Εικαστικα

Portraits of Dogs: Από τον Gainsborough στον Hockney: Μια έκθεση αφιερωμένη στη σχέση ανθρώπου - σκύλου

Στο μουσείο The Wallace Collections στο Λονδίνο

Μπεθ Τσαλίκη
5’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ

«Portraits of Dogs: Από τον Gainsborough στον Hockney»: Πορτραίτα σκύλων από τους Gainsborough, Hockney, Bonheur, da Vinci κ.ά. στο The Wallace Collections

Η έκθεση «Portraits of Dogs: Από τον Gainsborough στον Hockney» στο μουσείο The Wallace Collections στο Λονδίνο απεικονίζει τον δεσμό ανθρώπων και σκύλων ανά τους αιώνες μέσα από πίνακες ζωγραφικής, γλυπτά, σχέδια και έργα τέχνης. Όπως αναφέρει ο Διευθυντής της Συλλογής Wallace, Dr. Xavier Bray, περήφανος σκυλο-μπαμπάς της Bluebell και του κουταβιού της Winston, είχε να επιλέξει ανάμεσα σε πολλά έργα. Άλλωστε, το πορτραίτο σκύλων αναπτύχθηκε ως καλλιτεχνικό είδος ταυτόχρονα με εκείνο του ανθρώπου. Οι σκύλοι απεικονίζονται ήδη στις πρώτες σπηλαιογραφίες δίπλα στους ανθρώπους. Στη Βρετανία, το πορτραίτο σκύλων άκμασε ιδιαίτερα από τον 17ο αιώνα και μετά και οι Βρετανοί φαίνεται να διεκδικούν την πρωτιά στη συλλογή πορτραίτων σκύλων μέχρι και σήμερα.

Ανάμεσα στα έργα του Gainsborough (1727-1788) και του Hockney (1937-), βρίσκονται έργα των Rosa Bonheur, Edwin Landseer, James Ward, Hills Saunders, Jean-Jacques Bachelier, ακόμα και του Leonardo da Vinci. Κάθε καλλιτέχνης επικεντρώνεται σε διαφορετικά στοιχεία πάνω στο πορτραίτο, όπως το χρώμα, η στάση του ζώου, η έκφραση στο βλέμμα, η «στατική κινησιολογία» του, η διακόσμηση γύρω του. Για παράδειγμα, όπως αναφέρει ο Dr. Xavier Bray, «Δύο από τα πιο δημοφιλή έργα τέχνης, το "Brizo, A Shepherd's Dog" (1864) της Rosa Bonheur και το "Doubtful Crumbs" του Edwin Landseer (1858–9) αντιπροσωπεύουν δύο πολύ αντίθετες προσεγγίσεις στην τέχνη της προσωπογραφίας σκύλων. Το πορτραίτο της Bonheur είναι μια εξαιρετικά ζωντανή και οικεία απεικόνιση του σκύλου της, Brizo (ράτσας Οτερχάουντ). 

Rosa Bonheur, Brizo, A Shepherd_s Dog, 1864 © Trustees of The Wallace Collection

Αντίθετα, ο Landseer ενδιαφέρεται περισσότερο να εισαγάγει μια βιβλική παραβολή στην απεικόνισή του. Μια τάση του 19ου αιώνα για ηθικοποίηση μέσω της προσωπογραφίας σκύλου. Στο έργο του, ένα μικρό αδέσποτο τεριέ περιμένει να του δοθεί ό,τι έχει απομείνει από το λουκούλλειο γεύμα του Αγίου Βερνάρδου που κοιμάται στο ζεστό του ρείθρο – μια βικτοριανή ηθική ιδεολογία που θέλει τον παράδεισο να είναι γεμάτος ανταμοιβές για τους πιο πράους ανάμεσά μας».

Edwin Landseer, Doubtful Crumbs, 1858-1859 © The Trustees of The Wallace Collection

Το παλαιότερο έργο είναι ένα ρωμαϊκό μαρμάρινο γλυπτό με δύο λαγωνικά που χρονολογείται στο τέλος του πρώτου αιώνα, δανεισμένο από το Βρετανικό Μουσείο. Γνωστό ως «Townley Greyhounds», απεικονίζει με εκπληκτικό τρόπο την αγάπη του ζευγαριού. Πιθανότατα είναι η παλαιότερη αναπαράσταση του σκύλου Vertragus, μιας κέλτικης ράτσας, πρόγονος, σε μεγάλο βαθμό, του λαγωνικού, που οι Ρωμαίοι θαύμαζαν πολύ για την ανδρεία του στο κυνήγι.

Unknown artist, Roman, The Townley Greyhounds, 1st-2nd century CE © The Trustees of the British Museum

Ένα άλλο χαρακτηριστικό έργο της έκθεσης είναι το σχέδιο του Λεονάρντο ντα Βίντσι από το 1490–95, που αποτυπώνει τρεις μαλλιαρές πατούσες «εν κινήσει».

Leonardo da Vinci, Studies of a Dog_s Paw (verso), National Galleries of Scotland. Purchased by Private Treaty Sale with the aid of the Art Fund 1991 © National Galleries of Scotland

Ένα από τα πιο γλυκά και τρυφερά πορτραίτα είναι εκείνο της Landseer, που απεικονίζει το σπάνιελ με το όνομα Tilco της Βασίλισσας Βικτώριας (Queen Victoria' s Spaniel ‘Tilco’, 1838, National Trust).

Edwin Landseer, Queen Victoria_s Spaniel ‘Tilco’, 1838 Anglesey Abbey © National Trust

Οι καλλιτέχνες δεν δέχονταν μόνο παραγγελίες πορτραίτων σκύλων, αλλά ζωγράφιζαν και τα δικά τους κατοικίδια, όπως το έργο «Tristram and Fox» του Thomas Gainsborough, χρονολογημένο το 1775–85 (Tate), που κρεμόταν πάνω από το τζάκι του σπιτιού του καλλιτέχνη, ή το «Portrait of Fanny, A Favorite Dog» (1822) του James Ward (Μουσείο του Sir John Soane).

Στην έκθεση συναντάμε και ένα σύνολο πολύχρωμων πορτραίτων που απεικονίζουν τα δύο αγαπημένα dachshund του David Hockney, Stanley και Boodgie. Στα έργα αυτά τα δύο μικρόσωμα σκυλάκια που υιοθέτησε ο καλλιτέχνης το 1987, φαίνονται ξεκουράζονται ή να κοιμούνται πάνω στο μαξιλάρι τους. 

David Hockney, Dog Painting 19, 1995 © David Hockney. Photo Credit_ Richard Schmidt Collection The David Hockney Foundation
David Hockney, Dog Painting 41, 1995 © David Hockney. Photo Credit_ Richard Schmidt Collection The David Hockney Foundation
David Hockney, Dog Painting 30, 1995, © David Hockney Photo Credit_ Richard Schmidt Collection The David Hockney Foundation

Info
«Portraits of Dogs: Από τον Gainsborough στον Hockney»
Ως τις 15 Οκτωβρίου
The Wallace Collection

+44 20 7563 9500
www.wallacecollection.org