Τέχνη: νέες εκθέσεις για τις 30 Μαΐου-5 Ιουνίου

Η Μεταπολίτευση στο Φεστιβάλ Αθηνών
Πενήντα χρόνια από την πτώση της Χούντας των συνταγματαρχών, πώς βλέπουμε την περίοδο της Τρίτης Ελληνικής Δημοκρατίας; Με αφετηρία την εκπομπή του Ροβήρου Μανθούλη «Μια ταινία, μια συζήτηση» (ΕΡΤ, 1976-1982), που υπήρξε κομβικό σημείο συνάντησης και διαλόγου της νεοελληνικής διανόησης, η επιμελήτρια Ξένια Καλπακτσόγλου, ο ιστορικός τέχνης και επιμελητής Χριστόφορος Μαρίνος και ο συγγραφέας Χρήστος Χρυσόπουλος, προσεγγίζουν τη Μεταπολίτευση μέσα από ένα σύνθετο πρόγραμμα δράσεων στο Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου. Το τηλεοπτικό σκηνικό ανακατασκευάζεται για να φιλοξενεί κάθε βράδυ συζητήσεις και καλλιτεχνικές επιτελέσεις. Στον κτίριο Β της Πειραιώς 260, όμως, θα φιλοξενηθούν και προβολές καλλιτεχνικών φιλμ, τα οποία προσεγγίζουν την αστικοποίηση και την έννοια του δημόσιου χώρου της Αθήνας. Και, επίσης, εικαστική έκθεση με έργα των Νίκου Αρβανίτη, Βλάση Κανιάρη, Μανώλη Μπαμπούση. Μιχάλη Παπαδόπουλου, Κώστα Ρουσσάκη, Άσπας Στασινοπούλου, Θανάση Τότσικα, Λεωνίδα Τσιριγκούλη, Κώστα Χριστόπουλου κ.ά., που σχολιάζουν το πνεύμα της εποχής, «μιας περιόδου ρευστής στην οποία η αισιοδοξία εναλλάσσεται αδιάκοπα με τη δυσθυμία, η χαρά με το πένθος, η κωμωδία με το δράμα, η ελπίδα με την απελπισία». Είσοδος ελεύθερη.
Πειραιώς 260, 5 έως 7 Ιουνίου, στις 18.00-23:00. Συζητήσεις στις 20:00 

Χρήστος Τζίβελος, μία έκθεση σε τρία μέρη
Στη σύντομη τροχιά της ζωής του πρόλαβε να σπουδάσει διακόσμηση στη Σχολή Δοξιάδη αλλά και καλές τέχνες και αρχιτεκτονική στο Παρίσι, να εργαστεί ως βοηθός του Κώστα Τσόκλη και του Τάκη, αλλά και ως σκηνογράφος και να εκθέσει εικαστική δουλειά του (σε Γαλλία, Νέα Υόρκη, Ρώμη και Αθήνα). Σε ξεχωριστές πτυχές της γλυπτικής του ενασχόλησης με το φως, το μέταλλο και την ενσωμάτωση ευρεθέντων αντικειμένων επικεντρώνονται οι παρουσιάσεις για το έργο του στους χώρους τέχνης Radio Athènes (The nights are black as ink), Akwa Ibom (Insect), και Μελάς Μαρτίνος (Pour tromper le temps)
5 Ιουνίου έως 28 Σεπτεμβρίου (εγκαίνια στις 18:00-21:00)

Αναζητώντας τα «Φαντάσματα ενός αδύνατου παρόντος»
Στην έκθεση του Λετονικού Κέντρου Σύγχρονης Τέχνης, που επιμελείται η Solvita Krese, καλλιτέχνιδες από τα κράτη της Βαλτικής ασχολούνται με τα ίχνη που άφησαν οι οικολογικές καταστροφές και οι πόλεμοι στο περιβάλλον, τα φυτά και τα πλάσματα. Εκτίθενται έργα των Eglė Budvytytė, Līva Dudareva, Elo-Reet Järv, Kristina Õllek και Liene Pavlovska.
Παράλληλα, θα προβάλλονται τρεις ταινίες της πολυβραβευμένης Ιρανής Maryam Tafakory, το «Mast-del» (2023) που έκανε πρεμιέρα στο Δεκαπενθήμερο των Σκηνοθετών στις Κάννες και οι «Irani Bag» (2020) και «Nazarbazi» (2022), που μιλούν για απαγορευμένα σώματα και επιθυμίες. Δημιουργός κειμενικών και κινηματογραφικών κολάζ που συνδυάζουν την ποίηση, το ντοκιμαντέρ και το αρχειακό υλικό, οι ταινίες της επιχειρούν να αναλύσουν τις συγκαλυμμένες πράξεις διαγραφής των σωμάτων, της οικειότητας και των ιστοριών εξετάζοντας αυτό που συχνά παραμελείται και απορρίπτεται ως ασήμαντο και υπερβολικό.
State of Concept, 31 Μαΐου έως 28 Ιουνίου (εγκαίνια στις 18:30-22:30)

Διπλά εγκαίνια με Αντωνίτση και Θεοφυλακτόπουλο
Ένα υπερμεγέθες επαργυρωμένο «τοτέμ λατρείας και παρακμής», εμπνευσμένο από ένα αρχαιοελληνικό κεραμικό του 6ου π.Χ. αιώνα από τη συλλογή του Μητροπολιτικού Μουσείου Τέχνης της Νέας Υόρκης θα μας υποδέχεται στη γνωστή γκαλερί των Αμπελοκήπων. Με τίτλο «Φίμωσις», το γλυπτό του Δημήτρη Αντωνίτση, επιδιώκει, μεταθέτοντας την προβληματική του φύλου και της ταυτότητας, να σχολιάσει το «πόσο ελεύθεροι είμαστε μέσα από τα στεγανά της υπερβολής της πολιτικής ορθότητας». Στον πάνω χώρο, ένα χρόνο μετά τον θάνατο του σπουδαίου ζωγράφου Μάκη Θεοφυλακτόπουλου αποκαλύπτονται «Τα τελευταία έργα» του. Λάδια σε καμβά και έργα μεικτής τεχνικής που αντανακλούν την «υπαρξιακή» στάση ζωής του καλλιτέχνη.
Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης Ιλεάνα Τούντα, 30 Μαΐου έως 27 Ιουλίου (εγκαίνια στις 19:00-22:00)

Αναδρομική του Novello Finotti
Τέσσερα χρόνια μετά το Τελλόγλειο Ίδρυμα Τεχνών Α.Π.Θ. στη Θεσσαλονίκη, 65 και πλέον έργα από τη μακρόχρονη πορεία του Ιταλού γλύπτη, από λευκό μάρμαρο Καρράρας, ροζέ μάρμαρο Πορτογαλίας, μαύρο γρανίτη Βελγίου και ορείχαλκο, έρχονται στην Αθήνα. Με τίτλο «Ο αισθησιακός μυστικισμός της γλυπτικής», η έκθεση που επιμελείται ο Τάκης Μαυρωτάς θα φιλοξενήσει αντιπροσωπευτικά του έργα όπως: «Οι τρεις αγάπες μου», 1971, «Τιμή στον Κάφκα», 1972, «Τιμή στον Σαντ», 1978, «Οι φωλιές της Federica», 1983, «Παρακαλώ μη με γαργαλάτε», 1991-94, «Ανύψωση», 1991-1997, κ.ά. Ο Βερονέζος γλύπτης συνεργάστηκε για χρόνια με τον γκαλερίστα και συλλέκτη Αλέξανδρο Ιόλα –μάλιστα, έχει φιλοτεχνήσει και την ορειχάλκινη προτομή του στο Τελλόγλειο. Σύμφωνα με τον επιμελητή της έκθεσης: «Η γλυπτική του δράση του, ακέραια και καίρια, αποτελεί τον κώδικα της ζωής του. Λυρικός και δραματικός, μα, προπάντων, μάστορας του χαλκού και του μαρμάρου, με τη γλυπτική του τέρπει αισθητικά, κοινωνικοποιεί συναισθήματα και διδάσκει, με τη γήινη σοφία του, την αλήθεια του έρωτα και της ζωής».
Ίδρυμα Εικαστικών Τεχνών και Μουσικής Β. & Μ. Θεοχαράκη, 4 Ιουνίου έως 3 Νοεμβρίου (εγκαίνια στις 20:30)

Η μαρμαρογλυπτική συναντά το σύγχρονο design
Δημιουργίες Τηνιακών μαρμαρογλυπτών και αντικείμενα σύγχρονου ντιζάιν από μάρμαρο του νησιού θα «συνομιλούν» για περίπου ένα μήνα με τα εκθέματα από μάρμαρο της συλλογής νεότερου ελληνικού πολιτισμού του Μουσείου Μπενάκη. Στόχος του αφιερώματος «A Future for the Past» να αναδείξει την κοινωνική διάσταση της μαρμαροτεχνίας μέσω και της συνομιλίας της με τον σύγχρονο πολιτισμό. Πραγματοποιείται μετά από μια ανάλογη εγκατάσταση στο Μιλάνο και πριν από μια συνάντηση με ποικίλες δράσεις και εργαστήρια στην Τήνο, σε συνεργασία με το ατελιέ μαρμάρου on.entropy και υπό την επιμέλεια της Maria Christina Didero. Στις 4/6 στις 17:30 θα μιλήσουν σχετικά ο επιμελητής Jean Blanchaert, η ιδρύτρια του 5VIE Ernesta del Cogliano, οι ντιζάινερ on·entropy, ο γλύπτης Δημήτρης Σκαλκώτος, ο μαρμαρογλύπτης Νίκος Φόρτωμας και ο διευθυντής Σχολής Μαρμαρογλυπτικής Πανόρμου, Λεωνίδας Χαλεπάς.
Μουσείο Μπενάκη Ελληνικού Πολιτισμού, 4 έως 30 Ιουνίου (εγκαίνια στις 20:00)

Μία φορά και... μία φωτογραφία
Το Athens Photo Festival ξεκινά την επόμενη εβδομάδα αλλά η νέα ομαδική έκθεση που ετοιμάζει στην γκαλερί της η Ρεβέκκα Καμχή μας βάζει ήδη στο κλίμα. Εικόνες αναλογικές και ψηφιακές, ασπρόμαυρες κι έγχρωμες, πορτρέτα, τοπία και νεκρές φύσεις, ενσταντανέ που πάγωσαν στο χρόνο διάσημοι καλλιτέχνες (Νομπουγιόσι Αράκι, Κρις Βερίν, Ναν Γκόλντιν, Ντιάννα Μαγκανιά, Τρέισι Μόφαττ, Γκαμπριέλ Ορόσκο, Μπιλ Όουενς, Βόλφγκανγκ Τίλμανς) μας προσκαλούν να φτιάξουμε τη δική μας ιστορία. Γιατί όπως σημειώνει στο σκεπτικό της η επιμελήτρια: «Τα φωτογραφικά έργα λειτουργούν ως παράθυρα που ανοίγουν προς τον μέσα ή τον έξω κόσμο. Μας οδηγούν στους εφιάλτες μας, ξυπνάνε το ασυνείδητο, μας βγάζουν για νυχτερινή έξοδο, βουτάνε στις επιθυμίες μας. Το βλέμμα των πρωταγωνιστών των φωτογραφιών, η ατμόσφαιρα των τοπίων αλλά και η τοποθέτηση του φακού προς το θέμα, όπως και το δικό μας βλέμμα, η διάθεσή μας, κάθε φορά μας λέει μια διαφορετική ιστορία».
Γκαλερί Ρεβέκκα Καμχή, 5 Ιουνίου έως 9 Αυγούστου (εγκαίνια στις 19:00-22:00)

Η βιωματική ζωγραφική του Σταμάτη Θεοχάρη
Γυμνά σώματα, σύμβολα και ζώα που αιωρούνται πότε στον ουρανό και πότε στην θάλασσα, σε μια παλέτα στην οποία κυριαρχούν το μπλε, το ροζ και το χρυσό. Μια ποπ εικονογραφία που επιδιώκει να ανοίξει ένα παράθυρο στην εσωτερική αναζήτηση και να αναδείξει τις απολαύσεις αλλά και τα τραύματα που επιφέρει η ανθρώπινη επαφή συνθέτει στη νέα δουλειά του ο ζωγράφος. Ο τίτλος της «Viscera», άλλωστε, παραπέμπει στα «σπλάχνα». Χορηγός επικοινωνίας: ATHENS VOICE.
Γκαλερί ALMA, 30 Μαΐου έως 29 Ιουνίου (εγκαίνια στις 19:00-22:00)

Η Χαρά Πιπερίδου στη… βιτρίνα
Μια επίκληση «από την ξηρασία στην ανθοφορία» φέρνει η πρώτη μέρα του καλοκαιριού στο πρότζεκτ «Καλό μήνα» στη βιτρίνα της Μαυρομιχάλη 137. Η εγκατάσταση «From drought to flowering» αποτελείται από τα γλυπτικά έργα «Let the water run», «Bring moisture» και «Blooming from within». Σχολιάζοντας την ανάγκη για τη δημιουργία των επιθυμητών συνθηκών υγρασίας, ανθοφορίας και παραγωγικότητας μέσα σε ένα κλίμα γενικής «ανομβρίας» του καιρού μας, η καλλιτέχνις δημιουργεί μια σειρά από αφαιρετικές φόρμες που παραπέμπουν υπαινικτικά σε φανταστικά οργανικά σχήματα του ανθρώπινου αναπαραγωγικού συστήματος.
OTTTO, εγκαίνια 1 Ιουνίου στις 18:00-21:00

Εύα Μελά: επιλογές από δέκα χρόνια δημιουργίας
Εμπνευσμένα από τον στίχο του Παλαιστίνιου ποιητή Μαχμούντ Νταρουίς «Θα τραγουδάω τη χαρά πίσω απ’ τα βλέφαρα των φοβισμένων ματιών», από το ποίημά του «Υποσχέσεις της θύελλας», είναι τα έργα της τελευταίας τριετίας που παρουσιάζει η γνωστή ζωγράφος. Πρόθεσή της είναι να καταδειχτεί μια άλλη διάσταση της έννοιας του «εγκλεισμού», του αναγκαστικού που ζουν τα παιδιά της Παλαιστίνης σε στρατόπεδα, καταυλισμούς και σε μικρές διάσπαρτες κουκίδες γης. Παράλληλα εκτίθενται δημιουργίες με θέμα τη φύση, με αφορμή τις δασικές πυρκαγιές και έργα της τελευταίας δεκαετίας –με μελάνι και κάρβουνο σε χαρτί, αυγοτέμπερα, πορτραίτα νωπογραφίες και χαρακτικά.
Πινακοθήκη Δήμου Αθηναίων, 30 Μαΐου έως 30 Ιουνίου (εγκαίνια στις 19:00-22:00) 

Ο Παναγιώτης Κουλουράς και «Η εποχή της μεταμόρφωσης»
Με αυγοτέμπερα και ακουαρέλα ζωγραφίζει στην ηρεμία του εργαστηρίου, συντροφιά με τα βιβλία του Ελύτη και του Νίτσε, αγριόχορτα, τριανταφυλλιές και αμυγδαλιές, με έναν τρόπο διαλογιστικό. Γιατί τα έργα του παράγονται σε συμφωνία με τον κύκλο της φύσης. Πρέπει να περιμένει για να αποτυπώσει μία συγκεκριμένη τριανταφυλλιά που ανθίζει τον Μάιο. Όπως σημειώνει ο επιμελητής της έκθεσης Χριστόφορος Μαρίνος: «Η ζωγραφική του Κουλουρά ορίζεται –και κατανοείται– μέσα από συγκεκριμένες λέξεις-έννοιες: οικονομία, χρόνος, ρυθμός, βλέμμα και όραση. Το ερώτημα “τι βλέπω;” επανέρχεται συνεχώς στη σκέψη του καλλιτέχνη, είναι η κινητήρια δύναμη που γεννά τις εικόνες του και του δίνει θάρρος να συνεχίσει να ζωγραφίζει και μάλιστα το ίδιο θέμα».
Κέντρο Τεχνών Δήμου Αθηναίων, 30 Μαΐου έως 23 Ιουνίου (εγκαίνια στις 19:00)

Το χρώμα στο κάδρο
Μια οπτική συζήτηση μέσα από τα έργα 13 γνωστών καλλιτεχνών με επίκεντρο τη θέση και τη θέαση του χρώματος στον σύγχρονο πολιτισμό με διάφορα μέσα και πρακτικές φιλοξενεί η γκαλερί της οδού Ρώμα. Ο τίτλος «Χρωμοφοβία» ως όρος αναφέρεται στον φόβο καταστροφής ή της γενικευμένης παρακμής εξαιτίας του χρώματος. Πρόθεση της επιμελήτριας Αθηνάς Λασηθιωτάκη εδώ είναι η παρουσίαση να επικεντρωθεί στη «δυναμική εξέλιξη του χρώματος τόσο ως πολιτισμικό σύμβολο όσο και ως αισθητική δύναμη στη μεταμοντέρνα και σύγχρονη τέχνη». Παρουσιάζονται έργα των Χάρη Γαβρήλου, Δανιήλ, Όπυς Ζούνη, Αναστάση Ιωάννου, Νίκης Καναγκίνη, Μιχάλη Κατζουράκη, Κωστή, Μαριάννας Λούρμπα, Γιάννη Μίχα, Παύλου, Βασίλη Σκυλάκου, Γιώργου Τσακίρη και Λεωνίδα Τσιριγκούλη.
Roma Gallery, 4 Ιουνίου έως 6 Ιουλίου (εγκαίνια στις 19:30-21:00)