Η Marlene Dumas στο Palazzo Grassi: Εξαντλητική και συγκινητική ταυτόχρονα

Το Palazzo Grassi προσκαλεί, προκαλεί. Το Palazzo Grassi ξεδιπλώνει και διαμορφώνει. Το Palazzo Grassi στη Βενετία ανυψώνει στους χώρους του τα χρώματα της Marlene Dumas.

Η ένταση, η σαγήνη, η αποτροπή, η βία και η αδυναμία παίζουν με τα πινέλα της τόσο και όσο εκείνη θέλει. Τα έργα της άλλοτε είναι κόμπος στο στομάχι κι άλλοτε ερωτεύσιμα. Μέσα σε έναν πίνακα περικλείεται μια σύνθετη συναισθηματική διαδρομή που κινείται στα άκρα του ανθρώπινου ψυχισμού, σε σημείο που εξαντλείσαι. Η έκθεση μιλά για τις προσωπικές της καλλιτεχνικές εμμονές. Όπως όλοι οι καλλιτέχνες έχει θέματα στα οποία επιστρέφει ξανά και ξανά μιας και οι σωστές απαντήσεις δεν έχουν ακόμη δοθεί.

Η Marlene Dumas σαγηνεύει μιλώντας για τον έρωτα, το φύλο, τη φυλή, την πολιτική. Κι ο θάνατος, ναι, δεν φοβάται να τον ακουμπήσει, έχει σε όλη τη διάρκεια της έκθεσης έναν κύριο ρόλο. Κυριαρχούν οι γυναίκες. Διάσημες γυναίκες, Dora Maar, Marilyn Monroe. Ανώνυμες μητέρες με μια διάχυτη θλίψη, που απογυμνώνονται μπροστά στον θεατή. Κι ο αγαπημένος Pasolini εδώ.

Ένιωσα ένα σφίξιμο δυνατό στο στομάχι καθώς κοιτούσα μια γυμνή αυτοπροσωπογραφία του 1997, την ονόμασε Drunk, μια κοιλιά απαλή, ένα στήθος που δεν είναι πια ούτε σφιχτό ούτε στητό, κι η ίδια ντύνεται με ένα ελαφρύ χαμόγελο. Ένα μεγάλο μέρος αποτελείται από πορτρέτα που αντιπροσωπεύουν τον πόνο, την έκσταση, τον φόβο, την απόγνωση, αλλά συχνά αποτελούν ένα σχόλιο για την ίδια την τέχνη της ζωγραφικής.

Η Marlene Dumas για το έργο της δηλώνει: «Είμαι καλλιτέχνης που χρησιμοποιεί εικόνες από δεύτερο χέρι και εμπειρίες πρώτης τάξης». Γεννήθηκε το 1953 στο Κέιπ Τάουν της Νότιας Αφρικής, μεγάλωσε και σπούδασε καλές τέχνες κατά τη διάρκεια του καθεστώτος του απαρτχάιντ. Είναι μια από τις πιο σημαντικές δημιουργούς της σύγχρονης τέχνης. Το 1976 μετακόμισε στην Ευρώπη για να συνεχίσει τις σπουδές της και εγκαταστάθηκε στο Άμστερνταμ, όπου ζει και εργάζεται μέχρι σήμερα. Έγινε γνωστή για τα κολάζ και τα κείμενά της. Tην κέρδισε το λάδι σε καμβά, το μελάνι σε χαρτί.

Το Palazzo Grassi παρουσιάζει τη μεγάλη ατομική έκθεση της Marlene Dumas, με τίτλο «open-end» μέχρι τις 8 Ιανουαρίου 2023. Η έκθεση ενσωματώνεται στο πρόγραμμα μονογραφιών αφιερωμένων σε σπουδαίους σύγχρονους καλλιτέχνες που από το 2012 έως σήμερα εναλλάσσονται με θεματικές εκθέσεις της συλλογής Pinault.

Την έκθεση επιμελείται η Caroline Bourgeois σε συνεργασία με τη Marlene Dumas. Συνολικά  παρουσιάζονται πάνω από 100 έργα, τα οποία ξεδιπλώνουν την εικαστική παραγωγή της. Τα έργα που παρουσιάζονται ξεκινούν από το 1984 έως σήμερα, υπάρχουν και αδημοσίευτα έργα που δημιουργήθηκαν τα τελευταία χρόνια. Οι πίνακες ανήκουν στη συλλογή Pinault, σε διεθνή μουσεία καθώς και σε ιδιωτικές συλλογές.

Ο πρώτος όροφος της έκθεσης, «Myths and Mortals», παίρνει τον τίτλο του από έργα που οφείλουν τη γέννησή τους στο έργο του Σαίξπηρ, Αφροδίτη και Άδωνις, και στο δεύτερο επίπεδο, «Double Takes», τα έργα βασίζονται εν μέρει στη δουλειά του Σαρλ Μπωντλαίρ.

Η Marlene Dumas παρουσιάζει ανθρώπινες μορφές, μιλάει για την ατέρμονη πάλη των έντονων συναισθημάτων. Η έκθεση ήρθε σε μια δύσκολη χρονιά για αυτή, έχασε τον σύντροφο της ζωής της, τον καλλιτέχνη Jan Andriesse, και έναν στενό φίλο της, τον συγγραφέα Hafid Bouazza. Επέλεξε τον τίτλο «ανοιχτό τέλος», εξηγώντας ότι αντικατοπτρίζει την τρέχουσα ψυχική της κατάσταση και το άνοιγμα των έργων της σε διαφορετικές ερμηνείες. Η ίδια είπε: «Η ζωγραφική είναι το ίχνος του ανθρώπινου αγγίγματος, είναι το δέρμα μιας επιφάνειας. Ένας πίνακας δεν είναι καρτ ποστάλ».

Η έκθεση συνοδεύεται από κατάλογο που εκδόθηκε σε συνέκδοση από το Palazzo Grassi - Punta della Dogana σε συνεργασία με το Marsilio Arte, Βενετία.
Ακούστε το podcast «A Kind of Tenderness. Marlene Dumas Between Words and Pictures» Spreaker, Spotify, Apple.