I am blood από τον Γιαν Φαμπρ: Ψηφιδωτά και αίμα στην γκαλερί Crux

Η ατομική έκθεση του διάσημου Βέλγου εικαστικού Γιαν Φαμπρ με τίτλο «I am blood» θα φιλοξενείται στην γκαλερί Crux από 26 Σεπτεμβρίου έως 16 Νοεμβρίου 2024, σε επιμέλεια της Δρ. Ιστορίας της Τέχνης και επιμελήτριας, Κατερίνας Κοσκινά, η οποία διατηρεί μία μακρόχρονη και σταθερή σχέση συνεργασίας μαζί του. Πρόκειται για μία μικρή, εμβληματική έκθεση, όπως τη χαρακτήρισε η κ. Κοσκινά, την οποία η ίδια επιθυμούσε να δείξει ώστε να φέρει σ' επαφή το φιλότεχνο ελληνικό κοινό με μία ενότητα έργων που θεματικά απασχολεί τον καλλιτέχνη από το 2001 αλλά που σήμερα παρουσιάζεται με μία τεχνική που πρώτη φορά χρησιμοποιεί ο πολυσχιδής Γιαν Φαμπρ, το ψηφιδωτό.

Στην εποχή της ψηφιακής τεχνολογίας, αδιαμφισβήτητα οι εφαρμογές αυτής έχουν σημαντική θέση στη δουλειά του Γιαν Φαμπρ. Άλλωστε, είναι γνωστός για την πολυδιάστατη αναγεννησιακή προσέγγιση της τέχνης και τη διασύνδεσή της με τη λογοτεχνία, το θέατρο, τον χορό, τη μουσική, τη μυθολογία, τα παραμύθια καθώς και τον χώρο της επιστήμης. Όμως αυτό δεν αναιρεί τη βαθιά εκτίμηση που τρέφει για τις παραδοσιακές τέχνες και τις τεχνικές περασμένων εποχών, γεγονός που τον οδήγησε το 2021 και για τα δύο επόμενα χρόνια να ασχοληθεί αποκλειστικά και μόνο με την τεχνική του ψηφιδωτού, εκπαιδευόμενος δίπλα σε έμπειρους Ιταλούς τεχνίτες. 

Όπως αναφέρει η Κατερίνα Κοσκινά «Το ψηφιδωτό χρησιμοποιήθηκε για αιώνες ως αρχείο, ως χρονικό ιστοριών. Μύθοι, σκηνές δόξας, θανάτου ή αγάπης, αθλήματα και κατορθώματα, καθημερινά αντικείμενα και συνήθειες, εικόνες από τον ζωντανό κόσμο της γης, του νερού και τουουρανού, αλλά και θρησκευτικές εικόνες, βία και απάνθρωπες πράξεις και άλλες από το βασίλειο της επιστήμης και της φαντασίας. Το ψηφιδωτό έχει χρησιμοποιηθεί για την καταγραφή όλων αυτών, διατηρώντας αναλλοίωτο για αιώνες το πνεύμα, τη γοητεία και την αλήθεια της εποχής τους, καθώς και τη συμβολική τους δύναμη». (απόσπασμα από το δοκίμιό της στην έκδοση: Jan Fabre, Mosaics, Νοέμβριος 2023, Edizioni Forma,Φλωρεντία Ιταλία, σελ. 12-27).

Γιαν Φαμπρ – I am blood: Έκθεση στην γκαλερί Crux

Η ενότητα «I am blood» της σειράς Mosaics (2023) περιλαμβάνει ψηφιδωτά φιλοτεχνημένα με χρυσά πλακιδία (ψηφίδες) 24 καρατίων και σμάλτο. Τα έργα διακρίνονται για τη μινιμαλιστική τους αισθητική ως προς τη φόρμα και το χρώμα, εμπλουτιζόμενα από μικρό κείμενο γραμμένο με τον χαρακτηριστικό γραφικό χαρακτήρα του καλλιτέχνη, συντεθειμένο και αυτό από ψηφίδες. Πολλά από τα έργα αποτελούν «μεταγραφές» παλαιότερων σε ένα νέο υλικό φορέα και αποκτούν νέα ιδιοσυστασία με την υιοθέτηση της τεχνικής.

Τα επίτοιχα ψηφιδωτά, μαζί με μία επιλογή σχεδίων από τη σειρά «Je suis Sang» (2005), από μολύβι ΗΒ και αίμα σε χαρτί, που επίσης εκτίθενται στην έκθεση, αποτελούν την εικαστική συνέχεια της ομώνυμης, πολυσυζητημένης performance η οποία παρουσιάστηκε κατόπιν ανάθεσης από το Festival d'Avignon, το 2001, στο Cour d' Honneur και λόγω της μεγάλης της επιτυχίας επαναπαρουσιάστηκε το 2005.

H εν λόγω performance πραγματευόταν, εξερευνούσε και εμβάθυνε σε θέματα που σχετίζονται με το θεμελιώδες συστατικό της ανθρώπινης ύπαρξης - το αίμα! Για την παράσταση στη σκηνή του Palais des Papes, του Festival της Avignon, ο Γιαν Φαμπρ, ένας πολύπλευρος και τολμηρός καλλιτέχνης, με πολλές ιδιότητες και δεξιότητες, έγραψε ένα μεσαιωνικού τύπου ποίημα στα αγγλικά και στα λατινικά, το οποίο στη συνέχεια σκηνοθέτησε και σκηνογράφησε ως επιτελεστικό πολυθέαμα με συμμετοχή 22 ηθοποιών. Όπως ανέφερε η κ. Κοσκινά «όλη η ιστορία του ποιήματος αφορά τις φρικαλεότητες που έγιναν κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα και το απίστευτο αίμα που χύθηκε τότε. Στο συγκεκριμένο δε χώρο που ανέβηκε η παράσταση γίνονταν εκείνα τα χρόνια τα φρικτότερα βασανιστήρια». 

Η σχέση του Μεσαίωνα με το έργο του Γιαν Φαμπρ επεξηγείται από τον Giancinto De Di Pietrantonio:

Ο Φαμπρ είναι ερωτευμένος με τον Μεσαίωνα, μια μεταβατική περίοδο που αναπτύχθηκε μεταξύ της κατάρρευσης της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και της εμφάνισης της Αναγέννησης και σηματοδοτεί το τέλος της Αρχαιότητας και την αρχή της Νεωτερικότητας. [...] (Σύμφωνο αίματος, Giacinto Di Pietrantonio (απόσπ. από το δοκίμιό του στην έκδοση: Jan Fabre, Mosaics, Νοέμβριος 2023, Edizioni Forma, Φλωρεντία Ιταλία, σελ 90-109.)

Λίγα λόγια για τον Γιαν Φαμπρ

O Γιαν Φαμπρ γεννήθηκε το 1958 στην Αμβέρσα. Με παρουσία πάνω από 40 χρόνια στον εικαστικό χώρο, θεωρείται τόσο στο Βέλγιο όσο και στο εξωτερικό ως μία από τις πιο καινοτόμες, επαναστατικές και πολυσχιδείς προσωπικότητες της σύγχρονης διεθνούς καλλιτεχνικής σκηνής, που εμπνέει, συγκινεί αλλά και πολύ συχνά προκαλεί. Αυτοχαρακτηρίζεται ως καλλιτέχνης της συνοχής, καθώς συγχωνεύει στοιχεία από διαφορετικούς κλάδους, όπως θέατρο, λογοτεχνία, εικαστικές τέχνες. 

Στη συνεισφορά του στη σύγχρονη τέχνη, συμπεριλαμβάνονται ατομικές εκθέσεις σε αναγνωρισμένα ιδρύματα όπως το Μουσείο του Λούβρου (2008) και το Ερμιτάζ στην Αγία Πετρούπολη (2017), όντας ο πρώτος σύγχρονος καλλιτέχνης που έλαβε αυτή τη διάκριση. 

Η καλλιτεχνική εμβέλεια του Γιαν Φαμπρ εκτείνεται πέρα από τους παραδοσιακούς χώρους γκαλερί, ενσωματώνοντας έργα τέχνης σε διάφορους δημόσιους χώρους, όπως το Royal Palace (2002), τα Musées Royaux des Beaux-Arts στις Βρυξέλλες (2013), ο Καθεδρικός Ναός της Παναγίας στην Αμβέρσα (2015) και η Εκκλησία του Αγίου Αυγουστίνου της Αμβέρσας/AMUZ (2018).

«Η καλλιτεχνική έρευνα και πρακτική του Jan Fabre είναι βαθιά ριζωμένη στις πλούσιες παραδόσεις της αρχαίας Ελλάδας, της μυθολογίας, της φιλοσοφίας και του θεάτρου της» (Κατερίνα Κοσκινά). Αντλώντας από αυτά, ο Φαμπρ έχει παρουσιάσει το πολύπλευρο έργο του στην Ελλάδα από τη δεκαετία του 1990.

«Το 2019, η βαθιά σχέση του Φαμπρ με την ιστορία της τέχνης και ο σεβασμός και ο θαυμασμός του για το έργο καλλιτεχνών, καθώς και συγγραφέων και επιστημόνων παλαιότερων εποχών, τους οποίους θεωρεί Δασκάλους του, εδραιώθηκε περαιτέρω με την εγκατάσταση τεσσάρων γλυπτών από κόκκινο κοράλλι στο παρεκκλήσι Pio Monte della Misericordia στη Νάπολη της Ιταλίας. Τα έργα αυτά βρίσκονται πλέον μόνιμα δίπλα στο έργο του Καραβάτζιο, δημιουργώντας έναν διάλογο μεταξύ σύγχρονης και κλασικής τέχνης που αποτελεί παράδειγμα της ικανότητας του Fabre να γεφυρώνει ιστορικές και σύγχρονες καλλιτεχνικές εκφράσεις».

Δείτε περισσότερες πληροφορίες για την έκθεση στο City Guide της Athens Voice