού φεστιβάλ κόμικς. Το πολυσυλλεκτικό του πρόγραμμα αποτελεί υπόδειγμα για εκδηλώσεις που αφορούν μια από τις πιο δυναμικά εξελισσόμενες τέχνες σήμερα: αυτή των κόμικς. Το Chaniartoon είναι ένα φεστιβάλ στην άκρη της Ευρώπης με το βλέμμα στραμμένο στην καρδιά της.