Δημήτρης Γκέτσης - The Fault in our Stars: Το σφάλμα είναι στα αστέρια;

Ο Δημήτρης Γκέτσης στήνει στη The Breeder μια νέα μυθολογία, με μια σειρά από επιτοίχια ανάγλυφα έργα από ρητίνη, γεμάτα από αναφορές που παραπέμπουν σε μνημεία της Αρχαίας Ελλάδας, της Αρχαίας Ρώμης και της Αναγέννησης. Στην πορεία οι ιστορίες του εξελίσσονται σε ένα παραμύθι όπου πρωταγωνιστούν υβριδικές οντότητες, που καταργούν τα ιδεώδη χθες σε ό,τι έχει να κάνει με την ομορφιά, την αρρενωπότητα, τη θηλυκότητα, τους ρόλους και τις αξίες ενός παλιού (αντίο!) κόσμου. Μοιράζομαι μαζί σας τη γνωριμία μου μαζί του. 

Αλβανία – Ελλάδα, εκεί και εδώ κάποτε και τώρα.
Από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου οι περισσότερες αναμνήσεις μου διαδραματίζονται στην Αθήνα. Λίγα χρόνια πέρασα στην Αλβανία, όπου οι κύριες εικόνες που είχα ήταν στο χωριό. Εικόνες γεμάτες με ζώα της φάρμας, άλογα, πρόβατα, κότες, και φυσικά απέραντο πράσινο. Ίσως για αυτό πλέον υπάρχει τόσο έντονη και η παρουσία ζώων στο έργο μου, ίσως είναι και ένας τρόπος να κρατάω ζωντανή μια σχέση με τις πρώτες μου αναμνήσεις ή τον τόπο καταγωγής μου, αφού πλέον ζώα βλέπω μόνο σε εικόνες στο διαδίκτυο ή στα έργα που δημιουργώ.

Βικτώρια, Πατησίων και άλλες ιστορίες από τη γειτονιά του.
Παρότι δε μένω πολλά χρόνια στο κέντρο, νιώθω μια πολύ έντονη σύνδεση με την περιοχή. Είναι που όλα πάντα ξεκινάνε από εδώ; Δεν ξέρω! Μου αρέσει πάντως που υπάρχει ένταση, δράση και έντονη ποικιλομορφία. Όλα και όλοι κινούνται πιο γρήγορα. Άλλωστε, το να ζεις σε μια τόσο ζωντανή περιοχή δίνει ενέργεια και πολλές φορές έμπνευση, τροφοδοτεί με εικόνες για να φτιάξω νέα έργα. Η περιοχή συνδυάζει μια νοσταλγική πλευρά της «παλιάς Αθήνας» με υπέροχα δείγματα νεοκλασικών αλλά και μοντερνισμού στις πολυκατοικίες, και όλα αυτά μια ανάσα από το Αρχαιολογικό Μουσείο που τόσο πολύ αγαπώ και πάντα ανατρέχω εκεί για έρευνα και αναφορές για τα έργα μου.

Γκέτσι, Γκέτσης, Gketsis, τι;
Νιώθω τυχερός γιατί πλέον δε χρειάζεται να καταπιέζομαι και να κρύβω ή να νιώθω αμήχανα για την καταγωγή μου, κάτι που δεν συνέβαινε και στο παρελθόν. Υπήρχε μια έντονη καλλιέργεια ρητορικής φόβου και μίσους, ιδίως στα 90s, έντονη ξενοφοβία, δυσπιστία προς οτιδήποτε διαφορετικό και καινούργιο. Πλέον μπορώ να πω πως ήμουν άτυχος. Τώρα νιώθω τυχερός και πιο ελεύθερος. Ωστόσο, τα πράγματα δεν έχουν αλλάξει όσο θα έπρεπε ή όσο θα ήθελα. Εκεί έξω υπάρχει ακόμα γενικευμένος ρατσισμός. Αυτό με στεναχωρεί βαθιά και με θυμώνει. Όσο θα προχωράνε τα χρόνια ελπίζω σε μια πιο απελευθερωμένη κοινωνία χωρίς τέτοιου είδους στερεότυπα!

Δυο έργα από το The Fault in our Stars και δυο λόγια για το καθένα: Woman Warrior και Social Visibility.
Και στα δυο έργα απεικονίζονται μαύρες γυναίκες. Ήθελα έτσι να υπογραμμίσω την απουσία των γυναικών και δη των μαύρων σε μνημειακά έργα - γλυπτά, πράγμα που βλέπουμε πάντα ανά τους αιώνες στην τέχνη, θίγοντας παράλληλα τις κοινωνικές ανισότητες που υπάρχουν γύρω μας όχι μόνο στην τέχνη αλλά και στη ζωή, να δώσω έτσι βήμα να εκφραστεί η καταπίεση από την πατριαρχία.

Eλληνική και ξένη ποπ κουλτούρα: ζώντας εντός ενός παγκοσμιοποιημένου συστήματος, πόσο η σκέψη και η δράση του επηρεάζονται από αυτήν τη διασύνδεση;
Επηρεάζομαι από την τρέχουσα κοινωνική και πολιτική κατάσταση που επικρατεί. Εγώ σαν καλλιτέχνης και σαν άνθρωπος δεν μπορώ να μείνω αμέτοχος ιδίως όταν και εγώ ο ίδιος έχω υποστεί διακρίσεις… Είναι το ελάχιστο που μπορώ να κάνω! Μέσω της τέχνης μου δίνεται η ευκαιρία να σχολιάσω αυτά τα ζητήματα, ώστε και εγώ με κάποιον τρόπο να κάνω τους θεατές να προβληματιστούν.

Ζήτημα τίτλου ή και γιατί το σόου ονομάστηκε The Fault in our Stars. 
Το σφάλμα είναι στα αστέρια; Δεν το πιστεύω πάντως ούτε εγώ αυτό, αν και ήταν κάτι που πίστευαν στην αρχαιότητα. Ότι το πεπρωμένο και η μοίρα μας είναι γραμμένη στα αστέρια και πως αυτά ευθύνονται για τα δεινά της ανθρωπότητας… Υπάρχουν ακόμα άνθρωποι που το πιστεύουν αυτό, μάλλον ξεχνάνε πως η ευθύνη για τις πράξεις του καθένα είναι εντελώς προσωπική. Εγώ δανείστηκα αυτήν τη φράση από μια τραγωδία του Σαίξπηρ, παραφράζοντάς την, θέλοντας να δημιουργήσω έναν σαρκασμό σε σχέση με αυτά που συμβαίνουν γύρω μας και το πώς εμείς οι ίδιοι είμαστε υπαίτιοι για τις πράξεις μας και αυτό δεν πρέπει να το αγνοούμε.

Η Αρχαία Ελλάδα, η Αρχαία Ρώμη και η Αναγέννηση ως τόποι έμπνευσης για τη δουλειά του.
Βρίσκω συναρπαστική την αρχαία τέχνη αλλά και την αναγέννηση σαν περίοδο δημιουργίας. Όποιο έργο και αν δημιουργώ, πάντα ανατρέχω εκεί. Υπάρχει μια ταύτιση και όλες τις εικόνες μου τις αντλώ κυρίως από εκείνες τις περιόδους. Όταν κάνω έρευνα και κοιτάω τους μεγάλους masters, βλέπω τόσο σύγχρονες και επίκαιρες εικόνες. Όλα αυτά τα έργα έχουν αντέξει στον χρόνο και όλοι τα θαυμάζουμε ακόμα και τώρα, επειδή τα νοήματά τους είναι άχρονα.

Τι θυμάται από το Μόναχο και την παραμονή του στην Akademie der Bildenden Kunste
Ήταν μια περίοδο της ζωής μου όπου…
Κρύωνα! Καλό το εξωτερικό, αλλά σαν τον ήλιο της Αθήνας δεν έχει! Βέβαια, όσο καιρό ήμουν εκεί, τον περισσότερο χρόνο μου τον περνούσα κλεισμένος σε μουσεία και γκαλερί, αφού όσο να ’ναι μια βορειοευρωπαϊκή χώρα έχει πολλά ερεθίσματα να προσφέρει σε έναν νέο καλλιτέχνη.

Ιridescent Lover Knife: πώς θυμάται άλλη μια από τις προηγούμενες εκθέσεις του;
Με θυμάμαι να τρέχω και να μη φτάνω! Ήταν η πρώτη μου ατομική έκθεση, σε ένα αυτοδιαχειριζόμενο πλαίσιο, με αποτέλεσμα βοηθοί αλλά και συνεργάτες φίλοι μου να κληθούμε να αναλάβουμε παράλληλα και άλλους ρόλους, δελτία τύπου, στήσιμο, αφίσες. Στο τέλος, βέβαια, ήμουν σίγουρα πολύ χαρούμενος!

Κοινωνικά πρότυπα ή και τι πρέπει να αλλάξει επειγόντως στο εδώ και το τώρα. 
Αν πω τα πάντα, θα είμαι απαισιόδοξος; Σίγουρα θα επιμείνω στα ζητήματα που με απασχολούν και έχουν να κάνουν με την ισότητα των φύλων, την ταυτότητα, τη σεξουαλικότητα αλλά και την εξάλειψη των διακρίσεων. Με ενδιαφέρει η ορατότητα, η φωνή σε όλες τις θηλυκότητες. Χαίρομαι όμως για το γεγονός ότι πλέον υπάρχει ένα είδος επαγρύπνησης και συμμετοχής από μεγάλη μερίδα του κόσμου. Αυτή η μαζική συσπείρωση μόνο καλά αποτελέσματα θα φέρει στο κοινωνικό σύνολο. Αν το καλοσκεφτείς, είναι τόσο περίεργο που ακόμα και τώρα, εν έτει 2022, καλούμαστε να πολεμήσουμε για τα αυτονόητα! Πράγματα που ήδη θα έπρεπε να είναι λυμένα, όμως εφόσον υπάρχει ακόμα μια συγκεκριμένη κατάσταση, όλοι μας πρέπει να είμαστε πιο ενεργοί αλλά και μαχόμενοι!

Λατρεία αλλά και απαγορευμένη απόλαυση: μια βόλτα στην Αθήνα όπου το φολκλόρ πάει και έρχεται, ενώ το κιτς περιμένει στο απέναντι φανάρι!
Δε με χαλάει αλλά και με γοητεύει συγχρόνως! Πιάνω πολλές φορές τον εαυτό μου να ελκύεται από αυτές τις εικόνες. Σίγουρα δε μου περνούν απαρατήρητες, προσπαθώ να τις αφομοιώσω και να τις μεταφράσω με χιούμορ στα έργα μου. Άλλωστε όλα αυτά είναι κατά κάποιον τρόπο μέρος της καθημερινότητάς μου.

Μυθολογία και άλλες πηγές άντλησης γνώσεων και ιδεών, που υπάρχουν στο The Fault in our Stars. 
Θα έλεγα σχεδόν σε όλα τα έργα! Προσωπικά χρησιμοποιώ τους μύθους και τη μυθολογία σαν εργαλείο για να εγείρω ερωτήματα και προβληματισμούς. Συχνά ανακαλύπτω ελληνικούς μύθους της αρχαιότητας που είναι πιο επίκαιροι από ποτέ. Αναμφισβήτητα στη μυθολογία βλέπουμε μια αμεσότητα, την οποία κάθε κοινωνικό στρώμα μπορεί να κατανοήσει πολύ εύκολα. Ακόμα, δανειζόμενος αποσπάσματα από έργα της αναγέννησης ή ακόμα και τις αρχαιότητας, ανασυνθέτω, επαναπροσδιορίζω και αναπροσαρμόζω το έργο σύμφωνα με τις τρέχουσες κοινωνικοπολιτικές καταστάσεις, εντάσσοντας κάπως έτσι και τη διαχρονικότητα των μύθων και της παραδοσιακής γλυπτικής με ανάγλυφα στον σύγχρονο κόσμο.

Ντίρερ!
Πολλά από τα έργα που υπάρχουν στην έκθεσή μου στην Breeder είναι σαν να έχουν βγει από τις γκραβούρες του A.Durer. Σαφώς κοιτάζω στο παρελθόν για να δημιουργήσω εικόνες για το παρόν. Για έργα οπως το Sleeping Unicorn, που αναπαριστά εναν ξαπλωμένο μονόκαιρο, έχω επηρεαστεί απο την γκραβούρα του Durer Μelancholia, αλλά και από τη σκηνή στο studiolo του καλλιτέχνη με την παράδοξη εικόνα ξαπλωμένου λιονταριού και ρινόκερου μεσα στο εργαστήριό του, αυτές οι εικόνες σίγουρα με γοητεύουν… Οι καλλιτέχνες της αναγέννησης πάντα χρησιμοποιούσαν τέτοιου είδους αλληγορίες και σημειολογία! Και σίγουρα μου πυροδοτούν μια αίσθηση ονειροπόλησης. 

Από την μέχρι τώρα πορεία του στην εικαστική σκηνή της Αθήνας, τι κατάλαβε πώς απαιτείται; 
Τύχη, δυνατό στομάχι και σκληρή δουλειά. Είναι παρά πολλοί οι καλλιτέχνες στην Αθήνα και μετά την documenta 14 το τοπίο έχει διευρυνθεί προσελκύοντας πάρα πολλούς καλλιτέχνες και από το εξωτερικό.

Οίκος Balenciaga, Elsa Schiaparelli και μερικά ακόμα πράγματα περί των συμβολισμών και των κρυμμένων αναφορών, που καραδοκούν μέσα στο The Fault in our Stars.
Θεωρώ τη δημιουργία στη μόδα ισοδύναμη με τις κλασικές «καλές τέχνες». Κοιτάζω τις καμπάνιες οίκων και είναι σαν να ξεφυλλίζω καταλόγους μουσείων. Χαίρομαι που όλοι πρσπαθούν να έχουν και έναν κοινωνικό αντίκτυπο, και όχι απλώς να παρουσιάζουν ρούχα! Εγώ χρησιμοποιώ αναφορές από αυτά τα brands γιατί από πάντα το ένδυμα διατηρεί πολιτιστικές αναφορές σε άλλες περιόδους (χρονικές μεταφορές) δίνοντάς σου τη δύναμη να μεταμορφώνεσαι σε κάτι άλλο. Να μεταφέρεσαι από τον μεσαίωνα στο μέλλον.

Ρητίνη: αγαπημένο μέσο δημιουργίας ή λύση έκτακτης ανάγκης; 
Σίγουρα και τα δυο! Υπάρχει σχέση αγάπης και μίσους. Παρότι δεν ήταν η πρώτη μου επιλογή σαν υλικό (ιδανικά θα ήθελα να δουλεύω με χυτήρια), έχω αναπτύξει μια ιδιαίτερη σχέση. Δουλεύω με αυτό το υλικό πολλά χρόνια και έχω μάθει να το διαχειρίζομαι όπως θέλω. Εντέλει, με ωφέλησε, γιατί προέκυψε μια ιδιαίτερη σημειολογία στα έργα μου όσον αφορά τη μνημειακότητα, και το αν τελικά καταλήξει η ρητίνη να επικρατήσει στον χρόνο όσο και ο μπρούτζος ή το αλουμίνιο! Ακόμα υφέρπει και ένας σαρκασμός, μια ειρωνία, αφού τα έργα είναι φτιαγμένα από ένα υλικό μαζικής παραγωγής.

Στερεοτυπικοί ορισμοί περί αρσενικού και θηλυκού, και πώς καταρρίπτονται σε αυτή την έκθεση.
Παρουσιάζοντας έναν νέο κόσμο γυναικών μέσα από εικόνες συγκρούσεων και κυριαρχίας, νομίζω πως τα έργα αναδύουν και φωτίζουν την καταπίεση, τη θεσμική βία, την πατριαρχία και κάθε είδους τυραννία! Οι μορφές απαιτούν επιτέλους δικαίωση, μιλούν για την αναγέννηση της ίδιας της γυναικείας παρουσίας αλλά και την αυτονομία, τη δυναμική και την κυριαρχία της. Η κυριαρχία με περιεχόμενο τη γυναίκεια δυναμική, τη δύναμη των θηλυκοτήτων αλλά και τη μαύρη γυναίκα που επιτέλους είναι ελεύθερη, δικαιωμένη και έτοιμη να πει τη δική της ιστορία. Αντικείμενα και υποκείμενα σε μια αφηγηματική γλυπτική θέτουν την εκδίκηση, τη δικαίωση σε πρώτο πλάνο. Οι καταστολές υποχωρούν οριστικά, και ένα είδος ελευθερίας του λόγου, του φύλου και της ταυτότητας γίνεται μνημείο. Ξεκαθαρίζοντας ποιος κυριαρχεί στο αισθητικό κοινωνικό και πολιτικό πεδίο πλέον. Τέλος και για να γίνω και πιο συγκεκριμένος, υπάρχει έντονο το στοιχείο του representation αλλά και της αναπροσαρμογής, μεταθέτοντας γυναίκες σε θέσεις ισχύος! Γυναίκες πολεμίστριες, γυναίκες μαχήτριες, γυναίκες αναβάτες έχουν επιτέλους την προσοχή που τους αρμόζει. Κυριαρχούν και είναι έτοιμες για μάχη!

Τα όρια συγχωνεύονται, τα όρια καταργούνται, στο The Fault in our Stars οι άνθρωποι και τα ζώα, το λευκό και το μαύρο, μετατρέπονται σε οντότητες που δημιούργησε επί τούτου για να περάσει ποιο μήνυμα;
Πως ήρθε η ώρα για επαναπροσδιορισμό στις σταθερές που ξέραμε έως τώρα! Και είμαι πολύ χαρούμενος που στην πρώτη μου ατομική έκθεση με την γκαλερί Τhe Βreeder έχω το βήμα και την ελευθερία να παρουσιάσω και να καταθέσω ένα μέρος του εαυτού μου. Ευελπιστώ μέσω των έργων να δώσω και εγώ το δικό μου στίγμα ή να κάνω τους θεατές να βιώσουν την εμπειρία. Εμπλέκοντας έτσι τη φαντασία με το θηλυκό στοιχείο μιλάω για καταστάσεις μεταμόρφωσης και μετασχηματισμού… Επίσης, τα ζώα παίζουν σημαντικό ρόλο στο περιβάλλον που δημιουργώ υπογραμμίζοντας μια μετά-ανθρώπινη κατάσταση μετεωρισμού ανάμεσα στον κόσμο τον ανθρώπων, των ζώων και της φύσης.

Υβριδικές ανδρόγυνες αναπαραστάσεις της γυναικείας φιγούρας: άλλο ένα από τα κλειδιά για να μπεις στον κόσμο των έργων είναι… 
Να αφεθείς στην εμπειρία και να γίνεις και εσύ μέρος του έργου.

Φακ δε σίστεμ ή και απαλλαγή από τις ταυτότητες και τον τρόπο με τον οποίο επιβλήθηκαν από τις δομές του πατριαρχικού κόσμου…

Σίγουρα αν απαλλαγούμε από τα κακώς κείμενα που γνωρίζαμε, θα είχαμε νέα δεδομένα, οπότε πιστεύω πως θα μπορούσαμε να εξελιχθούμε σαν κοινωνία. Μόνο με αποφασιστικές αλλαγές θα επέλθει πραγματικά η ισότητα.

Χιούμορ, αγάπη και καλή καρδιά σε ένα επικίνδυνα τοξικό ελληνικό και παγκόσμιο περιβάλλον θα πει…
Να είσαι μαχητής! Ή έστω να προσπαθήσεις να γίνεις, άλλωστε το επιβάλλει κατά κάποιον τρόπο και η εποχή μας. 

Ψάξε τις νέες δυνατότητες και απελευθέρωσε τον εαυτό σου… 
Από ό,τι έχεις μάθει έως τώρα. Ή όπως μου αρέσει να λέω, ξέχνα ποιος είσαι και τι έχεις μάθει έως τώρα και μπες έστω και για λίγα δευτερόλεπτα στη θέση του άλλου, είτε έχεις κοινές εμπειρίες και βιώματα είτε όχι. Στο τέλος ίσως και να μάθεις κάτι παραπάνω που ίσως δεν είχες παρατηρήσει. Γιατί, όπως λένε, τα μυαλά και τα αλεξίπτωτα λειτουργούν καλύτερα όταν είναι ανοιχτά. 

Ως τις 23 Δεκεμβρίου, στην The Breeder Feeder, Ιάσονος 45, το The Fault in our Stars θα σε περιμένει για να μπεις σε έναν κόσμο όπου… 
Έχω προσπαθήσει να δημιουργήσω ένα περιβάλλον όπου καλώ τον θεατή όχι μόνο να δει την έκθεση αλλά να γίνει και μέρος αυτής, βλέποντας τον εαυτό του στο πλαίσιο! Ο κόσμος μου αποτελείται από θραύσματα του παρελθόντος, του παρόντος και του μέλλοντος. Η οικουμενικότητα της φύσης, ο μύθος, η πραγματικότητα και η φαντασία έχουν ως στόχο να αναασυνθέσουν αλλά και να κατανοήσουν την ύπαρξη του ίδιου του ανθρώπου, εξερευνώντας τις διαφορετικές του πτυχές και ταυτότητες, τα όρια του οικείου και ανοίκειου. Δεν προσπάθησα να κάνω άλλη μια έκθεση. Αυτό που είχα περισοτερο ανάγκη ήταν και είναι να παρουσιάσω έναν νέο τρόπο όρασης μέσα από ένα νέο πολιτικό statement αναδεικνύοντας ό,τι συμβαίνει τώρα. Αυτή η έκθεση είναι αφιερωμένη σε όλες τις γυναίκες και θηλυκότητες που δεν είναι πλέον κοντά μας.