Εικαστικα

Ο Γιώργος Κόφτης βάζει «58 καρφιά στα Τέμπη». Πώς έφτιαξε το έργο και γιατί

Μιλήσαμε με τον εικαστικό για την συμβολική δημιουργία του 500 μέτρα από το σημείο του σιδηροδρομικού δυστυχήματος στα Τέμπη

Ο Γιώργος Κόφτης μιλά για την εγκατάσταση «58 καρφιά στα Τέμπη», έργο αφιερωμένο στη μνήμη των θυμάτων και τραυματιών του σιδηροδρομικού δυστυχήματος

«Καταρχάς θέλουμε να πούμε στα παιδιά και στους συγγενείς των θυμάτων του δυστυχήματος των Τεμπών πώς δεν υπάρχει κανείς που δεν θυμάται. Δεν σας ξέχασε κανείς. Είμαστε εδώ καθημερινά και θέλουμε να δηλώσουμε την στήριξή μας και την αλληλεγγύη μας σε σας και στους οικείους σας. Το έργο είναι αφιερωμένο στην μνήμη των θυμάτων, σε εσάς και τους τραυματίες που ζούνε ακόμα με το τραύμα» γράφει μεταξύ άλλων στο post που δημοσίευσε με την αντίστοιχη φωτογραφία στις 28 Ιανουαρίου ο εικαστικός Γιώργος Κόφτης στα social media του. Με τίτλο «58 καρφιά στα Τέμπη» και παρέα με ομάδα φίλων του δημιούργησε 500 μέτρα νότια του σημείου που έγινε το πολύνεκρο σιδηροδρομικό δυστύχημα μια εικαστική εγκατάσταση με διαστάσεις 15x5x2,5 μέτρα. Συγκεκριμένα, αξιοποιώντας την μορφή Land Art (επεμβάσεις μεγαλύτερης κλίμακας στη φύση), τοποθέτησε 58 μεταλλικούς σωλήνες 2-2,5 μέτρων σε έναν αγρό, κάποια μέτρα μακριά. Με αφορμή την εγκατάσταση μιλήσαμε για τις λεπτομέρειες του έργου.

«58 καρφιά στα Τέμπη»: Ο Γιώργος Κόφτης μιλά για το έργο αφιερωμένο στη μνήμη των θυμάτων

«Ήθελα να κάνω αυτή την εγκατάσταση από τις 14 Ιουνίου αλλά λόγω κάποιων προβλημάτων δεν τα κατάφερα. Μέσα σε αυτό το διάστημα είδα τι έστησαν οι άνθρωποι εκεί, προφανώς οι συγγενείς. Υπήρχε ένα εκκλησάκι το οποίο είναι ταπεινό. Είδα και έναν πεσμένο κάδο αχρήστων. Αλλά η κατάσταση αυτή εκεί δεν αξίζει σε αυτό που συνέβη και ως εικαστικός, θεώρησα πώς πρέπει να κάνω κάτι» μου αναφέρει.

Τρεις φορές βρέθηκε στο χώρο του δυστυχήματος για να υλοποιήσει την εγκατάσταση. «Την πρώτη φορά έψαξα το χώρο είδα πώς ήταν το εκκλησάκι, την δεύτερη έψαξα το έδαφος που ήταν αρκετά βατό ώστε να τοποθετηθούν τα καρφιά και την τρίτη ήταν η μέρα που το φέραμε εις πέρας με τους φίλους που βοήθησαν. Ακόμη και οι άνθρωποι από τους οποίους πήραμε τα υλικά μόλις άκουγαν ότι πρόκειται για ένα έργο που θα αφορά το δυστύχημα στα Τέμπη μας υποστήριξαν αμέσως. Πήραμε αγάπη από τους ανθρώπους γύρω μας. Βλέπεις μια κοινωνία που αισθάνεται πώς δεν έχει δοθεί δικαίωση σε όλο αυτό που συνέβη και που ψάχνει απαντήσεις».

Η σύνθεση του έργου και η κατασκευή του από την άλλη ήταν απλή. «Το καλοκαίρι είχα σκεφτεί να τοποθετήσω ξύλινους σταυρούς αλλά δεν ήθελα να δώσω σε όλο αυτό τελικά θρησκευτικό στοιχείο. Πιστεύω ότι τα καρφιά είναι κατάλληλο σύμβολο. Το σημείο αυτό που έγινε η εγκατάσταση γεωγραφικά μοιάζει κάπως σαν να είναι η καρδιά της Ελλάδας γιατί είναι πολύ κεντρικό. Αν ήταν άνθρωπος για παράδειγμα εκεί θα ήταν η καρδιά του. Υπήρχαν σκέψεις να βάλω και κόκκινη καρδιά που να συμβολίζει ότι είναι ενεργή αυτή η πληγή αλλά κατέληξα ότι θα ήταν υπερβολικό για τους ανθρώπους. Ήδη ξύνεις την πληγή με το που επαναφέρεις, δεν χρειάζεται να βάλεις και βία. Απέβαλα αυτή την σκέψη, κράτησα τα καρφιά. Το αποτέλεσμα από άποψη αισθητικής σαν έργο τέχνης με αποζημίωσε. Έχει ένα μυστηριακό ύφος, παραπέμπει σε κάτι ψυχεδελικό».

«Γιατί 58 και όχι 57 καρφιά» τον ρωτάω. «Γενικά ο αριθμός είναι 57+1 στην ουσία για τους τραυματίες, τους συγγενείς, τους αγνοούμενους, αυτούς που δεν βρεθήκαν».

Όσον αφορά την επιλογή του σημείου υπήρχε μέριμνα να βρίσκεται μακριά από το σημείο της έρευνας; «Για αρχή δεν ήθελα να επιβάλω στους ανθρώπους την αισθητική μου, να επιβάλω στο προσωπικό τους δράμα κάποιον Γιώργο Κόφτη άσχετο που κάνει ότι θέλει. Πήρα το θάρρος και το θράσος επειδή εμείς οι εικαστικοί το κάνουμε αυτό να δημιουργήσω κάτι που θεώρησα ότι είναι σωστό. Από ευγένεια και τακτ δεν θα πήγαινα φυσικά κοντά στο σημείο. Είναι πολύ μακριά από το σημείο που γίνεται η έρευνα, είναι 500 μέτρα μακριά και νότια. Ήθελα ένα σημείο που να φαίνεται από την εθνική. Όσο επιζήσει η εγκατάσταση. Φοβάμαι ότι μπορεί και να κλαπεί».

Ωστόσο, για εκείνους δεν ήταν εύκολη η διαδικασία υλοποίησης του έργου ψυχικά. «Το στομάχι μας ήταν κόμπος. Κοιτούσαμε τον αριθμό των ανθρώπων και τις ηλικίες και μας πιανόταν η ψυχή γιατί βλέπαμε ότι αυτοί οι άνθρωποι ζούνε ένα δράμα ασταμάτητο, γονείς, συγγενείς, τραυματίες, όλοι. Δεν πιστεύω ότι κάποιος άνθρωπος με συνείδηση στην Ελλάδα το έχει ξεχάσει όλο αυτό που έγινε».

Οι προκλήσεις του εγχειρήματος ήταν κυρίως πρακτικές. «Δεν υπάρχει κάποιος φορέας και πολιτικός πίσω από αυτό, είμαι μόνο εγώ. Είναι πολύ άθλια η κατάσταση στο δυστύχημα, ήταν μια δική μου πρωτοβουλία και δαπάνη για την δική μου συνείδηση. Δεν είχε ατζέντα, ήταν για την δική μου ψυχή. Στην χώρα θεωρείται παράτυπο, από την στιγμή που δεν ήρθε επίσημος φορέας και τέτοιες επεμβάσεις δεν τις ευλογεί. Δεν μπορώ να ξέρω αν το κράτος θα είναι ενάντια μου. Είναι ένα έργο που έχει δυο σκέλη. Το πρώτο η τιμή στους ανθρώπους, η οργή και η συμπόνια και το δεύτερο η αυτοκριτική. Ανάγκη των Ελλήνων να γίνουν πιο σοβαροί και υπεύθυνοι».

Κατά την διάρκεια της τηλεφωνικής μας επικοινωνίας μου αναφέρει μεταξύ άλλων πώς του σχολιάζουν στο post συγγενείς των νεκρών ανθρώπων και τον ευχαριστούν. «Από αυτούς περίμενα την αντίδραση όχι τόσο του κόσμου γιατί αυτούς αφορά άμεσα. Στεναχωριέμαι γιατί βλέπω την διχόνοια και τον διαχωρισμό, γιατί βλέπω κάποιοι μπαίνουν και αυτό που σχολιάζουν είναι “είσαι αριστερός”, άλλοι γράφουν “γιατί δεν έκανες κάτι αντίστοιχο για το Μάτι και έκανες για τα Τέμπη” κ.ά. Λες οκ αυτά τα έχουμε συνηθίσει. Το περίμενα ότι όλο και κάποιοι θα το υποβαθμίσουν, θα το δουν με αρνητική χροιά και κακεντρέχεια. Βέβαια το καλό είναι ότι απαντάνε άλλοι στην θέση σου και αυτό είναι το πιο ωραίο κομμάτι. Έχουμε συνηθίσει την τοξικότητα στην κοινωνία και δεν πρέπει να δίνουμε σημασία».

Έχεις επικοινωνήσει με τους συγγενείς των θυμάτων;
«Δεν επικοινώνησα μαζί τους επίσημα και έγραψα στα σχόλια τους σας ευχαριστούμε και συγκινήθηκα. Το έχω άγχος, γι αυτό και στο κείμενο που έγραψα υπάρχει ένα απολογητικό ύφος, ζητώ συγγνώμη σε περίπτωση που δεν καλύπτει η κίνηση τους γονείς, σε περίπτωση που δεν τους καλύπτει και το αισθητικό κομμάτι. Αυτοί είναι οι άνθρωποι που έχουν τους δικούς τους εκεί. Σκέφτομαι να επικοινωνήσω μαζί τους, θέλω να στείλω email και να ζητήσω συγγνώμη που το έκανα χωρίς την άδεια τους αλλά ελπίζω να μην έρθουν σε δύσκολη θέση και να εκτιμήσουν αυτό το έργο που είναι αφιερωμένο στην μνήμη όσων χάθηκαν».

Ποιος είναι ο Γιώργος Κόφτης;

Ο Γιώργος Κοφτής είναι ζωγράφος που ζει και εργάζεται στη Θεσσαλονίκη. Κατά τη διάρκεια των σπουδών του τόσο στη Φλωρεντία (Ακαδημία Καλών Τεχνών) όσο και στη Θεσσαλονίκη (σχολή Καλών Τεχνών) ανέπτυξε μια βαθιά αγάπη για τις εικαστικές τέχνες στις οποίες αφιέρωσε το έργο της ζωής του. Ο Γιώργος χρησιμοποιεί διάφορα στιλ που μπορεί να διαφέρουν με πολλούς τρόπους, αλλά όλα παραμένουν κοντά σε μια ζωγραφική ζωγραφικής με ζωηρό στιλ χρώματος που αποτελεί κεντρικό χαρακτηριστικό και συνδετικό στοιχείο στην τέχνη του. Έχει εκθέσει τα έργα του σε πολλές εκθέσεις και επιδείξεις τέχνης στην Ελλάδα και στο εξωτερικό σε χώρες όπως η Ισπανία, η Γερμανία, η Τουρκία, η Γαλλία και οι ΗΠΑ. Ο Γιώργος έχει επίσης εργαστεί ως video artist και σκηνογράφος για το εθνικό θέατρο Ελλάδος.

Αρκετοί ίσως θυμούνται τον καλλιτέχνη κι από την έντονη κοινωνική του ευαισθησία. Συγκεκριμένα, ο εικαστικός είχε μαζέψει καμένα ξύλα και κάρβουνα από τη Νέα Αγχίαλο Μαγνησίας και τα αξιοποίησε για να ζωγραφίσει την γνωστή φωτογραφία του πολυβραβευμένου φωτορεπόρτερ Κωνσταντίνου Τσακαλίδη, που είχε παραλληλιστεί με τον πίνακα «Κραυγή» του Έντβαρτ Μουνκ. Ο καλλιτέχνης είχε κάνει επίσης, ένα γκράφιτι με τη μορφή του σπουδαίου Θεόδωρου Αγγελόπουλου που κοσμούσε τον εξωτερικό τοίχο της αίθουσας τελετών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου για να τιμήσει τον Έλληνα σκηνοθέτη το οποίο είχε σβηστεί από το Πανεπιστήμιο.