Πρόσωπα της αρχαίας τραγωδίας, οι νέοι πρωταγωνιστές της Ματούς Ιωαννίδου

Οι εσωτερικές συγκρούσεις, η ένταση των τραγικών προσώπων, οι αποφάσεις τους, η δράση τους, οι αντιπαραθέσεις τους και η λύτρωσή τους. Όλο το «ανθρώπινο» στοιχείο των τραγικών ηρώων αποδίδει ζωγραφικά, χωρίς κανένα περιττό αφηγηματικό ή εικονογραφικό στοιχείο, η εικαστικός Μάτω Ιωαννίδου στη νέα της ατομική έκθεση, με τίτλο «Μίμησις πράξεως» στο Ωδείον Αθηνών, από  τη Δευτέρα 6 έως και την Τρίτη 21 Νοεμβρίου 2023, σε συνεργασία με την Δραματική Σχολή του Ωδείου Αθηνών.

Στον ίδιο χώρο, σπουδάστριες και σπουδαστές του 2ου έτους θα παρουσιάσουν ένα θεατρικό δρώμενο (Σάββατο 11/11, 19:30, Πέμπτη 16/11, 20:30, Σάββατο 18/11, 19:30), υπό την καθοδήγηση της καθηγήτριας Ελεάνας Τσίχλη. Οι σπουδαστές θα προσπαθήσουν να προσεγγίσουν τα τραγικά αρχέτυπα και να ζωντανέψουν τις εικονιζόμενες μορφές, ώστε να απαντήσουν στο ερώτημα τι είναι ο τραγικός ήρωας σήμερα. Την έκθεση επιμελείται ο Ιστορικός Τέχνης Γιώργος Μυλωνάς, η οποία περιλαμβάνει 51 έργα μικτής τεχνικής σε χαρτί ή μουσαμά (2019-2023), εμπνευσμένα από αρχετυπικές προσωπικότητες εμβληματικών έργων της αρχαίας ελληνικής τραγωδίας. 

Μάτω Ιωαννίδου: Συνέντευξη για την έκθεση «Μίμησις πράξεως» στο Ωδείο Αθηνών

Χρησιμοποιείτε μια συγκεκριμένη χρωματική παλέτα, τι συμβολίζουν αυτά τα χρώματα και γιατί τα επιλέξατε;
Θέλοντας να διατηρήσω σε αυτήν την ενότητα έργων τη μέγιστη λιτότητα στα εκφραστικά μου μέσα, η επιλογή λίγων χρωμάτων και έντονων αντιθέσεων, μαύρο, κόκκινο, χρυσό, ασημί σε λευκό φόντο συντέλεσε στην συγκινησιακή φόρτιση της απεικόνισης των τραγικών προσώπων. Οι σταμπωμένες κόκκινες φιγούρες επίσης δηλώνουν παλλόμενη ψυχική ενέργεια, «κυκλοφορία αίματος». Το γαλάζιο πρόσθεσε μια «ελληνική» φωτεινότητα και μια πνευματικότητα ίσως.

Γιατί έχετε επιλέξει τα συγκεκριμένα πρόσωπα της αρχαιότητας;
Το θέμα μου είναι οι ήρωες της αρχαίας τραγωδίας. Είναι πρόσωπα αρχετυπικά διεθνώς αναγνωρίσιμα με δυνατή συμβολική σημασία. Και μόνο στο άκουσμα των ονομάτων τους, Ιφιγένεια, Ηλέκτρα, Αντιγόνη, Κρέων, Ορέστης, Μήδεια, Οιδίπους… έχουμε και την εικόνα τους. Η ανάγκη να ανατρέξω σε αρχέτυπα έχει μάλλον να κάνει με την αίσθησή μου ότι κινδυνεύουμε σήμερα, την εποχή της εικονικής πραγματικότητας και της «ανέπαφης» συναλλαγής να ακυρώσουμε το βάθος της ανθρώπινης ύπαρξης με συνεπακόλουθη μια έξαρση άλογης βίας

Πώς λειτουργεί για εσάς η δημιουργική διαδικασία, περισσότερο μέσω της φαντασίας ή με εικόνες εμπνευσμένες από παρατήρηση; 
Τις περισσότερες φορές οι εικόνες είναι από τη φαντασία μου, σε κάποιες περιπτώσεις επέλεξα από φωτογραφίες παραστάσεων τις φιγούρες ή τον χώρο. 

Ζωγραφίζετε με μια μοναδική μικτή τεχνική, collages découpés σε φελλό και στάμπες. Μπορείτε να μας πείτε πως αυτό συνεισφέρει στην καλλιτεχνική σας έκφραση; 
Αυτήν την τεχνική την ανακάλυψα στην προηγούμενη ενότητα έργων, «Η ψυχή και το σώμα», στην ανάγκη μου να κάνω το σώμα να «μιλήσει». Μοιάζει με μονοτυπία, με χαρακτική, όπου η φόρμα είναι ξεκάθαρη ενώ το αποτέλεσμα του χρώματος στη στάμπα δεν ελέγχεται και μου δίνει την εντύπωση καλύτερης απόδοσης του «ζωντανού» παλλόμενου υπαρξιακά σώματος.

Έχετε σπουδάσει θεατρολογία και σκηνοθετείτε παραστάσεις για παιδιά πάνω από 20 χρόνια. Η συγκεκριμένη ατομική σας έκθεση συνοδεύεται από ένα θεατρικό δρώμενο σε συνεργασία με τη δραματική σχολή του Ωδείου Αθηνών. Γενικότερα επιδιώκετε αντίστοιχες συνεργασίες; Τι ρόλο παίζουν άλλες μορφές τέχνης, όπως το θέατρο και η ποίηση στη δουλειά σας;
Το θέατρο είναι μια τέχνη που με συγκινεί πολύ. Η ζωντανή παρουσία των ηθοποιών στη σκηνή που με μοναδικό εργαλείο το σώμα τους εκτίθενται στα μάτια του θεατή σε πραγματικό χρόνο και τόπο πλησιάζει για μένα με την εικαστική πράξη περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη καλλιτεχνική πράξη. Όσο για τις παραστάσεις δρόμου για παιδιά που σκηνοθέτησα, η εμπειρία ήταν μοναδική. Τα παιδιά είναι οι πιο απαιτητικοί θεατές! Αν δεν τα κινητοποιεί αυτό που βλέπουν παίζουν με τα διπλανά η φεύγουν. Ο δρόμος ήταν μια πρόκληση να μεταμορφωθεί σε σκηνικό χώρο, η γειτονιά συμμετείχε με κάθε τρόπο, οι ηθοποιοί ήταν όλοι ερασιτέχνες που τα έδιναν όλα! Πριν μερικές μέρες γνώρισα τους δευτεροετείς φοιτητές της Δραματικής Σχολής του Ωδείου Αθηνών με την καθηγήτριά τους, την Ελεάνα Τσίχλη, που θα κάνουν το δρώμενο με αφορμή κάποια έργα που έχουν διαλέξει από την έκθεση και έφυγα εντυπωσιασμένη και συγκινημένη από το επίπεδό τους και το πάθος τους. Περιμένω με ανυπομονησία να δω το δρώμενο και θα επιδίωκα αντίστοιχες συνεργασίες. Η ομαδικότητα στην καλλιτεχνική έκφραση φέρνει πλούσια αποτελέσματα! Και η ποίηση με ενδιαφέρει πολύ, από την πεζογραφία, τα σύντομα κείμενα, και ο κινηματογράφος επίσης.

Πώς συνδέεται η παρούσα έκθεσή σας με τις προηγούμενες;
Οι δύο προηγούμενες εκθέσεις μου, «Γενεαλογία» στη γκαλερί ΑΓΚΑΘΙ ΚΑΡΤΑΛΟΣ το 2016, και «Η ψυχή και το σώμα» στη γκαλερί Depot το 2018, συνδέονται πολύ στενά με την τωρινή δουλειά. Είναι ανθρωποκεντρικές με έμφαση στο σχέδιο.

Αναφέρεστε σε μια «εικαστική ανάγκη για κάθαρση από φορεμένα εμπορικά πρότυπα». Ποιός είναι ο τρόπος που βλέπετε την τέχνη και τον ρόλο της. 
Το θέμα μου είναι η υπαρξιακή μου αγωνία για τα «ανθρώπινα» και για τον κοινωνικό ιστό που έχει διαρραγεί στις μέρες μας με επικίνδυνες συνέπειες. Αυτό αφορά και την εικαστική μου γλώσσα που προσπαθώ να είναι μεστή, σεμνή και κλασική αλλά σύγχρονη χωρίς ακροβατισμούς. Η τέχνη, ειδικά σε περιόδους κρίσης, κινητοποιώντας το συναίσθημα οδηγεί σε βαθύτερους προβληματισμούς και δεν εννοώ στρατευμένη.

Ποιά είναι η κινητήριος δύναμη στην τέχνη σας;
Η έκφραση των συναισθημάτων.

Έχετε δηλώσει ότι ο σκοπός σας είναι να αποδοθεί εικαστικά η ανθρώπινη και σύγχρονη διάσταση των ηρώων. Μπορείτε να μας αναλύσετε λίγο περισσότερο αυτή την πεποίθηση.
Ταυτίζομαι προσωπικά… με όλα τα πρόσωπα. Και με την Αντιγόνη και με τον Κρέοντα, και με τη Φαίδρα και με τον Οιδίποδα κ.λ.π, είναι το «ανθρώπινο» που διακυβεύεται με όλες τις πτυχές του. Η δύναμη και η αδυναμία, το πάθος και η σύνεση, η αποφασιστικότητα και η αμφιβολία, η ροπή για πράξεις που μας ξεπερνούν, η αυτοτιμωρία αλλά και μια συλλογική συνείδηση (ο χορός), που οδηγούν τη δράση. Στην εποχή μας τείνουμε να απλουστεύσουμε με μια ευκολία την ανθρώπινη συνείδηση με νόρμες “politically correct” η “think positive” δαιμονοποιώντας  ό,τι ξεφεύγει ενώ ταυτόχρονα παρατηρώ μια υπερβολική, αδιαπραγμάτευτη βία χωρίς καθαρτήρια έκβαση. Στον αντίποδα της τραγωδίας που τα φέρνει όλα στο φως και αποκτούν νόημα όλες οι ανθρώπινες πράξεις. Εικαστικά προσπάθησα να κρατήσω μια αυστηρή δομή στα έργα με τις ανθρώπινες φιγούρες να κυριαρχούν με μέτρο, χωρίς να περισσεύει τίποτα.

Τι σημαίνει ηρωισμός κι δύναμη ψυχής για εσας;
Η επιμονή σε αξίες ζωής με όποιο κόστος.

Info:
Μάτω Ιωαννίδου, «Μίμησις πράξεως»
Ωδείον Αθηνών, Πολυχώρος Ω2
Δευτέρα 6 - Τρίτη 21 Νοεμβρίου 2023
Εγκαίνια: Δευτέρα 6 Νοεμβρίου 2023, 19:00
Ημέρες & ώρες λειτουργίας: Καθημερινά πλην Κυριακής, 13:00-21:00.
Θεατρικό δρώμενο: Σάββατο 11/11, 19:30, Πέμπτη 16/11, 20:30,Σάββατο 18/11, 19:30. Διάρκεια: περίπου μία ώρα.
Η είσοδος στην έκθεση είναι ελεύθερη για το κοινό.

H ATHENS VOICE είναι χορηγός επικοινωνίας της έκθεσης