Η Μαριλία Κολυμπίρη θα έκανε τον Άντι Γουόρχολ να χαμογελάσει

Basic Needs: έξω από το ΟΚ! Markets της Φωκίωνος Νέγρη 16, γωνία με Αγίας Ζώνης, η αφίσα της έκθεσης της Μαριλίας Κολυμπίρη, άνετα περνάει και σαν προπαγανδιστικό υλικό για τις προσφορές της ημέρας ή της εβδομάδας! 

Μέσα συμβαίνει το ίδιο. Tα έργα της είναι φυτεμένα έντεχνα μέσα στα ράφια με τα προϊόντα, αυθεντικά γαριδάκια Cheetos συνυπάρχουν με τις κεραμικές απομιμήσεις των εαυτών τους, μπισκότα Παπαδόπουλου, γιαούρτια και νερά, τρόφιμα και πόσεις, σκούπες και είδη καθαριότητας μπερδεύουν -έντεχνα τοποθετημένα- τον καταναλωτή· η Κολυμπίρη φρόντισε ώστε τα πήλινα ειδώλιά τους να προξενούν γλυκιά σύγχυση και προβληματισμό.

Καθόλου τυχαία δεν συμβαίνουν όλα αυτά, αυτός ήταν εξαρχής ο στόχος του Basic Needs. Οι κεραμικές αναπαραστάσεις ειδών πρώτης ανάγκης μετατρέπουν τον καταναλωτή σε θεατή, ο χώρος του OK! Markets μπορεί, λειτουργεί και μετατρέπεται (και) σε γκαλερί γουορχολικής προδιαγραφής, ασχέτως αν η Μαριλία δεν έβαλε σούπες Campbell και απορρυπαντικά Brillo. Η καραντίνα, οι εγκλεισμοί και η απομόνωση, άλλωστε, μετέτρεψαν με το έτσι θέλω τα σούπερ μάρκετ όλου του κόσμου σε τόπους όπου, πέραν των προμηθειών για την κάλυψη των βιοτικών τους αναγκών, οι άνθρωποι-καταναλωτές επιτέλεσαν και μετείχαν σε λογής άλλες δραστηριοτητες: συνεύρεση, επικοινωνία, ανταμώματα, ξαφνικά οι τόποι απέκτησαν έξτρα ποικίλες σημάνσεις.

Οι άνθρωποι πέρα από καταναλωτές στο OK! Markets της Φωκίωνος γίνονται και θεατές, τα όρια είναι ρευστά, οι συμβολισμοί πίσω από αυτό το παιχνίδι των κεραμικών αναπαραστάσεων των προϊόντων προσδίδουν στα ράφια και τους διαδρόμους όλα τα χαρακτηριστικά ενός δίαυλου επικοινωνίας, όπως συμβαίνει στα αληθινά μουσεία και τις θεσμικές γκαλερί.

Συναναστροφή, νέες δυναμικές συνευρέσεων και ορίστε το τραγούδι του Πουλικάκου που σιγοσφυρίζω στην καλλιτέχνη καθώς με ξεναγεί στην έκθεσή της, διασκευασμένο στιχουργικά: «Στο σούπερ μάρκετ, στο σούπερ μάρκετ θα βρούμε/ φρέσκα, κατέψυγμενα, κεραμικά!». Γελάει.

Έξω από το OK!, αράζουμε στο σιντριβάνι και η Μαριλία με βάζει ακόμα περισσότερο στο κλίμα του Basic Needs. Μια έκθεση που θα τρέξει έως και τις 11 Μαρτίου, μια guerilla δράση, όπου, όπως την είδα να εξελίσσεται, χτυπάει κέντρο! Ταμίες και καταναλωτές, εργαζόμενοι, προμηθευτές και κόσμος που ήρθε για να προμηθευτεί τους άρτους και τα επιούσια της ημέρας συνυπάρχουν και αντιδρούν, συζητούν για τα έργα και προβληματίζονται, όπως κάνουν οι επισκέπτες στις αληθινές γκαλερί και τα μουσεία.
Υ.Γ: Τώρα που το σκεφτομαι, στο Basic Needs ταιριάζει και το Lost in the Supermarket των Clash...

Πώς σου έσκασε η ιδέα; Μπορείς να ανακαλέσεις τη στιγμή χρονικά; Σε τι φάση ήσουν, ποιο ήταν το πρωταρχικό σκεπτικό σου και πώς εξελίχθηκε στη συνέχεια, τόσο ως προς το χειροπρακτικό-κατασκευαστικό όσο και ως προς το ιδεολογικό-φιλοσοφικό πλαίσιο; Επίσης: Πολλά έργα! Σε πόσο χρόνο τα ολοκλήρωσες;
Μόλις ο covid χτύπησε την πόρτα. Στην αρχή ξεκίνησε να αλλάζει η ζωγραφική μου, τα μοτίβα και τα σύμβολα πήραν άλλες μορφές. Όλο αυτό ήταν καθαρά συνειδητό. Οι απαγορεύσεις ερχόντουσαν η μία πάνω στην άλλη, ο ελεύθερος χώρος του ανθρώπου άλλαξε, ο εγκλεισμός επέτρεψε στον άνθρωπο να δημιουργήσει μια διαφορετική σχέση με τα αντικείμενα. Τα αντικείμενα παρατηρούμε πως «θεοποιούνται» - «εξανθρωπίζονται». Ο άνθρωπος ρομποτικοποιείται, έρχεται πιο κοντά στην αντικειμενική του αξία. Τα θέλω του και οι επιθυμίες του συρρικνώνονται, τα πρέπει πληθαίνουν και η πνευματικότητά του καταπατείται. 

Βρίσκω στον τίτλο Basic Needs πολλαπλές σημάνσεις: αγαθά, τροφή, πόση, επιβίωση. Από την άλλη, λόγω του OK! Markets, που εξ ορισμού είναι κάτι μεταξύ ιδιωτικής επιχείρησης και δημόσιου χώρου, θεωρώ πως ο τίτλος της έκθεσης παραπέμπει και σε άλλα, πέραν των παραπάνω. Λέξεις όπως συνεύρεση, επικοινωνία, κοινός τόπος, με τριβελίζουν, οπότε θα ήθελα να τους επεκτείνεις, αν τυχόν οι συλλογισμοί μου είναι σωστοί.
Το Basic Needs είναι ακριβώς αυτό που λέει η λέξη. Το supermarket είναι βασική ανάγκη, η τροφή και τα καθαριστικά είναι βασική ανάγκη. Η τέχνη που εξαφανίστηκε για αρκετό διάστημα είναι βασική ανάγκη. Η ελευθερία, η στέγαση, ο δημόσιος χώρος είναι βασικές ανάγκες. Η επικοινωνία, η συνδιαλλαγή είναι βασικές ανάγκες.
Το supermarket αποκτά μια άλλη χρήση, γίνεται χώρος συνάντησης. Είναι το μόνο σημείο που ο άνθρωπος νιώθει ελεύθερος να είναι μέσα. Ένας χώρος κατανάλωσης με είδη βασικών αναγκών και μη είναι ο μόνος χώρος που ο άνθρωπος μπορεί να εισχωρήσει. Έτσι ξαφνικά αλλάζει όλη η ρυμοτομία της πόλης, τα πάρκα δεν χρησιμοποιούνται, οι δρόμοι δεν είναι προσβάσιμοι. Η αρχιτεκτονική επανέρχεται λίγο πριν τη βιομηχανική επανάσταση, πριν τη θέσπιση του 8ώρου, όπου και η πόλη δεν ήταν έτοιμη ακόμα να «φιλοξενήσει» τον ελεύθερο χρόνο του ανθρώπου. Το supermarket ήταν και είναι ακόμα ο μόνος ελεύθερος χώρος του ανθρώπου είτε είναι εμβολιασμένος είτε όχι. 

Πότε προσέγγισες το OΚ! Markets; Έχοντας ήδη έτοιμο κάποιο μέρος της δουλειάς σου ή προτού αρχίσεις τις κατασκευές; Με ενδιαφέρει να το μάθω αυτό, το θεωρώ πολύ σημαντικό, αν δηλαδή από την αρχή είχες τον συγκεκριμένο χώρο της γωνίας Φωκίωνος Νέγρη με Αγίας Ζώνης στο μυαλό σου, λόγω (πιθανόν ειδικών) σημάνσεων ή συνέβη αλλιώς, πρώτα δηλαδή έφτιαξες τα «προϊόντα» και μετά άρχισες να ψάχνεις «την γκαλερί».
Το πρότζεκτ Basic Needs ξεκινάει τον τελευταίο ενάμιση χρόνο και ζυμώνεται καθημερινά. Τον Ιούνη του '21 πραγματοποιήσαμε μια έκθεση με ονομασία Studio Encounters στο Amphicar Studio (artist-run space) με παρουσία πολλών καλλιτεχνών σε επιμέλεια Οντέτ Κουζού. Εκεί είχα ήδη ξεκινήσει να υλοποιώ κάποια από τα κεραμικά της σειράς αυτής, όπως σκούπες, σφουγγαρίστρες και άλλα καθαριστικά. Με αφορμή την έκθεση αυτή γνώρισα τον Μενέλαο Καραμαγγιώλη, ο οποίος με μεγάλη χαρά δέχτηκε να βοηθήσει στην εύρεση του χώρου - supermarket που θα μπορούσε να στεγάσει μια τέτοια δράση. Η αρχική ιδέα ήταν ένα οποιοδήποτε supermarket, η ανάγκη να πραγματοποιηθεί αυτό το πρότζεκτ ήταν πολύ μεγάλη, οπότε και η τοποθεσία δεν ήταν τόσο σημαντική για μένα. Ο Μενέλαος ως ένας από τους ανθρώπους που έχουν συμβάλει στην ανάδειξη της Κυψέλης σε όλα τα επίπεδα, θεώρησε ενδιαφέρον να βρούμε ένα supermarket με όλα αυτά τα χαρακτηριστικά της πολυπολιτισμικότητας που χαρακτηρίζουν την περιοχή. 
Το supermarket βρέθηκε αρκετά εύκολα και η ιδιοκτήτριά του Ιωάννα Νικολόρη ήταν πολύ δεκτική. Έτσι λοιπόν, εφόσον ο χώρος πλέον ήταν υπαρκτός, ξεκίνησε η παραγωγή των κεραμικών. Ξεκινήσαμε τον Οκτώβρη του '21 και φτάσαμε στα 500 κεραμικά τον Γενάρη του '22. Σαφώς πάνω από 150 κεραμικά δεν άντεξαν (έσπασαν είτε στον φούρνο είτε στις μεταφορές) και έτσι μείναμε στο σύνολο με 300 κεραμικά. Κάθε γλυπτό είναι μοναδικό, όλα ένα προς ένα handmade. Οραματιζόμουν ένα supermarket με μαζική τέχνη, με φασαρία. Σαφώς όμως αυτό δεν ήταν εύκολο να συμβεί. Το έργο ήταν δύσκολο να φανεί μέσα στο χάος των προϊόντων και το ποπ design των συσκευασιών. Κάτι που τελικά απόκτησε ενδιαφέρον.

Δημόσια τέχνη. Ανοιχτή, εύκολα προσβάσιμη μπροστά μας καθώς διασχίζουμε την πόλη. Απέναντί της: γκαλερί και μουσεία. Πού κλίνεις και πώς θα ήθελες ως καλλιτέχνης να διαδράς περισσότερο;
Η δημόσια τέχνη έχει πάντα ενδιαφέρον. Η τέχνη θα έπρεπε να είναι κατά βάση στον δημόσιο χώρο. Θα έπρεπε να είναι προσβάσιμη στον λαό. Η διάδραση της τέχνης είναι διάδραση όταν ο θεατής είναι έτοιμος. Η θέαση στην Ελλάδα είναι ακόμα σε ένα άλλο σημείο, ο άνθρωπος δεν είναι έτοιμος να παρατηρήσει και να διδαχτεί μέσω της τέχνης. Γι’ αυτό και τα μουσεία και οι γκαλερί σαφώς παίζουν σημαντικό ρόλο στην προβολή αυτής. Ιδανικότερο όλων θα ήταν μια σύμπραξη μεταξύ των φορέων και του δημόσιου χώρου, κάτι που τον τελευταίο καιρό παρατηρούμε πως με αργούς ρυθμούς παίρνει μορφή.

Βλέποντας δουλειές σου εκτός από αυτήν, παρατηρώ πως έχεις μια συνεχή τριβή και ενασχόληση με το πεδίο της τροφής και της επεξεργασίας της. Τηγάνια, ψυγεία, νοικοκυρές, εκτός από τις παρούσες κεραμεικές προσομοιώσεις της, είναι μεγάλο και το κομμάτι της ζωγραφικής αποτύπωσής της. Τι τρέχει εδώ; Μπορώ να αποκαλέσω τα τρόφιμα και τις μηχανές τους ένα διαρκές πεδίο συγκίνησης και καλλιτεχνικής πρακτικής;
Τα τελευταία τρία χρόνια μπορώ να πω πως ξεκίνησε ο δρόμος της ενηλικίωσης για μένα. Ένας δρόμος περίεργος που παίρνει κάθε φορά άλλες μορφές. Η κατανόηση του τι είναι παιδί και τι ενήλικας ήταν πάντα η βασική μου αναζήτηση όλα τα χρόνια που ασχολούμαι με την τέχνη. Η έννοια του σπιτιού και της χρησιμότητάς του ήταν και είναι κομβική για την πρακτική μου, καθώς εκεί παρατηρώ και την αληθινή διάθεση του άνθρωπου, ως προς τον εαυτό του και κατ' επέκταση ως προς την κοινωνία. Το σπίτι την περίοδο της καραντίνας ήταν το άλφα και το ωμέγα για τον μεγαλύτερο πληθυσμό. Τα αντικείμενα απόκτησαν άλλες διαστάσεις. Η ζωγραφική μου άλλαξε και μέσα της εισχώρησε όλος αυτός ο κόσμος της «εξανθρωπιστικής» διάστασης των αντικειμένων. Το ψυγείο ειναι σημαντικό, όπως και τα τρόφιμα, και οι κατσαρόλες, και η τουαλέτα, και οποιαδήποτε βασική ανάγκη τοποθετείται εντός του «οίκου». Η θέση του ανθρώπου διεγείρει ερωτήματα: Τι είναι η νοικοκυρά; Ποιος ασχολείται με την καθαριότητα και την περιποίηση του σπιτιού; Ποιος μαγειρεύει; Και ποια είναι η θέση της γυναίκας σε όλο αυτό; Μήπως τελικά δεν έχουν αλλάξει και πολύ οι θέσφατες θέσεις και διαφορές των δύο φύλων;

Τα παιδάκια τρελαίνονται! Είδα πολλά να νομίζουν πως τα Cheetos ή τα μπισκότα Παπαδόπουλου είναι παιχνίδια ή κάτι σαν δώρο, κάποια έλεγαν στη μαμά τους αν μπορούν να τα πάρουν μαζί τους. Μίλα μου όμως και για τις αντιδράσεις των ενηλίκων. Πώς στέκονται ενώπιον, τι σχόλια ακούς να κάνουν, πόσο ρωτούν τι παίζει εδώ, πόσοι το πιάνουν και ρωτούν και πόσοι απλώς προσπερνούν χωρίς να δείχνουν συναισθήματα ή αντιδράσεις;
Το έργο γίνεται προϊόν, η μορφοποίησή του είναι παιδική, ξυπνάει αναμνήσεις. Κάποιοι γελάνε, στέκονται αρκετή ώρα και παρατηρούν, αναρωτιούνται. Κάποιοι βγάζουν τα συμπεράσματά τους, κατανοούν, κάποιοι βαριούνται και αποχωρούν. Όπως συμβαίνει καθημερινά στις ζωές όλων μας!

Ας έρθουμε και στις επόμενες συνδέσεις: Με τον Μενέλαο Καραμαγγιώλη και την ομάδα Documatism στήνετε συνεχόμενες δράσεις εντός του OΚ! Markets. Πώς όλα αυτά προεκτείνουν την ιδέα της έκθεσης;
Η έκθεση Basic Needs στο OK! Markets της Φωκίωνος Νέγρη θα συνεχιστεί έως τα τέλη Μάρτη. Η δράση αυτή έχει αγκαλιαστεί από την ομάδα Documatism και τον Μενέλαο Καραμαγγιώλη. Ο χώρος του OK! Markets επιλέχθηκε ως δημόσιος χώρος και όλες οι δράσεις αυτές έχουν ως στόχο να προεκταθεί η έννοια του δημόσιου χώρου σε όλη τη γειτονιά της Κυψέλης και κατ’ επέκταση σε όλη την πόλη. Κατά τη διάρκεια της έκθεσης, θα πραγματοποιηθούν ομιλίες - ενέργειες στη γειτονιά της Φωκίωνος Νέγρη με τη συμμετοχή των κατοίκων της περιοχής, της ομάδας Documatism και των ηρώων του έργου “the AfroGreeks”, έχοντας ως στόχο την αποκατάσταση της εγγύτητας σε μια εποχή που οι αποστάσεις –ακόμα– επιβάλλονται. Τα live talks θα συνοδεύονται με music sessions από το Underathens association με σκοπό την ανάδειξη και σύμπραξη της τέχνης συνολικά.

Ζεις στα πέριξ. Πώς βλέπεις την Κυψέλη; Κάτι τρέχει εδώ, βλέπω να υπάρχουν ενέργειες, συνέργειες και ομάδες καλλιτεχνών, ή μονάδες καλύτερα, που συντονίζονται και δίνουν στον τόπο χαρακτηριστικά και πρόσημα διαφορετικά από τη «μοναξιά» της άλλης Αθήνας...
Η Κυψέλη ζει μια προσωπική αναγέννηση, έχουν ξεπηδήσει πολλά στούντιο καλλιτεχνών, artist-run spaces, ελεύθεροι χώροι και παρατηρούμε πως η προσήλωση στην τέχνη είναι αναπόφευκτη!

Τι άλλο πρέπει να ξέρουμε για σένα; 
Σύντομο βιογραφικό: Η Μαριλία Κολυμπίρη (γ. 1993) είναι απόφοιτη της Ανώτατης Σχολής Καλών Τεχνών της Αθήνας. Ασχολείται με τη ζωγραφική και με τις κατασκευές, συνθέτοντας νέους τόπους στους οποίους καλεί τους θεατές να εισέλθουν, να συσχετιστούν βιωματικά και να αλληλοεπιδράσουν. Η Κολυμπίρη έχει συμμετάσχει σε πολλές ατομικές και ομαδικές εκθέσεις, τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Κάποιες εξ αυτών είναι: 2022 - “Basic needs” σε συνεργασία με τα OK! Markets, Αθήνα, 2021 - “Presence and pleasures” στην Ag18 gallery, Βιέννη, 2020 - “Tar Pits” στην Alibi gallery, Αθήνα. Είναι ιδρύτρια του artist-run space Amphicar Studio, το οποίο προσφέρει δυνατότητα συνεργασιών μεταξύ των καλλιτεχνών και την υλοποίηση ενός καλλιτεχνικού πυρήνα στην Αθήνα.