Γιώργος Τζάνερης: Αέναο ταξίδι στον χώρο της τέχνης

Πολυβραβευμένος σκηνοθέτης, η τελευταία μικρού μήκους ταινία του, «Η τροφός», με τον Ν. Κατσουρίδη στη διεύθυνση φωτογραφίας, τη Γ. Σπυροπούλου στο μοντάζ και τις Χ. Διαβάτη και Γ. Ανέστη στους πρωταγωνιστικούς ρόλους, ταξίδεψε βραβευμένη διεθνώς. Εικοσιδύο χρόνια θητείας στον χώρο της διαφήμισης ως creative director, με εκατοντάδες βραβεία, όπως το τιμητικό βραβείο στο Φεστιβάλ Καννών. Όταν ένιωσε ότι ο κύκλος στον χώρο της διαφήμισης ολοκληρώθηκε, άνοιξε έναν καινούργιο δημιουργώντας την Gallery Genesis στο Κολωνάκι. Η ζωή του Γιώργου Τζάνερη είναι ένα αέναο ταξίδι στην τέχνη. Τον συναντήσαμε στον νέο χώρο της γκαλερί του στην οδό Ιπποκράτους και του ζητήσαμε να μας μιλήσει για αυτό το ταξίδι.

Ο Γιώργος Τζάνερης μιλάει στην Athens Voice

Από τον χώρο της διαφήμισης στον χώρο των γκαλερί…
Αγεωγράφητα νερά που αποφάσισα να βουτήξω. Όμως ήμουν λάτρης της τέχνης και μου άρεσε να ανακαλύπτω ταλέντα, πήγαινα σε στούντιο, στις παρουσιάσεις των πτυχιακών στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών. Είναι γοητευτικό να ανακαλύπτεις τη δουλειά νέων καλλιτεχνών. Αυτό είναι και το σημαντικότερο που μπορεί να κάνει ένας γκαλερίστας. Αναζήτησα λοιπόν χώρο στο Κολωνάκι και έθεσα ως βάση να επικεντρωθώ σε μορφές τέχνης που τις γνώριζα και μπορούσα να τις υποστηρίξω.

Ξεκίνησες μέσα στην οικονομική κρίση. Από πού αντλούσες τόση αισιοδοξία;
Είμαι Τοξότης! (γέλια). Η αισιοδοξία δεν είναι μόνο στη φύση μου, πηγάζει και από τη δυναμική της εμπειρίας μου στον χώρο της διαφήμισης. Και το να ξεκινήσω την γκαλερί ήταν καθοριστική απόφαση για μένα τότε.

Μίλησέ μας για την πρώτη σου έκθεση.
Συμμετείχαν Σουηδοί και Άγγλοι καλλιτέχνες και δυο προσωπικοί μου φίλοι, ο Στέφανος Πετρίδης και ο Μιχάλης Χατζηχαραλάμπους. Η υποδοχή ήταν ενθουσιώδης, αλλά μην ξεχνάμε ότι έμπαινα σε έναν καινούργιο χώρο φέρνοντας τον δικό μου κόσμο από τον χώρο της διαφήμισης. Αυτοί οι άνθρωποι διεύρυναν την αγορά τέχνης σε μια περίοδο αρκετά πιεστική.

Επομένως, ποιοι είναι οι αγοραστές;
Υπάρχει μεγάλη αλλαγή στον χώρο πριν και μετά την κρίση. Πλέον στοχεύεις σε ένα κοινό που θέλει να αγοράσει ένα έργο γιατί το αγάπησε και το θέλει στην καθημερινότητά του. Μπορεί να μην κάνει επαναληπτικές αγορές, όμως θέλει την τέχνη στη ζωή του και το κάνει ανάλογα με το budget του.

Πώς νιώθεις όταν είσαι αυτός που πρωτοπαρουσιάζει τη δουλειά ενός εικαστικού;
Υπεύθυνος απέναντί του κι απέναντι στο κοινό. Και φυσικά νιώθω περήφανος από τη στιγμή που έχω πάρει απόφαση να τον παρουσιάσω και βάζω όλες μου τις δυνάμεις για να τον στηρίξω.

Θεωρείς ότι οι εικαστικοί στοχεύουν στην κατάκτηση της διαχρονικότητας ή στην καθιέρωσή τους;
Διαχρονικότητα για μένα είναι όταν μέσα από το έργο σου λες μια αλήθεια που είναι δική σου και τη γνωρίζεις καλά. Αυτό το έργο είναι διαχρονικό από μόνο του. Υπάρχουν αυτοί που θέλουν να καθιερωθούν στον χώρο και αυτοί που θέλουν να πουν την αλήθεια τους χωρίς να τους ενδιαφέρει τι θα εισπράξει ο θεατής. Είναι θέμα εσωστρέφειας της τέχνης. Κάθε μορφής τέχνης.

Υπάρχει κάποια προϋπόθεση για να συνεργαστείς με έναν καλλιτέχνη;
Ο γκαλερίστας «συζεί» με τον καλλιτέχνη όσο διαρκεί η έκθεση. Βασικό στοιχείο για μένα, λοιπόν, είναι να είναι καλός άνθρωπος. Θέλω να ανοίγω την πόρτα της γκαλερί και να χαμογελάω, οπότε είναι σημαντικός ο άνθρωπος που θα είναι μέσα μαζί μου. Η σχέση μου με τους καλλιτέχνες όμως δεν ολοκληρώνεται με μια έκθεση. Κάθε τρία ή τέσσερα χρόνια επανέρχονται στον χώρο. Διαμορφώνεται έτσι μια βαθιά σχέση που δεν έχει περιορισμό χρόνου.

Από αυτή τη βαθιά σχέση προέκυψε η έκθεση «Οι εναργείς σιωπές του Γ.Τ.» που παρουσιάστηκε πριν δύο χρόνια.
Ήταν η παρουσίαση σχεδόν εκατό πορτραίτων μου από τους καλλιτέχνες μου. Η αρχή της συλλογής έγινε από τον Πάβλο Χαμπίδη, όταν, καθώς μιλούσαμε, πήρε ένα μπλοκ και με ζωγράφισε. Το δεύτερο πορτραίτο το έκανε η Χριστίνα Δάρρα και αυτό συνεχίστηκε για χρόνια. Μέσω αυτών των πορτραίτων έμαθα να διαβάζω το πώς με βλέπει ο κάθε καλλιτέχνης. Είχα συγκινηθεί πάρα πολύ τότε γιατί ήταν μια ευχαριστήρια έκθεση σε όλους αυτούς τους καλλιτέχνες.

Πώς διαμορφώνεται το «δίπτυχο» γκαλερίστα καλλιτέχνη εντός της γκαλερί;
Ο καλλιτέχνης «βλέπει έργο», ο γκαλερίστας «βλέπει έκθεση». Είναι δυο τελείως διαφορετικά πράγματα. Όταν μπαίνεις σε μια έκθεση πρέπει να ζήσεις μια ολόκληρη εμπειρία. Ο γκαλερίστας –και ο σωστός επιμελητής– κάνουν ακριβώς αυτό. Χτίζουν την εμπειρία. Το έργο το έχουμε. Το έχει δημιουργήσει ο καλλιτέχνης.

Παράλληλα με το καλλιτεχνικό μέρος υπάρχει και το εμπορικό. Πώς ισορροπούν;
Γκαλερίστας ως έμπορος σημαίνει «πιστεύω στον καλλιτέχνη και ρισκάρω να τον παρουσιάσω». Είμαι έμπορος αλλά παράγω ένα κομμάτι πολιτισμού. Η ισορροπία μεταξύ εμπορικού και πολιτιστικού κομματιού επέρχεται με προσωπικό κόστος του γκαλερίστα. Εκεί είναι και το παράπονό μου. Η έλλειψη αναγνώρισης της παραγωγής πολιτισμού σε έναν χώρο που θεωρείται τόπος εμπορίου τέχνης.

Με ποιον τρόπο διαμορφώνεται η ταυτότητα μιας γκαλερί;
Η ταυτότητα μιας γκαλερί είναι άμεσα συνυφασμένη με αυτή του ιδιοκτήτη της. Η προσωπικότητά της, οι επιλογές της, το πόσο πρωτοποριακή ή κλασική θα είναι. Δεν είναι τυχαίο ότι τόσο στο εξωτερικό όσο και στην Ελλάδα έχει το όνομα του ιδιοκτήτη. Είμαστε συνδεδεμένοι με τις γκαλερί μας. Μας δίνουν και τους δίνουμε.

Από την Χάρητος στην Ιπποκράτους. Σε προβλημάτισε η μετακίνηση μετά από 14 χρόνια;
Στην αρχή ήμουν πολύ προβληματισμένος. Όμως όταν είδα τον χώρο ένιωσα σαν να με περίμενε, με την πρώτη ματιά σχηματίστηκε μέσα μου η εικόνα του ως μια γκαλερί υψηλού επιπέδου. Πέρα από αυτό, μένω στη Νεάπολη Εξαρχείων, αγαπώ την περιοχή, πιστεύω αυτό που λένε ότι είναι το Quartier Latin της Αθήνας. Όταν ήρθα, δεν μπορούσα καν να φανταστώ ότι θα έχω τόσο περαστικό κόσμο που θα μπαίνει για να δει εκθέσεις χωρίς καμία αμηχανία. Πλέον είμαι απόλυτα ενθουσιασμένος.

Η πίεση στην αγορά τέχνης εξακολουθεί να υφίσταται.
Η αγορά τέχνης έχει συρρικνωθεί. Οι παλιοί συλλέκτες που για πολλά χρόνια στήριζαν τους Έλληνες καλλιτέχνες, μεγάλωσαν, όπως μεγάλωσαν και οι συλλογές τους. Το ερώτημα είναι πού είναι οι νέοι συλλέκτες. Γιατί άνθρωποι που έχουν οικονομική δυνατότητα δεν αγοράζουν τέχνη; Στο εξωτερικό υπάρχουν συλλέκτες επενδυτές που ασχολούνται με το διεθνές χρηματιστήριο της τέχνης. Αυτό δεν υπάρχει στην Ελλάδα.

Μπορείς να φανταστείς τον εαυτό σου εκτός χώρου;
Δεν νομίζω! Θα περνούσα έξω από τις γκαλερί και θα ένιωθα ένα μικρό αγκαθάκι ζήλειας.