Γιώργος Βαβάτσης - Mineral Diaries: Ένα εικαστικό ταξίδι στη γεωλογική ιστορία της Ελλάδας
Ένας κεραμίστας που πρώτη του ύλη είναι τα βάθη των αιώνων
Γιώργος Βαβάτσης: Παρουσίαση της έκθεσης Mineral Diaries, που φιλοξενείται στην γκαλερί Λόλα Νικολάου στη Θεσσαλονίκη.
Η πρώτη ύλη του: βωξίτες από τους Δελφούς και ηφαιστειακά πετρώματα από τον Χορτιάτη, ιριδισμοί από τα σεληνιακά βράχια του Φαρακλού στη Λήμνο, ορυκτά από τα Τζουμέρκα και τις κορυφές της Πίνδου, πηλός με αλάτι από τα Κουφονήσια, Καβάλα, Σέριφος, Σκουριές, ο Γιώργος Βαβάτσης αλωνίζει την ενδοχώρα. Κοίτα τον πώς εξετάζει λεπτομερειακά τα συστήματα κρυστάλλωσης και τα κυβικά, τετραγωνικά, ρομβικά και εξαγωγικά, μονόκλινα και τρίκλινα χαρακτηριστικά των υλικών του. Πώς μελετά τις λάμψεις, τις υφές, τα χρώματα, τους αστερισμούς και τους ιριδισμούς των πετρωμάτων, που αργότερα, στο εργαστήριό του, όταν μπουν σε γραμμή κόνεος και περιέλθουν σε κατάσταση σκόνης, θα ακτινοβολήσουν νέες αλήθειες και θα αναγεννηθούν υπό το πρόσωπο μιας νέας ταυτότητας.
Περιπλανιέμαι ανάμεσα στα Γεωλογικά Ημερολόγια του καλλιτέχνη και προσπαθώ να μαντέψω τις πρότερες πυκνότητες, όπως και τις αρχικές συνεκτικότητες των υλικών του. Αυτές που με κάματο, μόχθο, σωματικό άλγος, ψυχικό σθένος και μεταφυσικό διάλογο, πρώτιστα με τον εαυτό του και μετά με την ιστορία των τόπων, στέκονται πάνω στα ακούνητα τοτέμ-βάθρα της έκθεσης. Και είναι σαν να παρελαύνει εμπρός μου, απτή, η Μεσόγειος με τις μεταμορφώσεις της, από τη Γένεση μέχρι και σήμερα.
Μέσα στο Mineral Diaries εμπεριέχονται χιλιάδες χρόνια γεωλογικής ιστορίας, αιώνες διαμορφωμένοι από σεισμούς και σχισμούς, καταιγίδες και μαγνητισμούς, φθορισμούς και διαλυτότητες που προέκυψαν από εκρήξεις και τήξεις παγετώνων. Καταστροφικοί ανεμοστρόβιλοι, λυσσασμένοι άνεμοι και τρικυμίες, εκρήξεις, εξαλλοιώσεις και οξειδώσεις, προσκρούσεις μετεωριτών και βορικά, πυριτικά, φωσφορικά, αλογονούχα και θειούχα, υλικά που γεννήθηκαν μέσα από τις γεωλογικές αναμπουμπούλες των αιώνων, ξεδιπλώνονται μπροστά μου, υπό μορφή αγγείων και αμφορέων.
Ο Βαβάτσης ξεκλειδώνει μερικά από τα ημερολόγια της διαδικασίας του: «Τα ορυκτά, μέταλλα ή μη, συλλέγονται και θρυμματίζονται, κονιορτοποιούνται και ζυμώνονται με τον πηλό. Αναμειγνύονται με άλλες ύλες, οδηγώντας στη δημιουργία ιδιαίτερων επιφανειών, που όμως με οριστικές και βίαιες πράξεις, αλλάζει η αρχική τους δομή, αυτή που με φυσικούς παράγοντες ορίστηκε από το παρελθόν. Στη συνέχεια ο τροχός φέρνει το σώμα, το πνεύμα και την πρωτογενή δομή των υλικών αυτών σε απόλυτη ισορροπία. Οι εντάσεις, οι στιγμές, οι ανορθόδοξες και ακατανόητες δυνάμεις τους βρίσκουν την ιδανική σχέση δημιουργώντας το νέο. Είναι ο τροχός, η διαλογιστική εκείνη εμπειρία, που έπεται της βαναυσότητας του θρυμματισμού. Μία πράξη συμφιλίωσης με ένα ελεύθερο και άναρχο υλικό. Η ψυχική εκείνη κατάσταση μέσω της οποίας το υλικό μεταμορφώνεται, ορίζοντας την επικοινωνία με τον εσωτερικό μας κόσμο και καταγράφοντας στα ίχνη μια για πάντα τον ήχο της στιγμής - τη μελωδία της δικής μου δημιουργίας. Κάπως έτσι, πιστεύω πως εξελίσσεται το κεραμικό, το πήλινο έργο τέχνης, ως ένα προσωπικό αποτύπωμα εμπειριών, ένα ψήγμα ζωής που θα περιπλανάται ως ύλη, εντός του χάους του χρόνου».
Βλέπω τον καλλιτέχνη στο στούντιο να πλάθει, να ζυμώνει, να μορφοποιεί με τα εργαλεία του και να καίει με τις υψηλές θερμοκρασίες των φούρνων του, αυτά τα εύθραυστα υλικά, αυτές τις πρότερες μυστικές και ανεξερεύνητες ζωές που είναι αβέβαιο αν στη νέα τους μορφή θα καταφέρουν να ακτινοβολήσουν νέες αξίες. Όμως τα κατάφερε. Να που μπροστά στα μάτια μου, απτά σερβιρισμένη, βρίσκεται μια υπέρτατη αισθητηριακή εμπειρία, που θέλει το ταραγμένο παρελθόν της γης να μεταλλάσσεται σε κάτι νέο που με τη σειρά του θα συνεχίσει το ταξίδι, εις τους αιώνας των αιώνων. Ανά τους αιώνας των αιώνων: η ζύμωση και ο διάλογος του Βαβάτση με το υλικό του, αυτή η σχέση αγάπης και τρυφεράδας, απόλυτα ερωτική, αναγκαστικά με τις περιστροφικές κινήσεις του τροχού, τα σφυριά, το χτύπημα, το τρίψιμο και το στίλβωμα, μεταβάλλεται σε σαδομαζοχιστική ερωτικοσεξουαλική πάλη. Μια σχέση βίας και υποταγής, που εντός του εργαστηρίου-μήτρας, τίκτει ζωή και έργα, που προκύπτουν μέσα από αίμα, μάχη και πόνο.
Γιατί, για την περίπτωση του κεραμίστα Γιώργου Βαβάτση, θεωρώ πως η εικαστική πράξη και οι τεχνικές του δεν απέχουν πολύ από τον τρόπο που δουλεύει η Μαρίνα Αμπράμοβιτς. Εντός της εμπεριέχονται ισχυρές δόσεις από θεολογία και άφατη μοίρα, ο τρόπος με τον οποίο εργάζεται ο καλλιτέχνης, διαθέτει όλα τα στοιχεία μιας περφόρμανς που το αίμα, η μυαλγία, το κόψιμο και ο πόνος αποτελούν απαραίτητα στοιχεία δημιουργίας.
Για τα Mineral Diaries η ιστορικός τέχνης Θάλεια Στεφανίδου παρατηρεί πως «ο Γιώργος Βαβάτσης αφυπνίζοντας το φαντασιακό του, μας φέρνει κοντά στο χώμα και νερό του πρώτου πηλοπλάστη, στον κοινό καταγωγικό και μυθικό τόπο, όπου ανιχνεύονται οι θεμελιώδεις φαντασιώσεις και οι συμβολικές εκδοχές κάθε δημιουργικής προσπάθειας. Οι κεραμικοί του πλασμοί, ζυμώματα με πηλό κονιορτοποιημένων ορυκτών και μετάλλων, τις περισσότερες φορές υποδοχείς, αλλά και κάποιες άλλες έγκλειστες φόρμες, μας μεταφέρουν στιγμές από τη δική του προσωπική εμπειρία, καθώς αυτή ανιχνεύει το “γεωλογικό ημερολόγιο” της ύλης που φέρει τη μνήμη και τα μυστικά αιώνων. Τα έργα του, εντός, αλλά και πολύ πέραν χρηστικού ορίζοντα, ως χωρικές προτάσεις αποφασιστικών χειρονομιών, αποτελούν εικαστικά αντικείμενα που διαφυλάσσουν τη μοναδικότητά τους και εκείνη την αύρα που αποπνέει η αλήθεια του έργου τέχνης. Τα Γεωλογικά Ημερολόγια του Γιώργου Βαβάτση, εγώ θα τα ονόμαζα Ημεροδρόμια Επίγνωσης, γιατί ένας πηλοπλάστης μοιάζει “θεός” που αναμετριέται με την ίδια του την ύλη».
Θεωρώ πως το εντυπωσιακό της έκθεσης στην γκαλερί της Λόλας Νικολάου, δεν είναι μόνο τα εκθέματα αλλά και τα βάθρα στα οποία βρίσκονται τοποθετημένα. Με μια χωροταξία-στήσιμο που προσομοιάζει με διάταξη αρχαιολογικού μουσείου, τα Mineral Diaries χαίρουν μιας εξαιρετικά εντυπωσιακής και επιβλητικής παρουσίασης: από δωμάτιο σε δωμάτιο και από χώρο σε χώρο, τα αγγεία, οι αμφορείς, αλλά και οι πίνακες, που μαρτυρούν πως, προφανώς, το επόμενο στάδιο εξέλιξης του καλλιτέχνη είναι μέσα από τα πετρώματα να αντλήσει και χρωματικές παλέτες, που θα παράξουν μελλοντικά και ζωγραφική, συνθέτουν μια ολοκληρωμένη και άρτια σκηνοθετική προσέγγιση των ιδεών του. Αξίζει να σταθείτε καταμεσής αυτής της υπέροχης εικαστικής εμπειρίας.
Γιώργος Βαβάτσης, Mineral Diaries
ΓΚΑΛΕΡΙ ΛΟΛΑ ΝΙΚΟΛΑΟΥ | Τσιμισκή 52, Θεσσαλονίκη, έως 24.03.2023
ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ
ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΙ ΠΑΝΤΑ
ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Μπήκαμε για λίγο στον κόσμο του γάλλου σκιτσογράφου
Ένας δημιουργικός κύκλος επτά εκθέσεων ύφανσης ολοκληρώνεται στην Ύδρα
Η διευθύντρια της Εθνικής Πινακοθήκης μας μίλησε για τη νέα περιοδική έκθεση και μοιράστηκε μαζί μας τις σκέψεις της για την τέχνη και τη δημοκρατία
Ένα πραγματικό στολίδι στο κέντρο της Ερμούπολης
Αναδρομική έκθεση του «παγκόσμιου» Ελληνοαμερικανού εικαστικού φιλοξενείται στην γκαλερί Blender στη Γλυφάδα
Τα έργα έφτασαν έγιναν γνωστά σε όλο τον κόσμο
Το τελευταίο κεφάλαιο της ενότητας Mīres της καλλιτέχνιδας παρουσιάζεται στο Πολιτιστικό Κέντρο Μαριάνθη Σίμου στον Αρτεμώνα Σίφνου
Πες μου το καλοκαιρινό σου στέκι, να σου πω έργα ποιων καλλιτεχνών θα δεις. Και φέτος, στα ελληνικά νησιά υπάρχουν εκθεσιακά ραντεβού για κάθε φιλότεχνη διάθεση
O «καταραμένος» ζωγράφος που πέθανε στα 35 του - Μαζί του στον θάνατο και η μούσα της ζωής του
Η ζωγράφος που κατάγεται από τη Ρωσία, μεγάλωσε στον Καναδά και ερωτεύτηκε την Ελλάδα ζωγραφίζει τη Μάνη
140 έργα από 55 δημιουργούς ανιχνεύουν τις καλλιτεχνικές πρακτικές που γεννήθηκαν μέσα από τον αγώνα για ελευθερία σε Ελλάδα, Ισπανία, Πορτογαλία τις δεκαετίες 1960-1970
Είδαμε στην Κρήτη τα έργα που διακρίθηκαν φέτος στον εικαστικό θεσμό και σας συστήνουμε τους δημιουργούς τους
Ποια είναι η ιστορικός τέχνης που θα ηγηθεί του μεγαλύτερου πολιτιστικού οργανισμού της Γερμανίας
Μια έκθεση στο Χίμαιρα art & craft για την πρώτη Πανδώρα και για όλες τις Πανδώρες του κόσμου που βιώνουν την αδικία, τον σεξισμό, τις διακρίσεις και τις προκαταλήψεις
Ο Νίκος Καββαδάς κατέγραψε σε μία πλατφόρμα όλες τις χρήσιμες πληροφορίες για τα μουσεία που βρίσκονται σε κάθε γωνιά της χώρας
Ένα μοναδικό έργο τέχνης που συνοδεύει το νέο μας τεύχος
Η επιμελήτρια Άννα Μυκονιάτη μας συστήνει την Ελληνίδα ζωγράφο του μοντερνισμού πίσω από τα αινιγματικά σχέδια που παρουσιάζει το ΕΜΣΤ
Και ακόμα, «Οικολογίες της φροντίδας» στο State of Concept, Alberto Maggini στο space52
Όσα ετοιμάζουν οι Φίλιππος Τσιτσόπουλος, Μπάμπης Βενετόπουλος, Χριστίνα Μήτρεντσε, Πάνος Χαραλάμπους και Lily Consuelo Saporta Tagiuri στο τριήμερο δράσεων που ενορχηστρώνει ο Νίκος Διαμαντής
Ο Μανώλης Δασκαλάκης-Λεμός στη νέα CAN Gallery, «Τόπος υπερκόσμιων συρράξεων» στον Συνοικισμό Χαλανδρίου, Νίκος Κόνιαρης στην Genesis και άλλες εκθέσεις που ξεκινούν αυτή την εβδομάδα
Έχετε δει 20 από 200 άρθρα.