Οι 10 εκθέσεις που αξίζει να δεις στην Ευρώπη το 2024

Το 2024 ξεκίνησε στην Ευρώπη με ένα πρόγραμμα πλούσιο σε εκθέσεις νέων και παλαιότερων καλλιτεχνών. Από μονογραφικές εκθέσεις των μεγάλων εκπροσώπων του Μοντερνισμού, Πάμπλο Πικάσο, Μαρκ Ρόθκο και Ρόι Λίχτενσταϊν, μέχρι πειραματικές ομαδικές εκθέσεις, σαν την πρωτοβουλία “Condo”, αλλά και εκθέσεις νεότερων, διεθνών καλλιτεχνών, οι ευρωπαϊκές πρωτεύουσες είναι γεμάτες από ενδιαφέροντα “art shows”.

Οι αναδρομικές εκθέσεις που πρόκειται να παρουσιαστούν σε μουσεία και άλλα ιδρύματα, αποσκοπούν στο να δείξουν στο κοινό, για πρώτη φορά, μία ολοκληρωμένη εικόνα της δουλειάς κλασσικών πλέων καλλιτεχνών του 20ού αιώνα, δανειζόμενες έργα όχι μόνο από άλλα μουσεία, αλλά και από ιδιωτικές συλλογές και αρχειακό υλικό, αποκαλύπτοντας και τις λιγότερο γνωστές πτυχές τους. Μια τέτοια περίπτωση είναι η πολυσυζητημένη έκθεση του Ρόθκο, την οποία επιμελείται ο γιος του καλλιτέχνη.

Η κάθε έκθεση, με σεβασμό προς τους καλλιτέχνες που παρουσιάζει, προσπαθεί ταυτόχρονα να προσφέρει μια φρέσκια ματιά στο έργο τους, λαμβάνοντας υπόψη τις ευαισθησίες του σήμερα, που συχνά διαφοροποιούνται από εκείνες του προηγούμενου αιώνα. Κεντρικό χαρακτήρα παίζουν γυναίκες καλλιτέχνιδες, αλλά και έργα που εξετάζουν τη σχέση του ανθρώπου με τα ζώα και το φυσικό περιβάλλον. Σημαντικό είναι επίσης το φωτογραφικό υλικό και τα οικογενειακά φιλμ, που προσφέρουν μία άλλη διάσταση στο έργο μεγάλων καλλιτεχνών, δείχνοντάς μας για πρώτη φορά κομμάτια από την ιδιωτική τους ζωή.

Lin May Saeed - Georg Kolbe Museum

Βερολίνο, 14 Σεπτεμβρίου 2023 - 25 Φεβρουαρίου 2024
Στην πρώτη ατομική έκθεση της Γερμανο-ιρακινής καλλιτέχνιδας, Lin May Saeed (1973-2023), στη Γερμανία, παρουσιάζονται έργα της, είτε δανεισμένα, είτε από την ίδια τη συλλογή του Georg Kolbe Museum. Σε αυτά, η ζωή των ζώων και η σχέση μεταξύ ζώου και ανθρώπου αποτελούν κεντρικά θέματα. Με μία συνεκτική γλώσσα, συμπόνια και ευρεία γνώση της κουλτούρας και της ιστορίας των παραμυθιών και των μύθων, αλλά και με χιούμορ, η καλλιτέχνις αφηγείται παλιές και νέες ιστορίες υποδούλωσης και απελευθέρωσης των ζώων και της συνύπαρξής τους με τους ανθρώπους. Τα γλυπτά, τα ανάγλυφα, οι μεταλλικές εγκαταστάσεις και τα σχέδια της Lin May Saeed αποτελούν μία νέα οπτική γλώσσα αλληλεγγύης και συνύπαρξης μεταξύ των ειδών.

Celebrating Picasso - Galerie Bastian

Βερολίνο, 7 Οκτωβρίου 2023 - 28 Ιανουαρίου 2024
Κατά τη διάρκεια της παραμονής του στη νότια Γαλλία το 1946, ο Πάμπλο Πικάσο επισκέπτεται μία έκθεση κεραμικών στην μικρή πόλη Βαλωρίς, όπου αγγεία παρασκευάζονται από τους ρωμαϊκούς χρόνους. Εκεί γνωρίζει τη Σουζάν και τον Ζορζ Ραμιέ, τους ιδιοκτήτες του εργαστήριο κεραμικής Μαντούρα και δέχεται την πρόσκλησή τους να χειροτεχνήσει μερικά κεραμικά ο ίδιος. Για κάποια χρόνια, εγκαθίσταται εκεί και μαζί με τους Ραμιέ και το προσωπικό τους δημιουργεί αξιοθαύμαστα μοναδικά κομμάτια και μία εξαιρετική συλλογή κεραμικών. Εντυπωσιασμένος από την πλαστικότητα του πηλού ως υλικό και από τη μαγεία της διαδικασίας του ψησίματος, ο Πικάσο έσπασε τους συμβατικούς κανόνες της κεραμικής τέχνης.

Στο εργαστήριο Μαντούρα, ο Πικάσο ανανέωσε επίσης το διάλογό του με την αρχαία εικονογραφία. Σε αυτόν τον φανταστικό κόσμο, οι άνθρωποι εμφανίζονται σαν φιγούρες από το ζωικό βασίλειο. Κεντρικά μοτίβα των κεραμικών του γίνονται οι κουκουβάγιες, τα πουλιά, τα ψάρια, οι κατσίκες και οι ταύροι, τα οποία μετατρέπει σε πρωταγωνιστές του, στα ζωομορφικά αγγεία και γλυπτά του.

Σε αυτή την έκθεση, τα κεραμικά του Πικάσο στέκουν απέναντι από φωτογραφίες που απεικονίζουν τον καλλιτέχνη στα σπίτια του και τα ατελιέ του στο Νότο, στο μεσογειακό κόσμο της Αντίμπ, των Καννών και της Μουζέν. Πρόκειται για την πέμπτη ατομική έκθεση του Πικάσο στη Galerie Bastian και ακολουθεί τις προηγούμενες παρουσιάσεις της γκαλερί, αφιερωμένη στην τελευταία περίοδο του καλλιτέχνη, τα κεραμικά του και τη σειρά με τα τυπώματά του, “Suite Vollard”.

Mark Rothko - Fondation Louis Vuitton

Παρίσι, 18 Οκτωβρίου 2023 - 2 Απριλίου 2024
Η Fondation Louis Vuitton παρουσιάζει την πρώτη ρετροσπεκτίβα του διάσημου Ρώσου καλλιτέχνη, Μαρκ Ρόθκο (1903-1970), στη Γαλλία, μετά την έκθεση στο Musée d’Art moderne de la Ville de Paris, το 1999. Η αναδρομική έκθεση συγκεντρώνει 115 έργα από τις συλλογές των μεγαλύτερων ιδρυμάτων του κόσμου, συμπεριλαμβανομένων των National Gallery of Art και Phillips Collection, στην Ουάσιγκτον και της Tate, στο Λονδίνο, αλλά και από διεθνείς ιδιωτικές συλλογές, συμπεριλαμβανομένης της συλλογής της οικογένειας του καλλιτέχνη. Την ρεκτροσπεκτίβα επιμελούνται η καλλιτεχνική διευθύντρια της γκαλερί, Suzanne Pagé και ο γιος του καλλιτέχνη, Christopher Rothko. Παρουσιαζόμενα με χρονολογική σειρά στους χώρους της Fondation, τα έργα ακολουθούν ολόκληρη την πορεία του καλλιτέχνη, από τα πρώιμα παραστατικά έργα του έως τα αφηρημένα για τα οποία είναι γνωστότερος σήμερα.

Emilio Prini - MACRO

Ρώμη, 21 Νοεμβρίου 2023 - 31 Μαρτίου 2024
Ο Emilio Prini (που πέθανε το 2016, σε ηλικία 73 ετών) θεωρείται, στην Ιταλία, μία αντισυμβατική ιδιοφυία. Η αναδρομική έκθεση, “…E Prini”, στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης της Ρώμης (MACRO), αποτελούμενη από περισσότερα από 250 έργα του, τοποθετημένα σε χρονολογική σειρά, προσφέρει μία πλήρη εικόνα του εννοιολογικού και συχνά αινιγματικού έργου του, αλλά και της «cool» περσόνας του. Η έκθεση επιχειρεί να καταγράψει την πορεία του Prini μέσα από τις ανατρεπτικές εφήμερες πράξεις του (που συμπεριλαμβάνουν την επιβεβαίωση της παρουσίας του σε μία έκθεση μέσω τηλεγραφήματος και την επικοινωνία των έργων του μέσω τηλεπάθειας) παραθέτοντας ένα θησαυρό από αρχειακό υλικό που πολλές φορές επισκιάζει τα περιορισμένα έργα που άφησε πίσω του.

Charlie Prodger - Secession

Βιέννη, 1 Δεκεμβρίου 2023 - 25 Φεβρουαρίου 2024
Η μονογραφική έκθεση της Βρετανίδας καλλιτέχνιδας, Charlie Prodger, “The Offering Formula”, παρουσιάζει τη δουλειά της 14ρων χρόνων και δανείζεται τον τίτλο της από ένα σχέδιό της, στο οποίο απεικονίζεται ένα διάφανο πλαστικό κουτί, επάνω στο οποίο αναγράφεται μία λίστα από γυναικεία ονόματα. Πολλά από αυτά τα ονόματα (Agnes, Nancy, Ursula) ανήκουν σε καλλιτέχνιδες και συγγραφείς, που η Prodger φαίνεται να θεωρεί «προγόνους» της. Μέσα στο κουτί βρίσκεται μια πληθώρα σκληρών δίσκων, επάνω στους οποίους αναγράφονται τα ίδια ονόματα. Σαν μια ιδιότυπη αυτοβιογραφία, η οποία μας κρύβει άλλα τόσα από όσα μας αποκαλύπτει, το σχέδιο αποτελεί ένα παράθυρο στον κόσμο της καλλιτέχνιδας στην πιο αγνή μορφή του: δεδομένα και καθημερινά εφήμερα. Η περιγραφή αυτή ταιριάζει σε αρκετά από τα έργα της πλούσιας έκθεσης στη γκαλερί Secession, που εστιάζει στις μακροχρόνιες αναζητήσεις της Prodger, σχετικά με το πως η εμπειρία και η μνήμη μπορούν να ταξιδέψουν μεταξύ εποχών, μεσών και γεωγραφικών χώρων.

Lubaina Himid: “Lost Threads” - The Holburne Museum

Μπαθ, 19 Ιανουαρίου 2024 - 21 Απριλίου 2024
Η εγκατάσταση της Lubaina Himid, “Lost Threads”, που αποτελείται από 400 μέτρα ολλανδικού κερωμένου υφάσματος, παρουσιάζεται σε ολόκληρο το Holburne Museum, από την πρόσοψη ως και γύρω από τα εκθέματα. Αντικατοπτρίζοντας την κίνηση των ωκεανών και των ποταμών, που χρησιμοποιήθηκαν για να μεταφερθεί το βαμβάκι, το μαλλί και οι σκλάβοι ανά την ιστορία, η έκθεση ιχνηλατεί τα παράδοξα της παραγωγής και του εμπορείου υφασμάτων, εστιάζοντας με τις υλικές της συνέπειες. «Όταν κάνω δημιουργικές παρεμβάσεις σε ιστορικά κτήρια, δουλεύω πολύ με ύφασμα και φυσικά αντικείμενα, όμως το κτήριο κάνει την περισσότερη δουλειά», είπε χαρακτηριστικά η καλλιτέχνις, σχετικά με το έργο της.

“Condo London 2024” - Various venues

Λονδίνο, 20 Ιανουαρίου 2024 - 17 Φεβρουαρίου 2024
Το “Condo”, η πρωτοβουλία κοινής χρήσης γκαλερί που ίδρυσε η Vanessa Carlos το 2016, επιστρέφει στο Λονδίνο ύστερα από ένα διάλειμμα τεσσάρων χρόνων. Αυτή τη φορά θα συμμετάσχουν 49 γκαλερί σε 23 διαφορετικούς χώρους της αγγλικής πρωτεύουσας. Όπως έχει αναφέρει η Carlos, η πρωτοβουλία ξεκίνησε σαν ένα «μικρό πείραμα» που αποσκοπούσε στο να «διερωτηθούμε σχετικά με το ήθος και τους τρόπους με τους οποίους κάναμε πράγματα, που κληρονομήσαμε από μια παλιότερη γενιά και μοιάζουν ολοένα και λιγότερο βιώσιμα και ευχάριστα». Θεωρώντας τον κόσμο της τέχνης μία αντανάκλαση του κόσμου μας γενικότερα, η Carlos είδε μια άκριτη αποδοχή των παραδόσεων, που συχνά έκρυβαν προβληματικές ιδέες. Αυτή η σειρά εκθέσεων υπόσχεται μία «αξιολόγηση των υπαρχόντων μοντέλων, συγκέντρωση πόρων και κοινοτικών προσπαθειών για να υπάρξει ένα περιβάλλον πιο ευνοϊκό για πειραματικές εκθέσεις σε γκαλερί, σε διεθνές επίπεδο».

Pakui Hardware: “The Burn” - carlier | gebauer

Μαδρίτη, 25 Ιανουαρίου 2023 - 2 Μαρτίου 2024
Η Neringa Cerniauskaite και ο Ugnius Gelguda (το καλλιτεχνικό δίδυμο που παρουσιάζει τη δουλειά του υπό το όνομα Pakui Hardware) φέρνουν τη χαρακτηριστική αισθητική τους, το ευρύ θεωρητικό τους δίκτυο και τους υλικούς πειραματισμούς τους, που δημιουργούν απρόσμενα οικοσυστήματα και μορφές ζωής, στη Μαδρίτη. Εξερευνώντας τη σχέση μεταξύ της σύγχρονης τεχνολογίας, της οικονομίας και των σωματικών μεταμορφώσεων, τα τελευταία χρόνια ο φακός τους έχει εστιάσει στη σύγχρονη ιατρική και τους διάφορους τρόπους με τους οποίους αυτή αλλάζει, παρακολουθεί και διασπά τα σώματα. Στις εγκαταστάσεις τους, οι Pakui Hardware επαναπροσδιορίζουν το μεταμορφωμένο σώμα, που συνεχώς αλλάζει σε κάτι νέο.

Roy Lichtenstein - The Albertina Museum

Βιέννη, 8 Μαρτίου 2024 - 14 Ιουλίου 2024
Στην επέτειο των γενεθλίων του Roy Lichtenstein, που το 2024 θα γινόταν 100 χρονών, το Albertina Museum, με την υποστήριξη του Roy Lichtenstein Foundation, διοργανώνει μία μεγάλη ρετροσπεκτίβα για τον θρύλο της Ποπ Αρτ. Η αναδρομική έκθεση θα συμπεριλαμβάνει έργα δανεισμένα από ιδιωτικές συλλογές και μεγάλα ιδρύματα, συμπεριλαμβανομένων των Whitney Museum και MoMA, της Νέας Υόρκης, του Museum Ludwig, της Βιέννης και του  Museo Thyssen-Bornemisza, της Μαδρίτης. Η έκθεση που ακολουθεί την 50ετή καριέρα του καλλιτέχνη, διαθέτει τους διάσημους, μεγάλων διαστάσεων πίνακές του, από τη δεκαετία του 1960, τους οποίους έχει εμπνευστεί από κόμικ. Άλλα έργα που παρουσιάζονται στην έκθεση, από τη δεκαετία του 1970, είναι οι σειρά του με τους καθρέφτες και τα εξωτερικά και εσωτερικά τοπία του.

Anselm Kiefer: “Fallen Angels” - Fondazione Palazzo Strozzi

Φλωρεντία, 22 Μαρτίου 2024 - 21 Ιουλίου 2024
Ο Anselm Kiefer επιστρέφει στην Ιταλία, στο ιστορικό Palazzo Strozzi, για το σόου του, “Fallen Angels”, ύστερα από τη μεγάλη παρουσίασή του στο Palazzo Ducale το 2022, στη Βενετία. Γεννημένος το 1945 στη Γερμανία, ο Kiefer είναι γνωστός για την εξερεύνηση των πολύπλοκων συναισθημάτων, της μνήμης, του πολέμου, των μύθων και της ύπαρξης γενικότερα, μέσα από τα επικά έργα του, είτε σε μορφή ζωγραφικής, είτε γλυπτικής, είτε εγκαταστάσεων. Υπό την επιμέλεια του διευθυντή του ιδρύματος, Arturo Galansino, η έκθεση θα συμπεριλαμβάνει ιστορικούς τίτλους, καθώς και νέα έργα, αποσκοπώντας στο να αναδείξει την «ζωτική περιπλοκότητα» που εμπεριέχεται στην τέχνη του Γερμανού καλλιτέχνη. Η έκθεση ανοίγει κοντά στην κυκλοφορία του 3D ντοκιμαντέρ, “Anselm” (2023), για τη ζωή του δημιουργού, που έχει σκηνοθετήσει ο επίσης γεννημένος στην μεταπολεμική Γερμανία, Βιμ Βέντερς.