Εικαστικα

Γιάννης Κολιός

Η έκθεση χαρακτικής «Η Δίκη του Γιόζεφ Κ.»

«Κάποιος θα πρέπει να συκοφάντησε τον Γιόζεφ Κ. διότι χωρίς να έχει κάνει τίποτε κακό ένα ωραίο πρωί συνελήφθη…». Το «γιατί» είναι βασανιστικό έως θανάτου. Γιατί κατηγορείται; Απεσταλμένοι μιας ασύλληπτης κολάσεως καταδιώκουν τον ήρωα της Δίκης του Κάφκα: δικηγόροι, δεσμοφύλακες, υπάλληλοι δικαστηρίου, εξομολογητές και βασανιστές φτιάχνουν ένα κράτος ζόφου, μια ακατανόητη όσο και «απόλυτη» πραγματικότητα, στην οποία ο Γιόζεφ Κ. πρέπει να υποταχθεί. Έρμαιο στην επικράτεια μιας φρίκης, παραδέρνει χωρίς να μπορεί να δώσει λογικές εξηγήσεις. Όμως κανείς δεν ασχολείται μαζί του, κοιτάζει τον κόσμο, αλλά ο κόσμος δεν τον βλέπει. Η αγωνία που τον συνθλίβει αφορά, τραγικά, μόνο τον ίδιο…

Στην έκθεση «Η Δίκη του Γιόζεφ Κ.», που παρουσιάζει ο χαράκτης Γιάννης Κολιός στην αίθουσα Τεχνοχώρος μέχρι τις 6 Δεκεμβρίου, εικονογραφείται ο κλειστοφοβικός και βάναυσος καφκικός κόσμος της Δίκης. Τριάντα έργα, εκ των οποίων 24 χαρακτικά και 6 σχέδια με πενάκι. Στα τελευταία, ο υπόδικος ήρωας, μοιάζει περιδινούμενος και σε ίλιγγο, καθώς, ένα τίποτε ο ίδιος, εγκλωβίζεται μέσα στις μεγάλες διαστάσεις μιας ακατάληπτης, άτεγκτης και παραμορφωτικής γεωμετρίας. Τα μοναδικής τεχνικής αρτιότητας χαρακτικά, αποδίδουν την αφόρητα αποπνικτική ατμόσφαιρα των δημίων, των βασανιστών και των δεσμοφυλάκων. Οι τόνοι του άσπρου και του μαύρου ποικίλουν, οι φιγούρες είναι λιτές, απομονωμένες, ψυχρές.

Αναμονή

Ο Γ. Κ. μας είπε: «Με αφορμή αυτό το βιβλίο, κάνω ένα καυστικό σχόλιο πάνω σε δομές και μεθόδους, με τις οποίους η εξουσία, το σύστημα λειτουργεί πάνω στο άτομο, αλλά και στους τρόπους με τους οποίους το άτομο προσπαθεί να ανταπεξέλθει· ποιες είναι οι αδυναμίες και τα αδιέξοδά του -γιατί το βιβλίο πραγματεύεται ένα αδιέξοδο- και πως τελικά, όλα αυτά το οδηγούν στην αποξένωση, στην εσωστρέφεια και στην παράνοια. Προσπάθησα να γίνω όσο μπορούσα πιο συγκεκριμένος και δεικτικός».

Ο Κολιός, που καταπιάστηκε με αυτή την ιδέα πριν δέκα περίπου χρόνια, εικονογραφεί το τρομερό και πάντα επίκαιρο αυτό έργο με εκπληκτική διεισδυτικότητα, ένταση και δραματικότητα. Οι εικόνες και η ατμόσφαιρά τους μένουν χαραγμένες στο μυαλό σαν εμμονές, όπως χαράζουν τα οξέα τα έργα πάνω στη χαρακτική του πλάκα, καιρό αφού δει κανείς την έκθεση.

Η Ανάκριση

Ο Νάνος Βαλαωρίτης αφιέρωσε στη «Δίκη του Γιόζεφ Κ.» το ποίημα με τίτλο «Τι είπατε;», από την ποιητική συλλογή Πικρό Καρναβάλι, που κυκλοφόρησε το 2013. Σύντομα θα κυκλοφορήσει τρίγλωσσο λεύκωμα (ελληνικά, αγγλικά, γερμανικά) με σαράντα σχέδια, πλαισιωμένα με αποσπάσματα της «Δίκης», που επέλεξε ο καλλιτέχνης. Εξαιρετικά επιμελημένος και ο κατάλογος των έργων της έκθεσης, με εισαγωγικό κείμενο της Λήδας Καζαντζάκη.