Εικαστικα

Δημήτρης Αναστασίου: Μπορείς να βρεις τον εαυτό σου στο Τάνγκραμ του;

19 σπονδυλωτά και πολύπτυχα έργα, όπου ο θεατής και το βλέμμα του (εγώ, εσύ, όλοι) είναι αυτός που θα τα ολοκληρώσει

Στέφανος Τσιτσόπουλος
6’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ

Δημήτρης Αναστασίου: Παρουσίαση της έκθεσης Τάνγκραμ που φιλοξενείται στην γκαλερί Citronne. 

Τάνγκραμ: κινέζικο παζλ στο περίγραμμα του οποίου ο παίκτης κατασκευάζει ένα σχήμα φτιαγμένο με εφτά (αυστηρώς) πλακίδια. Διαφορετικού σχήματος το κάθε ένα από αυτά τα πλακίδια, συνδυαστικά πάντα με τα υπόλοιπα έξι, μπορεί να συνθέσει αναρίθμητες μορφές συγγενικών ομολογιών, που μπορούν να αποτελέσουν και μια ξεχωριστή αφήγηση. Εσύ ξέρεις, εσύ πρώτος από όλους βλέπεις την εικόνα, εσύ που το συναρμολογείς, και εδώ παραπέμπει ο τίτλος της έκθεσης του Δημήτρη Αναστασίου στην γκαλερί Citronne: Τάνγκραμ, παιχνίδια ταυτότητας και εαυτού. Ή μήπως πολλαπλών εαυτών και πλείστων ταυτοτήτων; Όλα ρέουν. 

Μέσω μιας πολύπλοκης, αινιγματικής και πολύπτυχης αφήγησης, όπου η πραγματικότητα υπονομεύεται συνειδητά από τον ζωγράφο και όπου κάθε είδους βεβαιότητα (ή ενσαρκωμένη ψευδαίσθησή της) καταργείται, ο δεινά αναπαραστατικός, ταχυδακτυλουργικά φωτορεαλιστικός, αυτοαναφορικός και βαθιά αυτοψυχαναλυόμενος Αναστασίου χρησιμοποιεί για άλλη μια φορά τον εαυτό του ως μοντέλο. Αναπαραστατική ζωγραφική εαυτού εν εξάρσει, αλλά και ο εαυτός ως κέντρο ενός κόσμου που καθημερινά γίνεται ολοένα και πιο ακατανόητος, αυθαίρετος, αμφιλεγόμενος, ανησυχητικός και ασαφής. 

Δημήτρης Αναστασίου, «Διασταυρούμενα Μονοπάτια»

Τι προτάσσει ο Αναστασίου; Μιαν ύψιστη φλαμανδική ακρίβεια εκ πρώτης, μια απίστευτη τεχνική, που μεταμορφώνει τις αυτοπρόσωπες απεικονίσεις-παρατηρήσεις του επί του κόσμου, σε μια συνεχή περιδίνηση εαυτού στο σύμπαν: ο εαυτός του ζωγράφου μέσα από μνήμες, όνειρα, καθρέφτες και επιθυμίες, συναντά το είδωλο του καλλιτέχνη στον αληθινό κόσμο καθώς περιπλανιέται στη βοή και τον αχό, καταδιωκόμενος την άνοιξη από αλλεργίες, το καλοκαίρι από ηλιακά εγκαύματα, το φθινόπωρο από ελαφριά συνάχια και τους χειμώνες από κρυάδες σοβαρές!

Δημήτρης Αναστασίου, «Η ανθρώπινη κατάσταση»

19 σπονδυλωτά και πολύπτυχα έργα, όπου ο θεατής και το βλέμμα του (εγώ, εσύ, όλοι) είναι αυτός που θα τα ολοκληρώσει: αφού αυτό είναι το παιχνίδι του καλλιτέχνη. Ο Αναστασίου προτάσσει και παραχωρεί εκδοχές του εαυτού του, συσσωρεύοντας γενναιόδωρα απέναντί μας ενδόμυχες καταγραφές της ύπαρξής του, όπως διαθλάται ανάμεσα από τα παιχνίδια ρόλων που επιφυλλάσει για το είναι του. Αυτός (αλλά και εμείς, επομένως) που βλέπει, αυτός που ψαρεύει, αυτός που κάτι κρατά, αυτός που τρώει, αυτός που μέσα από μαθήματα φιλοσοφίας για αρχάριους προσπαθεί να ξεδιαλύνει ποιος είναι και γιατί είναι και τελικά… ποιοι είμαστε και πόσος Νίτσε ή Ίψεν χρειάζεται για να φωτιστούν και να δοθούν συνεπείς απαντήσεις;

Δημήτρης Αναστασίου, «Το Δώρο»

«Όταν ήρθε η ώρα των προσώπων, ο Δημιουργός είχε ήδη κουραστεί. Ας μην έχει ο καθένας το δικό του, σκέφτηκε. Γι’ αυτό μονίμως κάποιος κάποιον μας θυμίζει. Αλλά παρότι λίγες οι μήτρες, αναρίθμητα τα αντίγραφα. Κι όπως συμβαίνει πάντοτε με τα αντίγραφα, κάπου διαφέρουν. Στο κάτω-κάτω ένα πρόσωπο με δυο ζωές ισοδυναμεί με δυο πρόσωπα. Κι έτσι κάθε πρόσωπο, άμα τη εμφανίσει, αφηγείται την ιστορία του. Γιατί χωρίς ιστορία, θα ήταν απελπιστικά ίδιο με τα άλλα»: στις Αφηγήσεις, στο Lupus est, στην Οπτική γωνία, στο Όνειρο Νο 1115, στο Δένδρο που ματώνει, στο Γράμμα, στο Δώρο, στα W.A.S.P, Παράθυρο, Ηδονοβλεψίες και στους Τρεις φόνους (ή μπορεί και κανένας), ο Δημήτρης Αναστασίου cartoonάρει τον εαυτό του και κομιξάρει το είναι του, σκηνοθετεί την ύπαρξή του και συνθέτει μια πραγματικότητα όπου μέσα από τα παιχνίδια των ρόλων (φαντασιακών ή αληθινών) συνεχώς αναιρεί και αυτοαναιρείται. Αναμειγνύει συναισθήματα βαριάς αποξένωσης με τρυφηλή στοργή· ειδικά στο ιψενικό του «Κουκλόσπιτο» η δύναμη της αφηγηματικής ζωγραφικής του αγγίζει ύψιστους βαθμούς ποιητικής συγκίνησης και ουμανισμού. 

Δημήτρης Αναστασίου, «Κουκλόσπιτο»

Ένας ρομαντικός Φλαμανδός (επαναλαμβάνω) του τότε, στην πόλη του σήμερα. Και ένα έργο του, τα Νησιά, που μακράν είναι από τα πιο συγκλονιστικά εικαστικά θέματα που μπορεί να απολαύσει κάποιος στην Αθήνα των ημερών. Επιτρέψτε μου να παραμιλήσω: γιατί κι εγώ, κι εσύ, και όλοι μας έχουμε σταθεί στη νησίδα απέναντι από τη Βουλή, στο Σύνταγμα, εκεί που τέμνονται οι κόσμοι της Βασιλίσσης Αμαλίας με το ξενοδοχείο Μεγάλη Βρετανία και καθημερινά χιλιάδες κόσμου περιμένουν να ανάψει το πράσινο φανάρι για να ξεχυθούν στη μεγάλη πλατεία· γιατί θα μπορούσαμε να είμαστε τα πρόσωπα των ηρώων αυτού του έργου.

Δημήτρης Αναστασίου, «Νησιά»

Η πλήρης μορφή των Νησιών αποτελείται από έναν κεντρικό πίνακα που περιστοιχίζεται από άλλους δεκαοκτώ πίνακες-δορυφόρους, με αποτέλεσμα το έργο να μπορεί να αλλάζει συνεχώς μορφή, εφόσον οι πίνακες δορυφόροι δεν έχουν σταθερή θέση. Ο κεντρικός βέβαια πίνακας (100 επί 190) θα μπορούσε να παρουσιαστεί και από μόνος του, διαθέτοντας και πλείστες άλλες παραπλανητικές ή αληθινές συντεταγμένες, πέραν του γνώριμου αστικού σημείου μηδέν(;) της πρωτεύουσας, όπως το απεικόνισε ο Αναστασίου: μια νησίδα, ας πούμε, στον ποταμό Έβρο, ή μια λωρίδα σωτήριας στεριάς ανάμεσα στα σύνορα της Ανατολής με τη Δύση, μια βραχονησίδα κάπου στο Αιγαίο, όπου παρατρίχα σώθηκαν οι άνθρωποι όταν τρύπησε ή εξώκειλλε η λέμβος σωτηρίας τους. 

Δημήτρης Αναστασίου, «Κινέζικα»
Δημήτρης Αναστασίου, «Μάθημα φιλοσοφίας»

Όλα σε αυτήν την έκθεση είναι (εντέχνως) αμφιλεγόμενα, όλα πάσχουν από (συνειδητή) έλλειψη βεβαιότητας, τα πάντα στα έργα του Αναστασίου αντανακλούν ψευδαισθήσεις, θέτουν υπαρξιακά ερωτήματα, ανασύρουν θραύσματα και σπαράγματα ατομικού και ομαδικού βίου, περιπλανιούνται αναζητώντας όχι απαραίτητα τη μια και μοναδική αλήθεια, αλλά το τι κρύβεται ανάμεσα από τα άσπρα κενά και την άσπρη απόσταση που διαχωρίζει το έναν πίνακα από τον άλλο. Εγκάρδια παρότρυνση: επισκεφτείτε το Τανγκράμ, σας περιμένει στην γκαλερί Citronne (Πατριάρχου Ιωακείμ 19, 4ος όροφος, Κολωνάκι) έως και την 28η του Ιανουαρίου. 

Δημήτρης Αναστασίου