Εικαστικα

Η συλλογή Κωστάκη στο Τορίνο

Μια επιλογή 300 έργων παρουσιάζεται για πρώτη φορά στο ιταλικό κοινό

Μια επιλογή 300 έργων από την διάσημη συλλογή του Γιώργου Κωστάκη του Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης στη Θεσσαλονίκη, παρουσιάζεται για πρώτη φορά στην Ιταλία, στο Palazzo Chiablese, στο κέντρο του Τορίνο, στο πλαίσιο της έκθεσης με τίτλο «Ρωσική Πρωτοποορία. Από τον Μαλέβιτς στον Ρότσενκο. Έργα από τη συλλογή Κωστάκη».

Η έκθεση φιλοξενεί έργα τέχνης σε καμβά, γκουάς και ακουαρέλες, αρχειακό υλικό, έγγραφα, φωτογραφίες, βιβλία, περιοδικά, μονογραφίες, αποκόμματα εφημερίδων, από το αρχείο Κωστάκη, καθώς και μια ομάδα σχεδίων κονστρουκτιβιστικής αρχιτεκτονικής. Τα έργα παρουσιάζονται με εγκυκλοπαιδικό-εκπαιδευτικό τρόπο. Αντιπροσωπεύουν όλα τα μεγάλα κινήματα της περιόδου (από τον Νεο-Ιμπρεσιονισμό και τον Συμβολισμό στον Κυβοφουτουρισμό, Σουπρεματισμό και Κονστρουκτιβισμό), με έργα των σημαντικότερων καλλιτεχνών της Ρωσικής Πρωτοπορίας (Μαλέβιτς, Ποπόβα, Ρότσενκο, Ροζάνοβα, Ελ Λισίτσκι, Στεπάνοβα, Τάτλιν κ.ά.).

Την έκθεση επιμελείται η Μαρία Τσαντσάνογλου, διευθύντρια του ΚΜΣΤ και ειδική στην μελέτη της περιόδου της ρωσικής πρωτοπορίας και η Αγγελική Χαριστού, επιμελήτρια της συλλογής Κωστάκη στο ΚΜΣΤ. Κάποια από τα έργα-ορόσημα της έκθεσης είναι ορισμένα εμβληματικά έργα της ρωσικής πρωτοπορίας, όπως το "Πορτραίτο" Μαλέβιτς (1910), την “Γυναίκα που Ταξιδεύει” της Ποπόβα (1915).

Ο Γιώργος Κωστάκης και η συλλογή του έργων ρωσικής πρωτοπορίας.

Ο Γιώργος Κωστάκης γεννήθηκε στη Μόσχα το 1913 σε ελληνική οικογένεια. Το 1946 άρχισε να συλλέγει μεθοδικά έργα ρωσικής και σοβιετικής πειραματικής τέχνης από τις αρχές του 20ού αιώνα έως τη δεκαετία του 1930, με αποτέλεσμα να περισώσει από την καταστροφή αυτό το ζωτικής σημασίας κεφάλαιο στην ιστορία της τέχνης.

Δεν ήταν μια εύκολη επιλογή. Όπως ο ίδιος ο Κωστάκης αναφέρει στην αυτοβιογραφία του, "στους κύκλους των συλλεκτών της Μόσχας, είχα ένα ψευδώνυμο που δεν ήταν πολύ κολακευτικό: Ήμουν ο τρελλός Έλληνας που συλλέγει άχρηστα σκουπίδια".

Συναντήθηκε με τους καλλιτέχνες που ήταν ακόμα ζωντανοί και ήρθε σε επαφή με τις οικογένειες και τους φίλους αυτών που είχαν πεθάνει και δημιούργησε μια μοναδικής αξίας συλλογή. Το σπίτι του στη Μόσχα λειτουργούσε σαν ένα άτυπο ιδιωτικό μουσείο μοντέρνας τέχνης. Ο Ίγκορ Στραβίνσκι, ο Μαρκ Σαγκάλ, ο Ενρί Καρτιέ-Μπρεσόν, η Νίνα Καντίνσκι, ο Έντουαρτ Κέννεντι και ο Ντέιβιντ Ρόκφελερ ήταν μεταξύ των επισκεπτών.

Το 1977 ο Γιώργος Κωστάκης έφυγε από τη Σοβιετική Ένωση αφήνοντας ένα μέρος της συλλογής του στην Κρατική Πινακοθήκη Τρετιακόφ. Το 2000, το ελληνικό Υπουργείο Πολιτισμού αγόρασε 1277 έργα από τη συλλογή του, που αποτέλεσαν τον πυρήνα των συλλογών του Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης στη Θεσσαλονίκη.