Νίκος Κρυωνίδης: Γιατί στη ζωγραφική του κάποιοι βλέπουν το χιόνι

Χιονίζει πολύ στη Φλώρινα και στα ορεινά της Μακεδονίας, αλλά για τη Θεσσαλονίκη η μετεωρολογική προβλέπει χιόνι μόνο στα ορεινά του Χορτιάτη. Τέτοια λέει η μετεό, όμως, εγώ τη διαψεύδω, αφού ορίστε οι νιφάδες. Τις βλέπω, πολλές νιφάδες στροβιλίζονται στο κέντρο της Θεσσαλονίκης και χιόνι πέφτει στη γκαλερί της Λόλας Νικολάου, εδώ που πιο Τσιμισκή και πιο Νίκος Κρυωνίδης δεν γίνεται! Μια ιδέα είναι όλα άλλωστε και ειδικά στην τέχνη, για αυτό και το να βλέπω νιφάδες όχι μόνο τώρα τον χειμώνα που χιονίζει, αλλά και κάθε άνοιξη, καλοκαίρι, φθινόπωρο και όπου και οπότε εκθέτει τη ζωγραφική του ο Νίκος Κρυωνίδης, μου είναι πλέον συνηθισμένο. 

Μου συμβαίνει κάθε που περιπλανιέμαι ανάμεσα στα έργα του ζωγράφου, νιφάδες και συναισθήματα, αυτά μου φέρνει και μου προξενεί ενδόμυχα η ζωγραφική του. Και έτσι εξασκήθηκα να μεταφράζω τους πίνακες, την κίνηση, τον ρυθμό, την επανάληψη και τον χορό της γραφής του. Listen the snow is falling, για να χρησιμοποιήσω και ένα από τα πιο αγαπημένα μου τραγούδια της Γιόκο Όνο, μα και εκείνης της σκηνής στο Catcher in the Rye, που έξω χιονίζει ραγδαία, αλλά ο Χόλντεν Κώλφιλντ κι ο φιλαράκος του αμέριμνοι συνεχίζουν να αλλάζουν μπαλιές μπέιζμπολ.

Παρένθεση: Ο Γουίλσον Μπέντλεϊ, αμερικανός αγρότης από το Βέρμοντ, το 1885, τοποθετώντας ένα μικροσκόπιο στη φωτογραφική μηχανή του, ήταν ο πρώτος άνθρωπος που συνέλαβε κρυστάλλους χιονιού σε φιλμ. Τραβώντας πάνω από 5.000 φωτογραφίες που τεκμηρίωσαν πως, όπως συμβαίνει και με τα δαχτυλικά αποτυπώματα, έτσι και καμιά νιφάδα χιονιού δεν είναι ίδια με κάποια άλλη, αφού κάθε ένας από τους έξι κρύσταλλους που την συνθέτουν αποτελεί και ένα μικρό αυτόνομο σχεδιαστικό αριστούργημα, ο Μπέντλεϊ έκανε μια θαυμαστή ανακάλυψη.

Παρακολουθώντας και μη χάνοντας στιγμή από την πορεία του Νίκου Κρυωνίδη από το 1988, όταν έκανε την πρώτη του έκθεση στον Ερωδό, ως και σήμερα που τον φωτογραφίζω ενώπιον της νέας του δουλειάς στην γκαλερί της Λόλας Νικολάου, το «χιόνι»-σύνολο του έργου του με ενθουσιάζει. Ο Κρυωνίδης δημιούργησε εκατοντάδες, μπορεί και χιλιάδες, πίνακες έως τώρα, που ο καθένας τους στο μυαλό μου προσομοιάζει με νιφάδα πανέμορφη. Νιφάδα ξεχωριστή, νιφάδα μοναδική. 

Η ζωγραφική του Κρυωνίδη, επίσης, από πλευράς ρυθμού, παραμένει ό,τι κοντινότερο μπορώ να βρω σε έλληνα ζωγράφο που να παραπέμπει σε πολυποικιλίες τζαζ, από be bop και free αυτοσχεδιαστική ως και αχαλίνωτο fusion, με έναν όμως πολύ στιβαρό και μετρονομημένο ποιητικό εξπρεσιονισμό να κρατά το ίσο και να μην αφήνει τα έργα να φλυαρούν χωρίς λόγο ή να χάνεται το νόημα μεταξύ τόσης ενέργειας και ατέρμονου ντραμίσματος. 

Θραύσματα, επαναλήψεις, τεθλασμένες γραμμές, ίχνη σαν πανάλαφρα πατήματα κομψών ελαφιών ή πολύχρωμων πουλιών σε νωπό έδαφος, φύλλα δένδρων που τα παρασέρνει και τα στροβιλίζει ο αέρας, μυστήρια και άγνωστα ψάρια σε λίμνες που κανένας δεν ξέρει πού βρίσκονται, νερά, πουλιά πετούμενα από άγνωστες συνομοταξίες και σμάρια που κανένας δεν κατάφερε να μαντέψει σε ποια σελίδα του βιβλίου με τα είδη βρίσκονται, πατημασιές μικρών παιδιών στο χιόνι: αυτές συνειρμικά είναι οι σκέψεις που κάνω όταν στέκομαι μπροστά στις αποτύπωσεις και τις χειρωναξίες του.

Γεμάτος νύξεις, υπαινιγμούς, διφορούμενους όγκους, σκαλίσματα, σβησίματα, χαράξεις και λογής άλλα τερτίπια επί του ακρυλικών του, διάστικτος από φαντασία και weird αφηγήσεις, ο Κρυωνίδης με ενθουσιάζει για έναν ακόμα λόγο: Στην εποχή των αλγόριθμων, σήμερα όπου όλα πρέπει να είναι επακριβώς ερμηνευμένα και ταξινομημένα, διεκδικώντας μέσω της αυστηρής κατασκευαστικής προδιαγραφής πρωτιά στις σελίδες της google, ώστε χωρίς ιδιαίτερο ψάξιμο να τα βρίσκει ο μέσος χρήστης, η ζωγραφική του Κρυωνίδη είναι επί τούτου ανερμήνευτη. Όχι γιατί είναι δύσκολη ή δυσνόητη ή και δεκάδες άλλα απαγορευτικά «ή», μα γιατί, όπως πολύ σοφά επιγραφεί ο κατάλογος της νέας του έκθεσης, η ζωγραφική του Νίκου Κρυωνίδη έρχεται από εκείνο τον καιρό που ο καλλιτέχνης ήταν ελεύθερος: «…Σε έναν τοίχο με φρέσκο σουβά, πιτσιλισμένο με λαμπερό σάνδυκα (ορυκτή χρωστική ύλη έντονου κόκκινου), ή ζυμωμένο με γάλα και ζαφορά (έντονο κίτρινο από το φυτό κρόκος), ζωγράφιζε κάποιον που με κουρασμένα πόδια διέσχιζε ένα μαβί λιβάδι σπαρμένο με άσπρα ασφοδίλια, κάποιον που στα βλέφαρά του ακούμπαγε όλος ο Τρωικός πόλεμος…» (Όσκαρ Γουάιλντ).

Νίκος Κρυωνίδης @ γκαλερί Λόλα Νικολάου (Τσιμισκή 52). Έως 5 Ιανουαρίου