Εικαστικα

Klaas Rommelaere: Ο Βέλγος εικαστικός που ζωγραφίζει και μετά κεντάει τους πίνακές του

Συνεργάζεται με γυναίκες συνταξιούχες που αναλαμβάνουν το κέντημα
Γιάννης Νένες
ΤΕΥΧΟΣ 860
1’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ

Klaas Rommelaere: Ο Βέλγος καλλιτέχνης μιλάει για τα κεντημένα έργα τέχνης του που δημιουργεί χάρη σε μια ομάδα συνταξιούχων γυναικών 

Πίνακες με κατακερματισμένα κομμάτια ιστοριών – φυσιογνωμίες, σειριακούς αριθμούς, ανθρώπινα μέλη, τοτέμ, φυτά, ασυνάρτητα doodles, σύμβολα της μοντέρνας εποχής, γεωμετρικά σχέδια δίπλα σε σαν-εξωγήινες μορφές, σπίτια. Όλα είναι στοιχεία μιας μοντέρνας εικαστικής αντίληψης, ένα νεο-φοκλόρ των μεγάλων πόλεων αλλά αυτό που τα κάνει διαφορετικά, μα πολύ διαφορετικά, είναι ότι απαρτίζονται από κομμάτια κεντημάτων σε ύφασμα, από πλεκτές επιφάνειες, σαν να έχει ζωγραφίσει μέσω της κλωστοϋφαντουργίας ο καλλιτέχνης.

Ο Klaas Rommelaere γεννήθηκε στην πόλη Roeselare του Βελγίου και σπούδασε Μόδα στη Βασιλική Ακαδημία Καλών Τεχνών της Γάνδης. Στο ξεκίνημα της καριέρας του και ως εκπαιδευόμενος, εργάστηκε δίπλα στον Δανό σχεδιαστή Henrik Vibskov αλλά και στον Βέλγο Raf Simons. Γρήγορα όμως συνειδητοποίησε πως ο κόσμος της μόδας δεν του πρόσφερε τελικά το κατάλληλο έδαφος για να καλλιεργήσει τις ιδέες του.

Οι νεο-φολκλορικές ταπισερί του Rommelaere άρχισαν να λαμβάνουν οπτική υπόσταση μέσα από ξεχασμένες τεχνικές κλωστοϋφαντουργίας και υλικά που οι σπουδές του τού είχαν μάθει να διαχειρίζεται με τον καλύτερο τρόπο: βελόνα, κλωστή, νήματα, σταυροβελονιά, βελονάκι και κλασικό πλέξιμο. Η αντισυμβατική ομάδα με την οποία συνεργάζεται αποτελείται κυρίως από ηλικιωμένες γυναίκες από διάφορες πόλεις του Βελγίου που έχουν συνταξιοδοτηθεί – τις επονομαζόμενες «κυρίες» του. Η δουλειά του Klaas Rommelaere έχει παρουσιαστεί σε γκαλερί στο Βέλγιο και στη Γερμανία. Σήμερα ζει και εργάζεται στην Αμβέρσα. Τον ανακαλύψαμε σαν να είχαμε βρει έναν θησαυρό ξεχασμένο σε κάποια ντουλάπα και ζητήσαμε να μάθουμε μερικά πράγματα για αυτόν.

Τι ήταν αυτό που σου έλειπε από τη μόδα που σε έκανε να την εγκαταλείψεις και γιατί;
Δεν νομίζω πως, συνειδητά, εγκατέλειψα ποτέ τη μόδα, μάλλον δεν ήμουν ποτέ μέσα σε αυτήν. Σπούδασα μόδα, έβαλα στο βιογραφικό μου δυο μεγάλες «θητείες» ως εκπαιδευόμενος και μέχρι εκεί. Το σύστημα της βιομηχανίας της μόδας, απλά, δεν μου ταίριαζε. Κατάλαβα πως ήμουν «μοναχικός» τύπος, προτιμούσα να δουλεύω μόνος μου, στο δικό μου ατελιέ. Στον κόσμο της μόδας επικρατεί μια φρενίτιδα, δουλεύεις άπειρες ώρες και το κάνεις για κάποιον άλλον. Σκέφτηκα, αν είναι να δουλεύω τόσες ώρες και τόσο σκληρά μέσα στην εβδομάδα, τότε καλύτερα να το κάνω για μένα και για τη δική μου αισθητική. Επιπλέον, υπάρχει μεγαλύτερη ελευθερία σε αυτό που κάνω γιατί δεν εξαρτάται από τις εποχές, φθινόπωρο-χειμώνας, και δεν σε απασχολεί να το κάνεις απαραίτητα εμπορικό, να πουλάει. Και φυσικά ορίζεις εσύ τον χρόνο σου. Ήταν μάλλον μια επιλογή βασισμένη στη λογική. Αυτά που έμαθα στη σχολή και μετέπειτα στην εκπαίδευση, να βρουν εφαρμογή στη δική μου τέχνη.

Θα μπορούσε η μόδα να είναι μια μορφή υψηλής τέχνης; Τι σου αρέσει στη σημερινή μόδα;
Δεν έχω άποψη για τη μόδα σήμερα, αλλά σίγουρα θα μπορούσε να χαρακτηριστεί και τέχνη. Αυτά που έφτιαχνε ο Margiela στα 90s είναι τέχνη για μένα. Αυτό που κάνει η Comme des Garçons, είναι επίσης μια μορφή υψηλής τέχνης. Θαυμάζω τον Raf Simons και μου αρέσει να φοράω τις δημιουργίες του. Είναι ο μόνος που παρακολουθούσα τα τελευταία χρόνια. Όταν σταμάτησε να δημιουργεί με τη δική του ετικέτα όμως, έπαψα να τον ακολουθώ. Κανένας άλλος οίκος δεν με έχει συγκινήσει. Και νομίζω δεν περισσεύει και χώρος στον εγκέφαλό μου για τις τάσεις της μόδας.

Ποια κομμάτια της παιδικής σου ηλικίας βλέπει κανείς στην τέχνη σου; Και με ποιο τρόπο εμφανίζονται;
Έφτιαξα μια σειρά από έργα με τίτλο Dark Uncles. Ήταν μια αντανάκλαση του παρελθόντος, από την παιδική μου ηλικία έως σήμερα. Τι με έκανε αυτό που είμαι σήμερα; Το παιδί που υπήρξα. Πολλά από τα κεντημένα κομμάτια προέρχονται από εικόνες που είχα ως παιδί με ό,τι αναμνήσεις αυτές έφερναν μαζί τους. Κανένας άνθρωπος δεν είναι «νησί», κανείς δεν στέκεται αυτόφωτος, είναι σημαντικό να κοιτάμε το παρελθόν μας γιατί εκεί μπήκαν οι ρίζες μας. 

Ποια είναι η διαδικασία που ακολουθείς συνήθως στη δουλειά σου;
Επειδή ένα έργο για να τελειώσει μπορεί να πάρει και έναν ολόκληρο χρόνο, έχω σχεδόν πάντα παράλληλα στο μυαλό μου το επόμενο πρότζεκτ με το οποίο θα καταπιαστώ αμέσως μόλις ολοκληρωθεί το προηγούμενο. Όταν δουλεύω ένα έργο, το μυαλό μου επεξεργάζεται ταυτόχρονα και το επόμενο. Θα το σχεδιάσω πρόχειρα και όταν έρθει η ώρα, ξεκινάω να το δουλεύω. Το συγκρίνω με τη δημιουργία μιας ταινίας, γυρίζεις σκηνές μεμονωμένες, τη μια μετά την άλλη, και στο τέλος τις ενώνεις και έχεις μια ολοκληρωμένη ταινία. Αν είσαι αρκετά υπομονετικός. Όταν ξεκινάω κάτι καινούργιο, σκέφτομαι βήμα βήμα τις φάσεις του, τι θα το κάνει πιο «δυνατό», τι θα κάνει το μήνυμα που θέλω να περάσω πιο ξεκάθαρο, πιο παγκόσμιο, πιο διεισδυτικό. 

Πώς βρίσκεις τις κυρίες που σου κεντούν τα έργα σου; Πώς λειτουργεί όλο αυτό;
Όλο αυτό προέκυψε και αναπτύχθηκε σαν να ήταν η προκαθορισμένη, φυσιολογική εξέλιξη των πραγμάτων. Πολύ ομαλά. Απλά απευθύνθηκα μια φορά σε ένα κέντρο ηλικιωμένων εδώ στην Αμβέρσα και εκείνες ανταποκρίθηκαν ζητώντας μου να συναντηθούμε και να τους παρουσιάσω ένα πρότζεκτ μου. Αυτό, πριν 10 χρόνια. Εξακολουθούμε να βρισκόμαστε κάθε εβδομάδα και καθόμαστε μαζί και δουλεύουμε. Με τα χρόνια κάποιες έφυγαν, κάποιες καινούργιες ήρθαν. Όλες όμως είναι τόσο χαρούμενες όταν βρισκόμαστε – χαρούμενες που έχουν αποκτήσει έναν καινούργιο στόχο και σκοπό, που παραμένουν ενεργές κάνοντας αυτά που για εκείνες είναι μια καθημερινή ασχολία.

Νιώθεις καθόλου να αλλάζουν τα έργα σου μόλις κεντηθούν; Γίνονται κάτι νέο για σένα; Ή παραμένουν εντελώς «δικά σου»;
Λατρεύω τον τρόπο με τον οποίο αλλάζουν τα έργα μου, γίνονται πιο παράξενα, αποκτούν διαφορετικό σχεδόν σχήμα όταν περνούν οι κλωστές. Ζωντανεύουν. Είναι πάντα τα δικά μου σχέδια, οι δικοί μου πίνακες, δουλεύονται με τη δική μου αισθητική, αλλά επιφορτίζονται και με την αγάπη και το πάθος εκείνων που τα κέντησαν. Και αυτό είναι υπέροχο. Όσοι περισσότεροι άνθρωποι εμπλέκονται σε ένα έργο, τόσο το καλύτερο.  

Ποιες ταινίες, πιστεύεις, επηρέασαν τη δουλειά σου; Και με ποιον τρόπο;
Εξαρτάται από το έργο, αλλά πρόσφατα ήταν το «Ταξίδι στη χώρα των θαυμάτων» (Spirited Away), «Η διαδοχή» (Hereditary), το «Ο φόβος τρώει τα σωθικά» (Fear Eats the Soul) και μόλις την προηγούμενη εβδομάδα είδα το «Tár» και το λάτρεψα. Μου αρέσει πολύ ο κινηματογράφος και βλέπω πολλές ταινίες και όταν δουλεύω ένα έργο μου ψάχνω πάντα για εκείνα τα στοιχεία που θα κάνουν το μήνυμα πιο δυνατό. Μπορεί να μην είναι η ιστορία ή το σενάριο, αλλά μια συγκλονιστική ατμόσφαιρα ή το soundtrack της ταινίας που θα με κεντρίσει και, με κάποιον τρόπο, αυτά θα βρουν τρόπο να «εισχωρήσουν» στο έργο.

Θα μπορούσες να χαρακτηρίσεις τα έργα σου το storyboard μιας ταινίας για τη ζωή σου; 
Μια χαοτική ταινία σίγουρα, αλλά ναι. Κάνω ό,τι κάνω τα τελευταία 10 χρόνια και κοιτώντας πίσω υπήρχαν φάσεις στη ζωή μου που, όπως συνειδητοποιώ σήμερα, τις ξεπέρασα επειδή «μπήκαν» στα έργα μου, επειδή τις έκανα κομμάτι της τέχνης μου. Νιώθω τυχερός που μπορώ να κάνω αυτό ακριβώς.

Πάνω σε τι δουλεύεις αυτήν την περίοδο; Τι ακολουθεί;
Ολοκληρώνεται μια πολύ φορτωμένη περίοδος για μένα με πολλά νέα έργα και έργα που δημιουργήθηκαν για να συμπληρώσουν υπάρχουσες σειρές. Και είμαι τώρα έτοιμος να ξεκινήσω ένα καινούργιο μεγάλο πρότζεκτ, για το οποίο το ύφασμα δεν θα αποτελεί κυρίαρχο στοιχείο, είναι σαν μια άσκηση για να σπρώξω τον εαυτό μου παραπέρα. Θέλω να εφαρμόσω τη δουλειά που απαιτεί η διαχείριση ενός υφάσματος σε άλλα υλικά και μέσα και να δω πού θα με βγάλει. Μου αρέσει να νιώθω αυτήν τη χαρά της δημιουργίας, τον ενθουσιασμό για κάτι που δεν έχω δοκιμάσει, γιατί τότε ξέρω πως θα είναι καλό. Όλες μου οι αισθήσεις είναι οξυμένες, αναζητώντας πάντα αυτά που θα έρθουν.

 Δείτε περισσότερη δουλειά του: @klaasrommelaere

Δειτε περισσοτερα