Εικαστικα

Δείτε τι έφερε στο φως η πρόσφατη έρευνα στο ναυάγιο του Μέντορα

Εντοπίστηκε η βάση θεοδόλιχου, πιθανώς του γνωστού τοπογράφου, περιηγητή και συλλέκτη αρχαιοτήτων William Martin Leake. Το όργανο ίσως να είχε χρησιμοποιηθεί για τις αποτυπώσεις αρχαιοτήτων που πραγματοποίησε στην Αττική

62222-137653.jpg
A.V. Team
3’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ
Ναυάγιο Μέντωρ, από την ανασκαφή του 2021 στον χώρο της τομής 2
Ναυάγιο Μέντωρ, από την ανασκαφή του 2021 στον χώρο της τομής 2 © MeSEP/EUA_HCMR/Γιάννης Ίσαρης

ΥΠΠΟΑ: τα αποτελέσματα της υποβρύχιας αρχαιολογικής έρευνας στο ναυάγιο Μέντωρ

Βυθίσθηκε τον Σεπτέμβριο του 1802 έξω από το λιμάνι του Αβλέμονα στα Κύθηρα, ενώ μετέφερε αρχαιότητες που είχε αποσπάσει, μεταξύ άλλων, και από τα μνημεία της Ακρόπολης, ο Λόρδος Έλγιν. Ο λόγος για το μπρίκι Μέντωρ και το ναυάγιό του, η συστηματική υποβρύχια αρχαιολογική έρευνα στο οποίο συνεχίζεται από την Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων υπό την διεύθυνση του αρχαιολόγου δρ Δημήτρη Κουρκουμέλη. Σύμφωνα με ανακοίνωση του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, σημαντικά υπήρξαν τα αποτελέσματά της σε ό,τι αφορά τον τρόπο ναυπήγησης του πλοίου, ενώ τα κινητά ευρήματα εμπλουτίζουν την εικόνα μας για την διαβίωση στο πλοίο, καθώς και για τα προσωπικά αντικείμενα που μετέφεραν οι επιβάτες του στις αποσκευές τους.

Υποβρύχια αρχαιολογική έρευνα στο ναυάγιο Μέντωρ 2021
Ναυάγιο Μέντωρ: το τμήμα του θεοδόλιχου που εντοπίστηκε κατά την πρόσφατη έρευνα (2021) © Π. Βεζυρτζής

Κατά την πρόσφατη έρευνα πραγματοποιήθηκαν δύο ανασκαφικές τομές κατά μήκος του σωζόμενου σκαριού του πλοίου. Η πρώτη τομή έγινε κατά μήκος της τρόπιδας (καρένα) στη βόρεια πλευρά του, με στόχο τη μελέτη των κατασκευαστικών λεπτομερειών της. Εντοπίσθηκε το σημείο σύνδεσης των δύο τμημάτων της τρόπιδας σε σχήμα Ζ και διαπιστώθηκε, ότι τα φύλλα χαλκού που την κάλυπταν είχαν αναδιπλωθεί σε διάφορα σημεία, ενδεικτικό μάλλον του γεγονότος, ότι το πλοίο μετά τη βύθισή του σύρθηκε για κάποια μέτρα, έως ότου ακουμπήσει με την αριστερή πλευρά του στον πυθμένα.

Ναυάγιο Μέντωρ, από την πρόσφατη ανασκαφή στον χώρο της τομής 1
Ναυάγιο Μέντωρ: Τμήματα επωμίδων στρατιωτικής στολής που βρέθηκαν στην τομή 1 © Π. Βεζυρτζής

Στο σημείο αυτό είχαν εγκλωβιστεί, ανάμεσα από τα μαδέρια και τα άλλα ξύλα, τμήματα σχοινιών από τον εξαρτισμό του πλοίου και άλλα μικροαντικείμενα που σχετίζονται με τη διαβίωση του πληρώματος και των επιβατών, όπως τμήματα από τις επωμίδες στρατιωτικής στολής, κατασκευασμένες από σύρμα, τμήματα ξύλινων επίπλων, καθώς και ένα χρυσό δαχτυλίδι με διακόσμηση από άνθη και κουκκίδες. Πανομοιότυπο δαχτυλίδι είχε ανελκυστεί κατά την έρευνα του 2019.

Από την έρευνα στο ναυάγιο Μέντωρ, ξύλινο τμήμα επίπλου
Ξύλινο τμήμα επίπλου από την πρόσφατη υποβρύχια έρευνα στο ναυάγιο Μέντωρ στα Κύθηρα © Π. Βεζυρτζής

Ναυάγο Μέντωρ, χρυσό δαχτυλίδι
Ναυάγιο Μέντωρ: χρυσό δαχτυλίδι που εντοπίστηκε κατά την έρευνα της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων © Π. Βεζυρτζής

Η δεύτερη τομή ορίστηκε στο νότιο σωζόμενο τμήμα του πλοίου, κατά μήκος των νομέων και του πετσώματος. Ο στόχος ήταν να ελεγχθεί το σωζόμενο όριο του σκαριού, να γίνουν παρατηρήσεις και μετρήσεις στα ναυπηγικά στοιχεία του πλοίου και να αναζητηθούν τυχόν αντικείμενα που θα είχαν κυλήσει εκτός του σκαριού μετά τη βύθισή του. Η τομή κάλυψε σχεδόν όλο το σωζόμενο μήκος της νότιας απόληξης του σκαριού. Διαπιστώθηκε, ότι κάτω από το πέτσωμα του πλοίου, διατηρούνταν μεγάλα κομμάτια φύλλων χαλκού από την εξωτερική προστατευτική επιχάλκωσή του. Το δε πέτσωμα σώζεται σε αρκετά καλή κατάσταση, αν και εμφανίζει σε διάφορα σημεία φθορές από ζώντες οργανισμούς. Από τα ευρήματα που ανελκύσθηκαν ενδιαφέρον παρουσιάζουν δύο μεγάλα τμήματα σχοινιών, ένα εξάρτημα ναυτικού εξάντα και δύο χρυσά νομίσματα (δουκάτα) Ολλανδίας που εκδόθηκαν το 1777 και 1800 αντίστοιχα.

Ναυάγιο Μέντωρ, χρυσά δουκάτα Ολλανδίας
Χρυσά δουκάτα Ολλανδίας που βρέθηκαν κατά την υποβρύχια έρευνα στο ναυάγιο Μέντωρ © Π. Βεζυρτζής

Ιδιαίτερα σημαντικό εύρημα αποτελεί ο εντοπισμός της βάσης ενός θεοδόλιχου, έξω από το σκαρί του πλοίου. Κατά τη διάρκεια των εργασιών συντήρησής του διαπιστώθηκε ότι μπορεί να αναταχθεί τμήμα του τοπογραφικού οργάνου, συνδυάζοντας ευρήματα που προέρχονταν από παλαιότερες ανασκαφικές περιόδους του 2013 και 2015. Το αντικείμενο αποκτά ιδιαίτερη σημασία, καθώς στο πλοίο επέβαινε ο γνωστός τοπογράφος, περιηγητής και συλλέκτης αρχαιοτήτων, αξιωματικός του πυροβολικού της Μεγάλης Βρετανίας, William Martin Leake. Το όργανο κατά μεγάλη πιθανότητα ανήκε στον ίδιο και ίσως να είχε χρησιμοποιηθεί για τις εκτεταμένες αποτυπώσεις αρχαιοτήτων που πραγματοποίησε ο ίδιος στην Αττική αλλά και στην ευρύτερη περιοχή.

Ναυάγιο Μέντωρ, τμήμα σχοινιού από τον εξαρτισμό του πλοίου
Ναυάγιο Μέντωρ: τμήμα σχοινιού από τον εξαρτισμό του πλοίου © Π. Βεζυρτζής

Στην υποβρύχια έρευνα συμμετείχαν συνολικά 18 άτομα διαφόρων ειδικοτήτων και επιστημονικών εξειδικεύσεων, όπως αρχαιολόγοι, θαλάσσιοι βιολόγοι, εκπαιδευτές καταδύσεων, τοπογράφοι μηχανικοί, συντηρητές αρχαιοτήτων, τεχνικοί βυθού και συγκεκριμένα οι: δρ Σταυρούλα Βραχιονίδου, δρ Αλέξανδρος Τούρτας, Στέλλα Αργύρη, Πάνος Αθανασόπουλος (υποψήφιος διδάκτωρ), δρ Κώστας Τοκμακίδης, δρ Κίμων Παπαδημητρίου, δρ Γιάννης Ίσσαρης, Βασίλης Τσιαΐρης (ΜΑ), δρ Ελπίδα Καραδήμου, Άρης Μιχαήλ, Χρύσα Φουσέκη, Ειρήνη Μάλλιου, Χρήστος Νιζαμίδης, Σπύρος Μουρέας, Μανώλης Τζεφρόνης, Μανουήλ Κουρκουμέλης.

ΕΓΓΡΑΦΕΙΤΕ ΣΤΟ NEWSLETTER ΜΑΣ

Tα καλύτερα άρθρα της ημέρας έρχονται στο mail σου

ΠΡΟΣΦΑΤΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ

ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΙ ΠΑΝΤΑ

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

Έχετε δει 20 από 200 άρθρα.