Τα έργα που διακρίθηκαν στον διαγωνισμό «Η ΔΕΗ συναντά την τέχνη»

Άντλησαν έμπνευση από την επανάσταση που επέφερε στον τρόπο ζωής ο εξηλεκτρισμός και, φυσικά, από τις εγκαταστάσεις, τα υλικά, τις εφαρμογές και τη διαδρομή της ΔΕΗ για να δημιουργήσουν τέχνη.
Επεξεργάστηκαν θεματικά και φορμαλιστικά στοιχεία όπως η ενέργεια, η ανάπτυξη, η πρόοδος και η βιωσιμότητα και με τις προτάσεις τους ξεχώρισαν ανάμεσα στις εκατοντάδες (πάνω από 400) συμμετοχές στον διαγωνισμό «Η ΔΕΗ συναντά την τέχνη». Ο λόγος για τους πέντε νικητές της διοργάνωσης που αυτό το διάστημα μας προσκαλεί να ανακαλύψουμε τις δημιουργίες σύγχρονων Ελλήνων εικαστικών στον πρώτο ατμοηλεκτρικό σταθμό παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα.

«Δυσκολευτήκαμε να δώσουμε μόνο πέντε βραβεία», παραδέχεται η Κατερίνα Κοσκινά, μέλος της κριτικής επιτροπής και επιμελήτρια της έκθεσης. «Ειλικρινά είμαστε ευγνώμονες σε όλους όσοι συμμετείχαν, καθώς λάβαμε αρκετές πολύ σοβαρές προτάσεις, μελετημένες, με έρευνα και πρωτότυπες». Τριάντα δύο από αυτές παρουσιάζονται μέχρι τις 27 Φεβρουαρίου στο ιστορικό εργοστάσιο της ΔΕΗ στο Νέο Φάληρο. Η γνωστή ιστορικός της τέχνης μας συστήνει τα έργα που διακρίθηκαν.

«Η ΔΕΗ συναντά την τέχνη»: Η Κατερίνα Κοσκινά για τα έργα που διακρίθηκαν

«Περιστροφές» της Βασιλικής Λεγάκη (πρώτο βραβείο)

Αντλώντας υλικό από το αρχείο της ΔΕΗ, η Βασιλική Λεγάκη δημιούργησε ειδικά για τον διαγωνισμό μια εγκατάσταση με 14 ηχεία που αφορά στην ηχητική απόδοση της παραγωγής της ηλεκτρικής ενέργειας. Συνέθεσε ήχους που προέρχονται ή αντλούν έμπνευση από τον θόρυβο που εκπέμπουν εν λειτουργία ο σχετικός μηχανολογικός εξοπλισμός και οι εγκαταστάσεις –όπως οι ανεμογεννήτριες, οι ατμοστρόβιλοι και τα υδροηλεκτρικά φράγματα–, και δοκιμάζει τη δυναμική μιας πολυφωνικής εγκατάστασης και τη σχέση της με τον συγκεκριμένο χώρο. Μου αρέσει αυτό το έργο γιατί ουσιαστικά είναι άυλο, δεν μπορεί να απεικονιστεί και σου δίνει τη δυνατότητα να συνειδητοποιήσεις τη δύναμη και τη δυναμική της παραγωγής της ηλεκτρικής ενέργειας, χωρίς να καθοδηγείσαι από μια δοσμένη εικόνα. Συναντώντας την εγκατάσταση, ο κάθε θεατής είναι σε θέση να δημιουργήσει τη δική του εικόνα σύμφωνα με τα συναισθήματα και τις σκέψεις που του ενεργοποιεί ο ήχος.

«Μην πατήσεις τη γραμμή» του Παναγιώτη Βορριά (δεύτερο βραβείο)

Πάνω σε μια πλακόστρωτη επιφάνεια, στον εξωτερικό χώρο του ΑΗΣ Νέου Φαλήρου, ο Βορριάς καταθέτει μια εγκατάσταση με σωλήνες νέον που φτιάχτηκε για το αστικό περιβάλλον. Αφετηρία έμπνευσης γι’ αυτό το έργο υπήρξαν οι περίπατοι που κάνουμε τη νύχτα στην πόλη, τότε που έχουμε ανάγκη το ηλεκτρικό φως για να περιπλανηθούμε με ασφάλεια και χωρίς να σκοντάψουμε, αλλά και η προσέγγιση του νυχτερινού αστικού τοπίου μέσα από τα συναισθήματα που γεννά στον περιπατητή. Η αρχική ιδέα του να «χαραχθεί» μια φωτεινή γραμμή με νέον πάνω στους αρμούς του πεζοδρομίου προσαρμόστηκε στα δεδομένα του περιβάλλοντος όπου εκτίθεται. Τοποθετημένο ως μια φωτεινή ακολουθία σε μορφή ζιγκ ζαγκ, αφενός παραπέμπει στο παλιό λογότυπο της ΔΕΗ με τον κεραυνό και αφετέρου ενεργοποιεί το χώρο που συνδέει τον παλιό ατμοηλεκτρικό σταθμό με ένα από τα παραρτήματά του.

«Μουσική ενός φλεγόμενου αστέρα» της Έφης Σπύρου (τρίτο βραβείο)

Με την γνώριμη γραφή της που παραπέμπει σε γυναικείες παραδοσιακές πρακτικές χειροτεχνίας/οικοτεχνίας, η Σπύρου πλέκει ένα μεγάλο υφαντό με «νήμματα» από διαφορετικής φύσης υλικά (βελούδο και ανακλαστικές ταινίες). Τοποθετημένη κάθετα στον εκθεσιακό χώρο, ανάμεσα σε τέσσερις επιβλητικές τουρμπίνες, η εγκατάσταση σχολιάζει την αρμονία που μπορεί να υπάρξει ανάμεσα στο φυσικό και το τεχνητό. Ταυτόχρονα, μέσα από την αντανάκλαση του φωτός στις ταινίες, επιδιώκει να ζωντανέψει μια υπόμνηση ενέργειας. Η ιδιαίτερα γεωμετρική δομή του παραπέμπει με έναν τρόπο στα χαρακτικά του Έσερ και στον τρόπο με τον οποίο ο Ολλανδός περίφημος καλλιτέχνης διαχειρίστηκε το παιχνίδι ανάμεσα στο φως και το σκοτάδι. Προσωπικά «διαβάζω» τη συγκεκριμένη δημιουργία της Σπύρου ως μια αλληγορία του χρόνου, δηλαδή ως ένα σχόλιο για τη ζωή μας. Καθώς η σύνθεση με τα τετράγωνα ανεβαίνει από το (κίτρινο) φως στο (μαύρο) σκοτάδι, θα μπορούσε να τη σκεφθεί κανείς ως μια γεωμετρική προσωπογραφία ενός ανθρώπου, από το ξεκίνημα και τα δυναμικά του χρόνια προς το τέλος της ζωής.

«Expressing electricity» του Απόστολου Μητρόπουλου (τέταρτο βραβείο)

Ναι, είναι ο γνωστός σχεδιαστής μόδας που υπογράφει το επίτοιχο έργο με το σακάκι. Και η πρώτη ύλη (αυθεντική στολή των υπαλλήλων της ΔΕΗ από τις δεκαετίες του ’70 και του ’80) δεν είναι το μοναδικό βιωματικό σημείο σύνδεσης του καλλιτέχνη με το έργο και την έκθεση. Ως εργαζόμενος στη ΔΕΗ στο παρελθόν ο πατέρας του φορούσε μια τέτοια στολή εργασίας. Ο Μητρόπουλος βλέπει το ρούχο σαν «τον πρώτο οίκο του σώματος», σύμφωνα με τον φιλόσοφο Μέσε Ελιάντε, ως προστασία για το ανθρώπινο σώμα, λειτουργικό εργαλείο αλλά και σύμβολο. Πάνω στο ύφασμα ζωγραφίζει με μελάνι έναν χάρτη της Ελλάδας. Όταν σταθεί ο επισκέπτης μπροστά του ενεργοποιείται (από φωτοκύτταρο) μια κινούμενη δέσμη φωτός που σκανάρει εν είδη σαρωτή το σακάκι και παραπέμπει στον τρόπο με τον οποίο εξαπλώθηκε σταδιακά το ηλεκτρικό ρεύμα στη χώρα.

«Αστερισμός του κεραυνού» του Δημήτρη Τράγκα (πέμπτο βραβείο)

Πέρα από εγκαταστάσεις επιλέξαμε να βραβεύσουμε και ένα έργο σε δύο διαστάσεις, φτιαγμένο με παραδοσιακά υλικά της ζωγραφικής (λαδοπαστέλ σε καμβά). Ο Τράγκας δουλεύει πολύ πάνω στο θέμα της ουρανογραφίας γιατί πιστεύει ότι άνθρωποι και σύμπαν είμαστε φτιαγμένοι από σημεία. Συνδέοντας με γραμμές πραγματικές συντεταγμένες από ένα επιστημονικό ουρανογραφικό σύστημα δημιουργεί έναν αστερισμό κι έτσι κάτι ανύπαρκτο καταλήγει να έχει «παρουσία» αφού ορίζεται από πραγματικά σημεία στο χώρο. Είναι, για μένα, ένα έργο για τη μελωδία του σύμπαντος, ένας καινούργιος (αν και μη υπαρκτός) αστερισμός μέσα στον γαλαξία μας, που παραπέμπει στη δύναμη και την ενέργεια. Διόλου τυχαία, καθώς δεν το συνηθίζει, οι γραμμές που σχηματίζουν τον αστερισμό είναι χαραγμένες με μπλε και κεραμιδί χρώμα. Παραπέμπουν έτσι έμμεσα στα δύο βασικά στοιχεία του σήματος της ΔΕΗ και ταυτόχρονα στα στοιχεία της φύσης: το μπλε για το νερό και τον αέρα και το καφε-κόκκινο για τη φωτιά και τη γη.

«Η ΔΕΗ συναντά την τέχνη»: Η κριτική επιτροπή του διαγωνισμού

Μαζί με την Κατερίνα Κοσκινά, τις συμμετοχές έκριναν ο φωτογράφος Πάνος Κοκκινιάς, η ιστορικός-βιομηχανική αρχαιολόγος Μαρία Μαυροειδή, οι καλλιτέχνες Ηλίας Παπαηλιάκης και Νίκος Ναυρίδης, ο σκηνοθέτης Τάσος Μπουλμέτης και ο συνιδρυτής της Beetroot Design Γιάννης Χαραλαμπόπουλος.

INFO:
Η ΔΕΗ συναντά την τέχνη
ΑΗΣ Ν. Φαλήρου, Σολωμού 1 & Δημητρίου Φαληρέως, Νέα Φάληρο
Διάρκεια έκθεσης: μέχρι 27 Φεβρουαρίου 2022
Ώρες λειτουργίας: Δευτ.-Παρ. 16:00-20:00, Σάβ.-Κυρ. 12:00-20:00