Ο καλλιτέχνης Γιαν Φαμπρ καταδικάσθηκε σε φυλάκιση 18 μηνών για σεξουαλική παρενόχληση

Ο Βέλγος καλλιτέχνης Γιαν Φαμπρ, ο οποίος δικάσθηκε κατηγορούμενος για βία, παρενόχληση, σεξουαλική παρενόχληση και προσβολή της αιδούς στην εργασία από τις χορεύτριες του θιάσου του που κατήγγειλαν τις πράξεις του με ανοικτή επιστολή το 2018, καταδικάσθηκε σε φυλάκιση 18 μηνών με αναστολή από δικαστήριο της Αμβέρσας.

Κατά τη διάρκεια της δίκης, οι ενάγουσες περιέγραψαν τον Γιαν Φαμπρ ως άνθρωπο τυραννικό, που ταπείνωνε συστηματικά τις χορεύτριες και εξασκούσε σε ορισμένες περιπτώσεις σεξουαλικό εκβιασμό εναντίον τους. Ο εισαγγελέας πρότεινε την επιβολή ποινής 3ετούς φυλάκισης, αλλά το δικαστήριο έκρινε ότι ορισμένα από τα αδικήματα είχαν παραγραφεί, καθώς τα γεγονότα αφορούσαν την περίοδο 2002-2018, ενώ απορρίφθηκαν οι κατηγορίες των έξι από τα ένδεκα καταγγέλλοντα θύματα.

Ποιος είναι ο Γιαν Φαμπρ 

Χορογράφος, καλλιτέχνης των πλαστικών τεχνών, θεατρικός σκηνοθέτης, ο 62χρονος Γιαν Φαμπρ είναι γνωστός για τον προκλητικό χαρακτήρα της τέχνης του, με θεάματα που θίγουν ανοικτά το θέμα της σεξουαλικότητας.

Τον Φεβρουάριο του 2016 ανακοινώθηκε ότι αναλαμβάνει τη θέση του καλλιτεχνικού διευθυντή του Ελληνικού Φεστιβάλ. Τον Απρίλιο υπέβαλλε την παραίτησή του, μετά τον σάλο που προκάλεσαν τα «Παλλόμενα πέη» – ή πιο ορθά η παράσταση «Mount Olympus​» – την οποία ήθελε να εντάξει στο Φεστιβάλ. 

Η ανάληψη της θέσης του καλλιτεχνικού διευθυντή του Ελληνικού Φεστιβάλ και η παραίτηση

Η ανάληψη της θέσης του καλλιτεχνικού διευθυντή του Ελληνικού Φεστιβάλ από τον Ζαν Φαμπρ προκάλεσε έντονες αντιδράσεις στον καλλιτεχνικό και πολιτικό κόσμο, κάτι που οδήγησε στην παραίτησή του.

Ειδικότερα, ο Γιαν Φαμπρ υπέβαλε την παραίτησή του, όχι στον υπουργό Πολιτισμού Αριστείδη Μπαλτά, αλλά στην συνεργάτιδα του Κατερίνα Κοσκινά, τη διευθύντρια του ΕΜΣΤ. 

Να θυμίσουμε ότι την Παρασκευή πλήθος Ελλήνων καλλιτεχνών είχαν συγκέντρωση στο θεάτρο Σφενδόνη και κατέθεσαν ένα κείμενο που είχε γράψει ο θεατρικός συγγραφέας Γιάννης Μαυριτσάκης και χαρακτήριζαν το Φαμπρ ως «persona non grata». 

Επίθεση δέχθηκε ο Γιαν Φαμπρ αλλά και ο Αριστείδης Μπαλτάς και από το τμήμα Πολιτισμού του ΣΥΡΙΖΑ. 

Μιλώντας στο βελγικό μέσο ενημέρωσης lavenir.net, ο Γιαν Φαμπρ εξήγησε ότι υπέβαλε την παραίτησή του από καλλιτεχνικός διευθυντής καθώς δεν ήθελε να εργάζεται σε εχθρικό περιβάλλον. 

Ο Φαμπρ είπε συγκεκριμένα ότι «Αποδέχθηκα την εντολή που έδωσε ο υπουργός Πολιτισμού της Ελλάδας, με την προϋπόθεση να κάνω τις καλλιτεχνικές επιλογές μου με πλήρη ελευθερία. Κάτι το οποίο δεν φαίνεται πλέον δυνατό στην Ελλάδα. Δεν θέλω να εργαστώ σε ένα εχθρικό καλλιτεχνικό περιβάλλον, στο οποίο έφτασα με το μυαλό και την καρδιά ανοιχτά». 

Να θυμίσουμε ότι ο Φαμπρ υπέβαλε την παραίτησή του στην συνεργάτιδα του Μπαλτά Κατερίνα Κοσκινά ενώ την Παρασκευή είχε γίνει μεγάλη συνέλευση Ελλήνων καλλιτεχνών οι οποίοι χαρακτηρίζουν τον Φαμπρ ως «persona non grata». Αντιδράσεις για τον Φαμπρ και τον Μπαλτά υπήρξαν και από το τμήμα Πολιτισμού του ΣΥΡΙΖΑ. 

Μπαλτάς: Αποτέλεσμα συντονισμένης επίθεσης η παραίτηση Φαμπρ - φταίνε κόμματα, ΜΜΕ και καλλιτέχνες

Την επιστολή παραίτησης του Γιαν Φαμπρ από επικεφαλής του Φεστιβάλ Αθηνών-Επιδαύρου φέρνει στη δημοσιότητα το Υπ. Πολιτισμού, σχολιάζοντας ταυτόχρονα τη μεγάλη λύπη του Αρ. Μπαλτά.

Η ανακοίνωση ως έχει:

«Με μεγάλη του λύπη ο Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού, κος Αριστείδης Μπαλτάς, έλαβε την ακόλουθη επιστολή παραίτησης:

Με την παρούσα, εγώ, ο Jan Fabre, παραιτούμαι από τη θέση του καλλιτεχνικού διευθυντή (curator) του Ελληνικού Φεστιβάλ. Αποδέχτηκα την πρόταση του Υπουργού Πολιτισμού της Ελλάδας να προβώ σε καλλιτεχνικές επιλογές με πλήρη ελευθερία. Αυτό δεν φαίνεται να είναι πλέον δυνατόν στην Ελλάδα. Δεν επιθυμώ να εργαστώ σε ένα εχθρικό καλλιτεχνικό περιβάλλον, στο οποίο προσήλθα με ανοιχτό μυαλό και ανοιχτή καρδιά. Εύχομαι στους Έλληνες καλλιτέχνες καλή τύχη στη δουλειά τους και στο Φεστιβάλ τους».

Jan Fabre, 2 Απριλίου 2016

Στο σημείο αυτό, πρέπει να επισημανθεί ότι ο Jan Fabre προσήλθε ουσιαστικά ως εθελοντής για να συνεισφέρει στην Ελλάδα της κρίσης. Με αυτό κατά νου, ανέλαβε να οργανώσει σε ελάχιστο χρονικό διάστημα το Ελληνικό Φεστιβάλ αυτοπεριορίζοντας το σύνολο των οικονομικών του αξιώσεων στο ποσό των 20.000 ευρώ για κάθε χρόνο που θα παρείχε τις υπηρεσίες του, τόσο ως καλλιτεχνικός υπεύθυνος του θεσμού, όσο και για τις παραγωγές της ομάδας του.

Η επιλογή της παραίτησης υπήρξε αποτέλεσμα της συντονισμένης επίθεσης που δέχτηκε ο Jan Fabre από πολιτικά κόμματα, Μ.Μ.Ε. και μέρους του καλλιτεχνικού κόσμου. Οι επιτιθέμενοι χαρακτήρισαν συλλήβδην ως ανθελληνικό ένα δομημένο τετραετές πρόγραμμα, το οποίο αποσκοπούσε όχι απλώς στη διεύρυνση του ούτως ή άλλως διεθνούς χαρακτήρα του Φεστιβάλ, αλλά και στη διεθνοποίηση της ίδιας της ελληνικής καλλιτεχνικής δημιουργίας. Θεώρησαν persona non grata έναν διεθνώς καταξιωμένο δημιουργό και απαξίωσαν συνολικά και οργανωμένα το καλλιτεχνικό του έργο καταρρακώνοντας έτσι κάθε έννοια ελευθερίας στην καλλιτεχνική έκφραση. Σε απόλυτο συγχρονισμό, Μ.Μ.Ε., αποσπασματικά και στοχευμένα εστίασαν σε ένα ελάχιστο σημείο ενός έργου του, παράγοντας πλήρως παραπλανητικές εντυπώσεις και παίζοντας με το δημόσιο αίσθημα.

Οι βεβιασμένες αντιδράσεις των καλλιτεχνών, πριν καν ανακοινωθεί το πλήρες πρόγραμμα του Φεστιβάλ, μέσα μάλιστα από την παραπειστική επιχειρηματολογία περί αφελληνισμού του θεσμού, οδηγούν σε θλιβερούς συνειρμούς σε σχέση τόσο με την ελευθερία του λόγου και της έκφρασης στην Ελλάδα του 21ου αιώνα, όσο και με την επιδιωκόμενη θέση της στο σύγχρονο ευρωπαϊκό γίγνεσθαι.

Η εξέλιξη αυτή αποτελεί ενδιαφέρουσα αντιστροφή αυτού που κατά κανόνα συμβαίνει στην ανθρώπινη ιστορία, όπου οι πνευματικές δυνάμεις διεκδικούν την ελευθερία του λόγου και υπεραμύνονται αυτής έναντι της πολιτικής εξουσίας. Στη δική μας ιστορία φαίνεται δυστυχώς να συνέβη το αντίστροφο.

Εξυπακούεται ότι ο Υπουργός σε συνεργασία με το Δ.Σ. του Φεστιβάλ θα αναλάβει άμεσα τις απαραίτητες πρωτοβουλίες για την καλύτερη δυνατή λειτουργία του θεσμού.»

Η παραίτηση του Βέλγου έρχεται μετά τις αντιδράσεις που δημιουργήθηκαν από την απόφασή του να αφιερώσει το Φεστιβάλ Αθηνών σε βελγικές παραγωγές, όπως είχε ανακοινώσει ο ίδιος.

ΣΥΡΙΖΑ κατά Φαμπρ και Μπαλτά: Κάνουν λόγο για «άγνοια» και «αστοχία»

Ανακοίνωση με αφορμή, το πλαίσιο της θητείας του Γιαν Φαμπρ στη συνέντευξη Τύπου της περασμένης Τρίτης, καθώς και τις αντιδράσεις που προκάλεσε, εξέδωσε το Τμήμα Πολιτισμού του ΣΥΡΙΖΑ.

Η ανακοίνωση ως έχει: 

"Οι αντιδράσεις που προκάλεσε στον κόσμο του θεάτρου και σε όσους μετέχουν με οποιονδήποτε τρόπο στο καλλιτεχνικό πεδίο, το θεωρητικό πλαίσιο της τετραετούς θητείας του Γιαν Φαμπρ στη συνέντευξη Τύπου της περασμένης Τρίτης, ήταν αναμενόμενες, παρ όλη την υπερβολή τους.

Δυστυχώς, αφού διανύσαμε τους προηγούμενες μήνες παγιδευμένοι σε μια προσωποκεντρική πόλωση (με πέτρα του σκανδάλου τον κ. Γ. Λούκο), βρισκόμαστε εκ νέου αντιμέτωποι με μια νέα προσωποκεντρική αντίληψη για το Φεστιβάλ.

Δεν αμφισβητούμε την αξία και το διεθνές κύρος του Γιαν Φαμπρ, οφείλει ωστόσο, κάποια στιγμή, το Υπουργείο Πολιτισμού να εστιάσει όχι στα πρόσωπα αλλά στους θεσμούς, και να παρουσιάσει μια συγκροτημένη πρόταση πολιτιστικής πολιτικής με σαφείς στόχους, μια πρόταση που θα εμπνέεται από το αριστερό όραμα και το υπάρχον πρόγραμμα για τον πολιτισμό και δεν θα δίνει λευκή επιταγή σε εγχώριους ή εισαγόμενους σταρ.

Το Τμήμα Πολιτισμού του ΣΥΡΙΖΑ θεωρεί ότι η περιγραφή του θεωρητικού πλαισίου, έτσι όπως εκφράστηκε από τη συνέντευξη Τύπου, υπήρξε μερική, πρόχειρη και οπωσδήποτε ανισοβαρής τόσο ως προς το πληροφοριακό μέρος, όσο και ως προς την κατηγοριοποίηση των στόχων.

Η άγνοια του ελληνικού καλλιτεχνικού πεδίου από τον νέο διευθυντή (ή επιμελητή, όπως προτιμά να αυτοπροσδιορίζεται) είναι αναμενόμενη και συγγνωστή. Ωστόσο αυτή δεν μπορεί να μετατρέπεται σε απαξίωση του εγχώριου δυναμικού και αποκλεισμού του από έναν σημαντικό δημόσιο θεσμό.

Η τολμηρή σύνθεση, έστω κι αν γίνεται με όρους χρονικής πίεσης, έχει τις δυνατότητες να εντάξει ανεκβίαστα, δίκαια και χωρίς τα παραδοσιακά συμπλέγματα μειονεξίας, το ελληνικό έργο και τους Έλληνες δημιουργούς στον φυσικό τους χώρο ‒ το διεθνές καλλιτεχνικό πεδίο.

Ο κύριος Φαμπρ οφείλει να καλύψει το κενό της ελλιπούς ενημέρωσής του και να συνεργαστεί τόσο με τους καταξιωμένους όσο και με τους νεότερους Έλληνες δημιουργούς.

Ελπίζουμε πως το υπουργείο Πολιτισμού και ο νέος καλλιτεχνικός διευθυντής έχουν καταλάβει την αστοχία τους και ζητάμε να προχωρήσουν το ταχύτερο σε ενέργειες που θα εξασφαλίσουν ουσιαστική διεύρυνση και εμβάθυνση του προγράμματος, με αύξηση της συμμετοχής των ελληνικών παραγωγών στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών, πράγμα που αποτελεί πάγια θέση μας και μέρος του προεκλογικού μας προγράμματος. Οι ελληνικές συμμετοχές θα πρέπει να αναπτυχθούν στους χώρους που είναι οργανικά και διιστορικά συνδεδεμένοι με το Φεστιβάλ.

Ζητάμε επίσης εμφατικά να υπάρξει διαφανής και τεκμηριωμένη αξιολόγηση των ήδη υπαρχουσών καλλιτεχνικών προτάσεων έτσι ώστε να καταγραφούν τόσο τα κριτήρια επιλογής, όσο και η αισθητική και θεωρησιακή δυναμική τους. Η διαφάνεια, η αξιοκρατική κρίση και η δημόσια λογοδοσία να αποτελέσουν γνώμονα για τη λειτουργία του Φεστιβάλ στο μέλλον, τόσο όσον αφορά τις καλλιτεχνικές επιλογές, όσο και την οικονομική και διοικητική λειτουργία του. Γι' αυτό το τελευταίο θεωρούμε επίσης αναγκαίο τον άμεσο διορισμό οικονομικού-γενικού διευθυντή στο Ελληνικό Φεστιβάλ.

Ζητάμε ταυτόχρονα η διοίκηση να διασφαλίσει τους όρους εργασίας των καλλιτεχνών ώστε να μην επαναληφθούν φαινόμενα μαύρης και ανασφάλιστης εργασίας, με όποιο μανδύα.

Το Ελληνικό Φεστιβάλ δεν έχει κανέναν απολύτως λόγο να μετονομασθεί σε Διεθνές για τον απλούστατο λόγο ότι ανέκαθεν πληρούσε αυτή τη διάσταση. Η διεθνοποίηση ενός τέτοιου θεσμού συμβαίνει μέσα από την ανάγνωση του ελληνικού καλλιτεχνικού έργου και τη γόνιμη και ισότιμη συνομιλία ελληνικών και διεθνών παραγωγών, ώστε το εγχώριο δυναμικό να εντάσσεται οργανικά στο διεθνές θεατρικό και καλλιτεχνικό πεδίο ανασυγκροτώντας το.