«Γυναίκα πείσμα της Ασίας»: 26 καλλιτέχνες αποτίνουν φόρο τιμής στη γυναίκα στο Ναύπλιο

Ένα ποίημα του Νίκου Καρούζου έδωσε τον τίτλο, δυο επέτειοι την αφορμή και μια σημαντική φιγούρα της νεότερης ελληνικής ιστορίας το πεδίο διαπραγμάτευσης. Ο λόγος για την έκθεση τίτλο «Γυναίκα πείσμα της Ασίας» που διοργανώνει το Ελληνικό Τμήμα της Διεθνούς Ένωσης Κριτικών Τέχνης AICA Hellas στο Βουλευτικό του Ναυπλίου ως μέρος των εορτασμών του Δήμου Ναυπλιέων και του ΔΟΠΠΑΤ για τα 200 χρόνια από την απελευθέρωση της πόλης το 1822 και αφιερωμένη στα 160 χρόνια από τη Ναυπλιακή Επανάσταση. Στο επίκεντρό της μια γυναίκα, η Καλλιόπη Παπαλεξοπούλου, η οποία υπήρξε ψυχή του αντιμοναρχικού αγώνα εναντίον του Όθωνα.

Το Ιστορικό Πλαίσιο της έκθεσης «Γυναίκα πείσμα της Ασίας»

Η επιμελήτρια της έκθεσης και γενική γραμματέας της AICA Hellas Φαίη Τζανετουλάκου μας εξηγεί το ιστορικό πλαίσιο: «Το1862 κορυφωνόταν ο αντιμοναρχικός αγώνας και παντού αντηχούσε η φράση “Να φύγουν οι Βαυαροί”. Την 1^η Φεβρουαρίου του 1862 ξέσπασαν τα Ναυπλιακά, η επανάσταση εναντίον του Όθωνα. Αν και μέχρι τα μέσα Μαρτίου του 1862, αυτή η στάση είχε ήδη κατασταλεί, η αναταραχή υπέβοσκε. Ο Όθωνας εκθρονίστηκε τελικά τον επόμενο Οκτώβριο.

Έδρα της επανάστασης του 1862 υπήρξε το Ναύπλιο και η ψυχή της δεν ήταν άλλη από μία γυναίκα, την Καλλιόπη Παπαλεξοπούλου. Η Καλλιόπη γεννήθηκε στην Πάτρα στις 26 Ιουλίου του 1809. Ο πατέρας της Ανδρέας Καλαμογδάρτης υπήρξε πρόκριτος της Αχαΐας ενώ η μητέρα της ανήκε στην αρχοντική οικογένεια των Παπαδιαμαντόπουλων. Όταν ο Πασάς της Πελοποννήσου φυλάκισε τον πατέρα της στην Τρίπολη μαζί με τους προκρίτους της Πελοποννήσου, η Παπαλεξοπούλου, στα 15 της, βρέθηκε πρόσφυγας με την μητέρα και τις αδελφές της στην Αγκώνα της Ιταλίας. Εκεί σπούδασε ιταλικά και γαλλικά, βυθίστηκε στη λογοτεχνία και απέκτησε ευρεία παιδεία. Το Ναύπλιο υπήρξε το προπύργιο του αντιμοναρχικού, αντιβαυαρικού αγώνα και η Παπαλεξοπούλου που είχε γαλουχηθεί με τις ιδέες της Γαλλικής Επανάστασης, όταν επέστρεψε έγινε η πρωθιερέα του, αφιερώνοντας όλα της τα υπάρχοντα στον αγώνα για την ελευθερία.

Για να εμποδίσει ένα επερχόμενο στρατιωτικό πραξικόπημα στο Ναύπλιο, ο στρατηγός του Βασιλιά Όθωνα, Hahn, πληροφορημένος ότι η οικία της ήταν κέντρο αντίστασης, της έστειλε τελεσίγραφο ζητώντας της να φύγει από την πόλη, για να λάβει την παροιμιώδη απάντηση: «Θα μείνω όπου βρίσκομαι. Τα μόνα ζωντανά πλάσματα που φοβάμαι είναι οι ποντικοί, γι’ αυτό τους αφάνισα όλους μέσα στο σπίτι μου».

Παρ’ όλα αυτά, όταν εισέβαλλαν οι Βαυαροί, ο στρατηγός έστειλε στην Καλλιόπη τον υπασπιστή του για να υποβάλλει τα σέβη του. Αντίστοιχο κλίμα σεβασμού επικράτησε και στην Αθήνα, μετά την πτώση της μοναρχίας, όπου την υποδέχτηκαν θριαμβευτικά οι Αθηναίοι, όταν ήρθε να παραστεί στην Εθνική Συνέλευση».

O στόχος της έκθεσης της AICA Hellas στο Ναύπλιο

Αυτή η εμβληματική φιγούρα υπήρξε η αφετηρία για την έκθεση και για τις δημιουργίες 26 γνωστών Ελλήνων καλλιτεχνών διαφορετικών γενιών, συγκεκριμένα των Δημήτριου Αντωνίτση, Άγγελου Αντωνόπουλου, Αννίτας Αργυροηλιοπούλου, Βασίλη Βλασταρά, Αλέξανδρου Γεωργίου, Κατερίνας Διακομή, Κατερίνας Ζαχαροπούλου, Βαγγέλη Ζερβόπουλου, Μάριον Ιγγλέση, Αντιγόνης Καββαθά, Στέλλας Καπεζάνου, Λεωνίδα Καραμπίνη, Αθανάσιου Μακρή, Σωτήρη Μπατζιάνα, Νίκου Ναυρίδη, Ηλία Παπαηλιάκη, Αρτέμιδος Ποταμιάνου, Φωτεινής Πούλια, Σοφίας Ροζάκη, Βασιλικής Σαγκιώτη, Ελίζας Σόρογκα, Ελένης Τζιρτζιλάκη, Βίκυς Τσαλαματά, Γιώργου Τσεριώνη, Φίλιππου Τσιτσόπουλου και Poka Yio.

«Μέσα σε μία εποχή απομάγευσης, κατά την οποία η έννοια της ελευθερίας, όπως αυτή εργαλειοποιείται από τα ΜΜΕ και τα σύγχρονα πολιτικά αφηγήματα, διάγει υπό διαρκή αμφισβήτηση, αντίστοιχα με την εικόνα της θηλυκότητας που μοιάζει να έχει προχωρήσει σε μία τεθλασμένη γραμμή, από τα κεκτημένα των πρώτων φεμινιστικών αγώνων, στην εποχή του Metoo κινήματος, των συνεχιζόμενων συζητήσεων επάνω στην επιλογή της αυτοδιάθεσης, αλλά και μέσα στη δυστοπική εποχή των συνεχόμενων γυναικοκτονιών, η αυταπάρνηση που χαρακτηρίζει τον αγώνα της Καλλιόπης Παπαλεξοπούλου, βάζει τις βάσεις για έναν ενδελεχή επαναπροσδιορισμό της αξίας του ουμανισμού μέσα από την έρευνα της σύγχρονης ιστοριογραφίας στην καταγραφή της γυναικείας παρουσίας στην παγκόσμια ιστορία αλλά και στην τέχνη», σημειώνει η επιμελήτρια και συνεχίζει: «Τα ιδανικά και οι ιδέες που ενστερνίστηκε στη διάρκεια της ζωής της η Παπαλεξοπούλου και οι οποίες παραμένουν αναλλοίωτες στο χρόνο, σήμερα μοιάζουν πιο επίκαιρες από ποτέ, καθώς καλούμαστε διαρκώς να συλλογιστούμε τη στάση ζωής μας σε σχέση με τα όρια προσωπικής ελευθερίας και συλλογικής ευθύνης, ειδικά μέσα σε μία εποχή που χαρακτηρίζεται από εξωγενείς οριοθετήσεις και ένα κλίμα περιρρέουσας απειλής για τις απανταχού θηλυκότητες, που βρίθει από ταραχώδη έμφυλα ζητήματα, ενώ η γυναίκα παραμένει το θύμα σε διακρατικές πολεμικές διαμάχες και αποτελεί την πρωταγωνιστική φιγούρα σε μετακινήσεις πληθυσμών».

INFO:
Γυναίκα πείσμα της Ασίας
Βουλευτικό Ναυπλίου
Διάρκεια: έως 31/7.
Ώρες λειτουργίας: 10.30-13.30 και 18.30-23.00