Άποψη εγκατάστασης: Δανάη Ανεσιάδου, D POSSESSIONS, 2023 στο Wiels Contemporary Art Centre, Βρυξέλλες Ευγενική παραχώρηση της καλλιτέχνιδας Φωτογραφία: we document art
Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης 2023-24: Πρόγραμμα με εκθέσεις αφιερωμένες στις γυναίκες
Στις 14 Δεκεμβρίου, το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνηςεγκαινιάζει τον επόμενο κύκλο εκθέσεών του με τίτλο «Kι αν οι γυναίκες κυβερνούσαν τον κόσμο;», (What If Women Ruled the World?). Ο καινούριος κύκλος εκθέσεων ξεκινάει με μια νέα πρόταση παρουσίασης της συλλογής του Μουσείου, στον τρίτο όροφο, με τίτλο «Γυναίκες, μαζί».
Για τους επόμενους επτά μήνες, οι γυναίκες καταλαμβάνουν το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, αφού στους χώρους του παρουσιάζονται αποκλειστικά έργα γυναικών καλλιτέχνιδων και δημιουργών που αυτοπροσδιορίζονται ως γυναίκες.
ΕΜΣΤ : Το πρώτο μουσείο σύγχρονης τέχνης αποκλειστικά με έργα γυναικών
Το ΕΜΣΤ γίνεται το πρώτο μουσείο σύγχρονης τέχνης στον κόσμο, που προτείνει, προωθεί και υπερασπίζεται μια τέτοια δυναμική πρωτοβουλία, αφιερωμένη στη γυναικεία δημιουργία και έκφραση.
«Είναι η πρώτη φορά», τονίζει η Κατερίνα Γρέγου, καλλιτεχνική διευθύντρια του ΕΜΣΤ, «που ένα δημόσιο μουσείο εκθέτει αποκλειστικά έργα γυναικών δημιουργών, όχι μόνο στην έκθεση της συλλογής του, αλλά και σε όλους τους χώρους των περιοδικών του εκθέσεων».
Και συνεχίζει: «Πρόθεση και στόχος μας είναι να υπερβούμε την κυρίαρχη αφήγηση και να ανατρέψουμε συμβολικά, και όχι μόνο, την πραγματικότητα εκείνη της χρόνιας υποεκπροσώπησης των γυναικών δημιουργών σε όλα τα πεδία της τέχνης.
Το ερώτημα που θέτουμε στον νέο κύκλο εκθέσεων του Μουσείου είναι αφορμή για έναν ευρύτερο προβληματισμό. Τι θα γινόταν, πραγματικά, αν οι γυναίκες κυβερνούσαν τον κόσμο; Και τι μορφή θα είχαν τα μουσεία αν οι γυναίκες είχαν καταλάβει τη θέση που τους αναλογούσε στην ιστορία της σύγχρονης τέχνης».
«Γυναίκες, μαζί»: Στον εκθεσιακό χώρο του 3ου ορόφου του ΕΜΣΤ
Στο πλαίσιο της εκθεσιακής ανανέωσης της συλλογής θα γίνει και η πρώτη παρουσίαση ενός αριθμού έργων από τη «Δωρεά Συλλογής Δ. Δασκαλόπουλου», τη σημαντικότερη δωρεά στην ιστορία του Μουσείου από την ίδρυσή του, μαζί με έργα της συλλογής του ΕΜΣΤ.
Παρουσιάζονται έργα καλλιτέχνιδων όπως οι: Ghada Amer, Helene Appel, Bertille Bak, Karla Black, Hera Buyucktasciyan, Μαρίνα Γιώτη, Diana Al Hadid, Tala Madani, Annette Messager, Tracey Moffatt, Ελένη Μυλωνά, Cornelia Parker, Agnieszka Polska, Χριστιάνα Σούλου, Άσπα Στασινοπούλου, Μαρία Τσάγκαρη, Gillian Wearing κ.ά.
Diana Al-Hadid Water Thief, 2010 Μέρος της Δωρεάς της Συλλογής Δ.Δασκαλόπουλου Συλλογή του Εθνικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης (ΕΜΣΤ)
Η παρουσίαση περιλαμβάνει επίσης, τον νέο μακροχρόνιο δανεισμό ενός σημαντικού έργου της Etel Adnan, ευγενική παραχώρηση της SARADAR COLLECTION, Παρίσι/Βηρυτός.
Ghada Amer THE LITTLE GIRL, 2001 Ακρυλικό και κέντημα σε καμβά 132 × 127 εκ. Μέρος της Δωρεάς Συλλογής Δ.Δασκαλόπουλου Συλλογή του Εθνικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης (ΕΜΣΤ)
Tala Madani FLIGHT, 2011 Λάδι σε λινό, 61 × 45,7 εκ. Μέρος της Δωρεάς της Συλλογής Δ.Δασκαλόπουλου Συλλογή του Εθνικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης (ΕΜΣΤ)
Η Alexis Blake για πρώτη φορά στην Ελλάδα: Εικαστικές τέχνες, περφόρμανς και χορός
Την ίδια περίοδο, και για τρεις μέρες, θα παρουσιαστεί στο Μουσείο μια σειρά από περφόρμανς της κορυφαίας καλλιτέχνιδας της περφόρμανς Alexis Blake, βραβευμένης με το «Prix de Rome». Οι περφόρμανς αυτές σηματοδοτούν την πρώτη παρουσίαση της καλλιτέχνιδας στην Ελλάδα.
Alexis Blake Allegory of the Painted Woman, 2012-2015 Rijksmuseum, Amsterdam, NL, 2015 Φωτογραφία: Ran Biran
Το έργο της Blake συνενώνει τις εικαστικές τέχνες, την περφόρμανς και τον χορό, διερευνώντας τον τρόπο με τον οποίο το σώμα αναπαρίσταται και αντιμετωπίζεται ως αρχείο, το οποίο, στη συνέχεια, η δημιουργός εξετάζει και επαναδιαπραγματεύεται. Το έργο της ασχολείται άμεσα με την αναπαράσταση και την υποκειμενοποίηση των γυναικείων σωμάτων, ενεργοποιώντας τα, παράλληλα, ως φορείς αντίστασης.
Η Blake παρουσιάζει την εμβληματική της περφόρμανς «Allegory of the Painted Woman», για δύο χορεύτριες και τέσσερις μουσικούς, η οποία αμφισβητεί την αρχετυπική, πατριαρχική απεικόνιση των γυναικών στην ιστορία της τέχνης.
Alexis Blake Allegory of the Painted Woman, 2012-2015 BOZAR: Centre of Fine Art, Performatik19, Brussels, BE, 2019 Φωτογραφία: Maxime Fauconnier
Λήδα Παπακωνσταντίνου: Η πρώτη μεγάλη αναδρομική της έκθεση
Στις 14 Δεκεμβρίου το ΕΜΣΤ εγκαινιάζει την πρώτη μεγάλη αναδρομική έκθεση της Λήδας Παπακωνσταντίνου (1945), μιας από τις επιδραστικές καλλιτέχνιδες στην ιστορία της σύγχρονης τέχνης στην Ελλάδα και από τις πρωτοπόρους της φεμινιστικής τέχνης στη χώρα μας.
Λήδα Παπακωνσταντίνου Κωφάλαλη, 1971 Περφόρμανς Maidstone College of Art, Maidstone, και δημόσιοι χώροι, Λονδίνο, Αγγλία Ευγενική παραχώρηση της καλλιτέχνιδας Φωτογραφία: Roy Tunniclfe
Για πέντε σχεδόν δεκαετίες, η Παπακωνσταντίνου ανέπτυξε ένα πολύπλευρο και πολυδιάστατο έργο. Πάντα με επίκεντρο το σώμα, η δουλειά της περιλαμβάνει περφόρμανς, γλυπτική, βίντεο, site-specific εγκαταστάσεις και ζωγραφική. Ζητήματα φύλου, σεξουαλικότητας, συλλογικής και προσωπικής μνήμης, ιστορίας, πολιτικής και οικολογίας εντοπίζονται στον πυρήνα της καλλιτεχνικής της έκφρασης.
Το έργο της συνολικά αποτελεί σημείο αναφοράς για την ελληνική τέχνη, αλλά και πηγή έμπνευσης για τους νεώτερους εικαστικούς.
Λήδα Παπακωνσταντίνου Εις το Όνομα, 2007 (στιγμιότυπο) Βιντεοεγκατάσταση, πενταπλή προβολή, έγχρωμη, ήχος 1η Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης - “Ετεροτοπίες” Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Θεσσαλονίκη Παραγωγή: Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης - ΚΣΤΘ, ΚΜΣΤ Ευγενική παραχώρηση της καλλιτέχνιδας
Χρύσα Ρωμανού: Το ΕΜΣΤ εγκαινιάζει έκθεση αφιερωμένη στο έργο της
Στις 14 Δεκεμβρίου, επίσης, το ΕΜΣΤ εγκαινιάζει έκθεση αφιερωμένη στο έργο της Χρύσας Ρωμανού (1931-2006), από τις πιο αναγνωρίσιμες και καταξιωμένες Ελληνίδες καλλιτέχνιδες της γενιάς της.
Η παραμονή της στη Γαλλία, τα χρόνια 1961-1981, υπήρξε καθοριστική για τη διαμόρφωση της καλλιτεχνικής της ταυτότητας. Ανήκε στην ομάδα των Ελλήνων καλλιτεχνών της διασποράς, οι οποίοι έζησαν και εργάστηκαν μεταπολεμικά στα μεγάλα κέντρα τέχνης του δυτικού κόσμου.
Χρύσα Ρωμανού Luna Park International, 1965, κολάζ σε καμβά, 200 x 200 εκ.
Για πρώτη φορά στην ιστορία της ελληνικής τέχνης, μια γυναίκα καλλιτέχνης, η Χρύσα Ρωμανού, δεν ακολούθησε απλώς τις διεθνείς καλλιτεχνικές εξελίξεις αλλά τις συνδιαμόρφωσε.
Ίσως περισσότερο γνωστή για τα κολάζ της, τα οποία συνέδεαν, με κριτική αντίληψη, διαφημίσεις και εικόνες από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και την κουλτούρα της κατανάλωσης για να σχολιάσουν τις πολιτικές και κοινωνικές πραγματικότητες της εποχής της, η ασυμβίβαστη ματιά της Ρωμανού παραμένει αιχμηρή και επίκαιρη, ακόμη και σήμερα.
Χρύσα Ρωμανού, μέσα στην εγκατάσταση του Νίκου Κεσσανλή, Pallazo Strozzi, Φλωρεντία, 1964
D-POSESSIONS: Η πρώτη ατομική έκθεση της Δανάης Ανεσιάδου στην Ελλάδα
Την ίδια μέρα, το ΕΜΣΤ εγκαινιάζει και την πρώτη ατομική έκθεση στην Ελλάδα της Βελγο-Ελληνίδας καλλιτέχνιδας Δανάης Ανεσιάδου, D-POSESSIONS.
Γεννημένη στη Γερμανία, από γονείς ελληνικής καταγωγής και εγκατεστημένη από νεαρή ηλικία στις Βρυξέλλες, η Ανεσιάδου έχει αναπτύξει τα τελευταία 15 χρόνια μια σειρά από μεταφυσικές και προσωπικές αφηγήσεις σε ένα άκρως προσωπικό και ιδιοσυγκρασιακό έργο, το οποίο παραπέμπει στον κινηματογράφο, τις αποκρυφιστικές επιστήμες, την ελληνική αρχαιότητα και τη σύγχρονη επικαιρότητα.
Άποψη εγκατάστασης: Δανάη Ανεσιάδου, D POSSESSIONS, 2023 στο Wiels Contemporary Art Centre, Βρυξέλλες: Ambiguous Angles, 2023; Vacuum, 2023. Ευγενική παραχώρηση της καλλιτέχνιδας Φωτογραφία: we document art
Οπλισμένη με έντονο ενδιαφέρον για την ιστοριογραφία και την πολιτική, θέτει υπό αμφισβήτηση αυτό που θεωρούμε αληθινό, επισημαίνοντας τα διπλά πρότυπα και τις ψευδείς διχοτομίες του κυρίαρχου λόγου και της κουλτούρας της παραπληροφόρησης.
Η ατομική της έκθεση στο ΕΜΣΤ προσκαλεί τους επισκέπτες σε μια αλληγορική σκηνογραφία αποτελούμενη από νέα γλυπτά και κολάζ, που σχετίζονται με τον πληθωρισμό των πολιτικών και πνευματικών κρίσεων.
Σαν σύγχρονη εξορκίστρια, η Ανεσιάδου επιχειρεί να εξαγνίσει και να μεταμορφώσει όχι μόνο τα προσωπικά της υλικά αγαθά αλλά και τις ενεργειακές ροές που δονούνται γύρω μας.
Το ΕΜΣΤ εγκαινιάζει οκτώ ακόμη ατομικές εκθέσεις γυναικών
Στις 10 Φεβρουαρίου 2024 εγκαινιάζεται το δεύτερο μέρος του εκθεσιακού κύκλου, αφιερωμένου στο έργο γυναικών. Περιλαμβάνει την αναδρομική έκθεση της διεθνώς αναγνωρισμένης Ιρανής ζωγράφου Tala Madani, καθώς και ατομικές εκθέσεις των Bouchra Khalili (Mαρόκο), Μαλβίνας Παναγιωτίδου (Ελλάδα), Lola Flash (HΠΑ), Claudia Comte (Eλβετία), Yaelbartana (Ισραήλ), Ηadassah Emmerich (Iνδονησία /Ολλανδία) και της υποψήφιας για το «Prix Marcel Duchamp 2023», Bertille Bak (Γαλλία).
Το έργο της Bertille Bak, εγκαινιάζει ένα νέο πρόγραμμα του Μουσείου με τίτλο SPOTLIGHT, το οποίο θα αναδεικνύει, με μια ατομική παρουσίαση, το έργο ενός καλλιτέχνη της συλλογής του ΕΜΣΤ.
«What if women ruled the world?»: Η Penny Siopis στο 3ο μέρος του κύκλου εκθέσεων στο ΕΜΣΤ
Ο κύκλος ολοκληρώνεται με την πρώτη μεγάλη μουσειακή αναδρομική έκθεση του έργου της Penny Siopis, που εγκαινιάζεται στις 11 Μαΐου 2024.
Γεννημένη στη Νότια Αφρική το 1953 από Έλληνες γονείς, η Siopis έγινε γνωστή στις αρχές των δεκαετιών του 1980 και του 1990 για τους φεμινιστικούς και ιστορικούς πίνακές της, αλλά και για την ενεργή στάση της σε σχέση τόσο με τα δικαιώματα των γυναικών όσο και με την αντίσταση κατά του απαρτχάιντ.
Στην εποχή μετά την εθνική απελευθέρωση της Νότιας Αφρικής, η διεπιστημονική πρακτική της διερεύνησε την ευθραυστότητα της μνήμης, τις έννοιες της αλήθειας και τις πολυπλοκότητες της προσωπικής και της συλλογικής ιστορίας, ειδικά σε μια χώρα, όπως η Νότια Αφρική, που φέρει το τραύμα του παρατεταμένου ρατσισμού.
Δουλεύοντας με ένα ευρύ φάσμα υλικών, η Siopis έχει διερευνήσει την πολιτική του σώματος, τη θλίψη και τη ντροπή, τη συλλογική ιστορία και, πιο πρόσφατα, τη σχέση μεταξύ του ανθρώπινου και του μη ανθρώπινου στο πλαίσιο της κλιματικής αλλαγής.
Στην πορεία, έχει καθιερωθεί ως μία από τις σημαντικότερες καλλιτεχνικές φωνές στην αφρικανική ήπειρο και πέραν αυτής, και έχει γίνει σημαντικό σημείο αναφοράς και επιρροής για τους καλλιτέχνες της νεότερης γενιάς.
Το καλοκαίρι του 2024 στο ΕΜΣΤ
Ο επόμενος κύκλος εκθέσεων, μετά την ενότητα «Κι αν οι γυναίκες κυβερνούσαν τον κόσμο;» εγκαινιάζεται στις 13 Ιουνίου 2024. Στο κέντρο αυτού του κύκλου βρίσκεται η μεγάλη διεθνής έκθεση «Why Look at Animals?», εκτεινόμενη σε δύο ορόφους του Μουσείου, σε επιμέλεια της Κατερίνας Γρέγου, καλλιτεχνικής διευθύντριας του ΕΜΣΤ.
Η έκθεση εμπνέεται από το ομότιτλο, ιστορικό βιβλίο του John Berger (1980), στον πυρήνα του οποίου διερευνώνται οι σχέσεις ανθρώπων και ζώων στα χρόνια της νεωτερικότητας, καθώς και η σταδιακή περιθωριοποίηση των ζώων στις ανθρώπινες κοινωνίες.
Με εκκίνηση και άξονα αυτό το νοηματικό πλαίσιο, η έκθεση επιδιώκει τον αναστοχασμό πάνω στο ζήτημα της σχέσης ανθρώπων-ζώων, όπως την αποξένωση των ανθρώπων από τα ζώα ή την απομάκρυνση των ζώων από το φυσικό τους περιβάλλον, στοχεύοντας, ταυτόχρονα, σ’ ένα δημόσιο, ανοιχτό διάλογο για την τραγική μοίρα των ζώων.
Η έκθεση «Why Look at Animals?» προβάλλει πρωτίστως την επιτακτική ανάγκη αναγνώρισης της αυτεπίγνωσης και της ενσυναίσθησης των ζωών και των δικαιωμάτων τους.
3°
