Δύο ακόμα αρχαιότητες επιστρέφουν στην Ελλάδα από τις ΗΠΑ

Λίγες μέρες μετά την παράδοση στην ηγεσία του ΥΠΠΟΑ από τον Γενικό Εισαγγελέα του Μανχάταν, Άλβιν Μπραγκ, 55 αρχαιοτήτων που είχαν εξαχθεί παράνομα από τη χώρα (47 από τη Συλλογή M. Steinhardt και οκτώ έργα της προϊστορικής εποχής από την Θεσσαλία), δύο ακόμη σημαντικά αρχαία αντικείμενα επιστρέφονται στην Ελλάδα από τις αμερικανικές αρχές.

Στην Ελληνική Πρεσβεία στην Ουάσιγκτον ο προϊστάμενος της Υπηρεσίας Εσωτερικής Ασφαλείας των Η.Π.Α. David Magdycz παρέδωσε στην Λίνα Μενδώνη ένα χρυσό κόσμημα και μια αργυρή επιδορατίδα. Η υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού εξήρε τη συνεργασία των υπηρεσιών του ΥΠΠΟΑ με τα στελέχη του Homeland Security. Αναφερόμενη δε στο χρυσό κόσμημα τόνισε ότι «είναι ιδιαίτερα σημαντικό, καθώς είχε κλαπεί πριν από 10 περίπου χρόνια από το Μουσείο της Κομοτηνής και τώρα επαναπατρίζεται».

Ποια είναι και πώς βρέθηκαν τα αντικείμενα που επιστρέφουν στην Ελλάδα

Το κόσμημα είχε βρει γεωργός, τον Φεβρουάριο του 1993, στον Ίμερο Ροδόπης, στην παραλία της Αρχαίας Στρύμης, και το παρέδωσε στο Αρχαιολογικό Μουσείο Κομοτηνής. Το 2012-2013 εκλάπη από το μουσείο και η Διεύθυνση Τεκμηρίωσης και Προστασίας Πολιτιστικών Αγαθών, κατ’ αρμοδιότητα, γνωστοποίησε την υπόθεση στην Interpol. Φωτογραφία του κλαπέντος κοσμήματος αναρτήθηκε στη διεθνή βάση κλαπέντων πολιτιστικών αγαθών που τηρείται από την Interpol.

Τον Φεβρουάριο του 2019, κατά τον έλεγχο του ηλεκτρονικού καταλόγου μιας γκαλερί, με έδρα το Louisville των Η.Π.Α., εντοπίστηκε το χρυσό κόσμημα του Μουσείου Κομοτηνής μεταξύ των αρχαιοτήτων που ήταν προς πώληση. Εμφανιζόταν από τη γκαλερί, ως ζεύγος μαζί με ένα παρόμοιο, με εκτιμώμενη τιμή πώλησης $2,000-3,000. Στον κατάλογο αναφερόταν ότι τα κοσμήματα είχαν εμφανιστεί στο Βέλγιο, τη δεκαετία του 1960 κι αγοράστηκαν από Γάλλο συλλέκτη, κι από εκεί κατέληξαν σε συλλογή στην Ανατολική Ακτή των ΗΠΑ. Η πληροφορία αυτή αποδεικνύει πόσο εύκολα μπορούν να αλλοιωθούν τα στοιχεία προέλευσης ενός αρχαίου αντικειμένου από τους διακινητές του.

Το ΥΠΠΟΑ ζήτησε την συνδρομή του γραφείου της Interpol προκειμένου το κόσμημα να αποσυρθεί από τη δημοπρασία να κατασχεθεί από τις αρμόδιες αμερικανικές και να επιστρέψει στην Ελλάδα, βάσει της τεκμηρίωσής του ως προϊόντος παράνομης διακίνησης. Η αγαστή συνεργασία των Υπηρεσιών του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού με την Εισαγγελία Πρωτοδικών Ροδόπης, την Interpol, το Γενικό Προξενείο της Ελλάδος στο Λος Αντζελες, την Πρεσβεία της Ελλάδος στην Ουάσιγκτον και την Υπηρεσία Εσωτερικής Ασφαλείας των Η.Π.Α. είχε ως αποτέλεσμα την κατάσχεση του αρχαίου κοσμήματος και την απόδοσή του στην Ελλάδα. Το χρυσό κόσμημα είναι ήδη εδώ και παραδόθηκε, προσωρινά, προς φύλαξη στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο.

Το δεύτερο αντικείμενο που, επίσης, παραδόθηκε στην Υπουργό Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη από τον προϊστάμενο της Υπηρεσίας Εσωτερικής Ασφάλειας των ΗΠΑ, ήταν μια επιδορατίδα, δηλαδή, η «μύτη» ενός δόρατος. Το 2012, το γραφείο της HSI, στο Austin του Τέξας, άρχισε να διερευνά την παράνομη πώληση αρχαιοτήτων, μέσω αμερικανικής ιστοσελίδας. Η σχετική έρευνα εντόπισε την αργυρή επιδορατίδα από την Ελλάδα, η οποία είχε εισαχθεί παράνομα στις ΗΠΑ τον Δεκέμβριο του 2007 και είχε αγορασθεί από συλλέκτη σε κατάστημα με αναμνηστικά δώρα. Η ανάλυση της επιδορατίδας από ειδικό του Buffalo State University κατέδειξε ότι, δεδομένων της τυπολογίας και της διάβρωσης του αντικειμένου καθώς και βάσει ακτινογραφίας, πρόκειται για αρχαιολογικό εύρημα από την Ελλάδα. Η επιδορατίδα που κατασχέθηκε από τις ομοσπονδιακές αρχές των ΗΠΑ βρίσκεται ήδη στην Ελλάδα.

Έκθεση για τη «Δημοκρατία» στις ΗΠΑ, residencies για Αμερικανούς δημιουργούς στην Ελλάδα

Στο πλαίσιο των συναντήσεων της αντιπροσωπείας του Υπουργείου Πολιτισμού στην Ουάσιγκτον, η Λίνα Μενδώνη ανακοίνωσε την πρόθεση του ΥΠΠΟΑ να διοργανώσει σε μουσεία πόλεων των ΗΠΑ, στις οποίες δεν έχει στο παρελθόν προβληθεί ο ελληνικός πολιτισμός, αρχαιολογική περιοδική έκθεση με θέμα τη «Δημοκρατία». Αναφέρθηκε, επίσης, στην πρόσκληση της ελληνικής κυβέρνησης οι ΗΠΑ να είναι η τιμώμενη χώρα στη Διεθνή Έκθεση Βιβλίου στη Θεσσαλονίκη το 2023, καθώς και στην δυνατότητα διοργάνωσης residencies για Αμερικανούς λογοτέχνες και καλλιτέχνες που ενδιαφέρονται να έρθουν και να δημιουργήσουν στην χώρα μας.