Wasteland: Η διαδραστική εγκατάσταση δύο Ελλήνων στη Νέα Υόρκη

Σε ένα βωμό πάγου βρίσκεται εγκλωβισμένος ένας άνθρωπος. Δεν είναι ούτε γυναίκα, ούτε άντρας. Στον βωμό πάγου υπάρχουν εσοχές στις οποίες το κοινό μπορεί να τοποθετεί ένα κερί και να κάνει μια ευχή για να βοηθήσει τον άνθρωπο να απεγκλωβιστεί. Ο βωμός θα λιώσει σε είκοσι ημέρες και ο άνθρωπος θα αναγεννηθεί. Ο εικαστικός Μιχάλης Αργυρού λέει για τη διαδραστική εγκατάσταση, που θα παρουσιαστεί για πρώτη φορά στη Νέα Υόρκη, πως «αυτή είναι η ευχή για μεταμόρφωση μιας νεκρής ψυχής, μιας ανήμπορης σάρκας, κρυμμένη μέσα στο παγωμένο περίβλημα της κανονικότητας σε έρημο άγονο τόπο, χωρίς πραγματική ζωή. Μια αναγέννηση της ύπαρξης. Η συμμετοχή των ανθρώπων στην αναγέννηση της ύπαρξης είναι καθοριστική. Η αποδοχή της κοινής πραγματικότητας αποδυναμώνει την παγωμένη κανονικότητα». 

Και μόλις ο πάγος λιώσει, η ηθοποιός Ραφίκα Σαουίς, θα πάρει τη θέση του ανθρώπινου ομοιώματος μέσα στον πάγο και θα εκτελέσει μια μακράς διάρκειας περφόρμανς οκτώ ωρών για την αναγέννηση της ύπαρξης. Με γυμνό σώμα, ξεθάβοντας από το χώμα αντικείμενα κρυμμένα μπροστά στα μάτια των θεατών, αποκαλύπτει την αξία της ταυτότητας με το δικαίωμα πολλαπλών μεταμορφώσεων. Οι δύο καλλιτέχνες συνεργάζονται και ερευνούν την έννοια της ταυτότητας όπως αυτή υπάρχει «εγκλωβισμένη» στο έργο του Τ.Σ. Έλιοτ, το Wasteland (μτφ. Έρημη Χώρα) που θεωρείται ευρέως ένα από τα πιο σημαντικά ποιήματα του 20ού αιώνα. Η ενσάρκωση της Έρημης Χώρας είναι ο τόπος που ο καθένας πατάει πάνω του και τον αφήνει πίσω του με περίσσια ευκολία πιο στεγνό, άγονο και άδειο από όσο τον βρήκε. 

«Οι άνθρωποι από πάντα καταπιέζουν την πραγματική επιθυμία τους με την άγονη  πραγματικότητα που δημιουργείται ακριβώς από αυτή την ευνουχισμένη επιθυμία… Είναι ένας φαύλος κύκλος ακρωτηριασμένων θέλω, που τα οικειοποιούνται οι περισσότεροι φτιάχνοντας σχέσεις, παρέες, ομάδες, λαούς, κόσμους. Για αυτούς που καταφέρνουν να εκφράσουν την αλήθεια της επιθυμίας τους, τα πάντα είναι δυνατά» αναφέρει σχετικά ο Μιχάλης Αργυρού, σχολιάζοντας τον κενό τόπο που δημιουργείται ανάμεσα στην επιθυμία και την πραγματικότητα. 

Οι  καλλιτέχνες θα παρουσιάσουν το έργο τους στην γκαλερί της Νέας Υόρκης Undercurrent, από τις 18 Ιανουαρίου έως τις 23 Ιανουαρίου 2022. Η εικαστική εγκατάσταση σηματοδοτεί την έναρξη του νέου προγράμματος της Ελλάδας στις ΗΠΑ «Greece NOW», που εστιάζει σε έλληνες καλλιτέχνες που πειραματίζονται με την έννοια του «τώρα» και προσεγγίζουν τις κοινωνικές προεκτάσεις της νεωτερικότητας στη ψηφιακή εποχή. 

«Μέσα σε όλο αυτόν τον φόβο που επικρατεί γύρω μας, το να ξεκινήσει δημιουργικά το 2022 είναι τουλάχιστον ανακουφιστικό. Το περιβάλλον της Νέας Υόρκης αγκαλιάζει τη σύγχρονη τέχνη και οι εικαστικές εγκαταστάσεις κατανοούνται από το κοινό με μεγαλύτερη ευκολία» 

Το κοινό καλείται να εξερευνήσει τα νοήματα της Έρημης Χώρας του Τ.Σ. Έλιοτ, βιώνοντας τις μεταβάσεις και τη μεταμόρφωση της ζωής μιας ανθρώπινης φιγούρας, εγκλωβισμένη σε μια εγκατάσταση πάγου 3,5 τόνων που δημιούργησε ο Μιχάλης Αργυρού. «Η αφορμή για όλα τα έργα που δημιουργώ είναι ο άνθρωπος, η εσωτερικότητά του, ο λόγος της ύπαρξής του και το πώς επικοινωνεί την οντότητά του στους άλλους ανθρώπους, στη φύση και στον ίδιο του τον εαυτό. Το συγκεκριμένο έργο φέρνει αντιμέτωπο το κοινό με την αδράνεια της συμμετοχής του, στο να επικοινωνεί την εσωτερική του πραγματικότητα και την άγονη έκφρασή του». 

Wasteland: Η μακράς διάρκειας περφόρμανς της Ραφίκας Σουίς 

Την 8ωρη περφόρμανς για την αναγέννηση της ύπαρξης θα επιτελέσει η περφόμερ και ηθοποιός Ραφίκα Σουίς. «Θα προσπαθήσω να το κάνω κωδικοποιημένα ώστε να μη χαθεί η μαγεία της στιγμής, με ένα μικρό κειμενάκι. Αναγέννηση. Η άγονη γη ανθίζει. Η φύση ξυπνά. Η φύση του ανθρώπου ελεύθερη σε πλήρη αρμονία με το περιβάλλον και το μέσα του. Χωρίς υποκρισία. Χωρίς στερεότυπα. Χωρίς φόβο. Ένα γυμνό μεγάλο κορμί ξεπηδά από τη λιωμένη κάψουλα πάγου, σαν ένα μεγάλο έμβρυο. Ανιχνεύει το έδαφος. Το μαθαίνει. Το αποδέχεται. Αποδέχεται την πτώση και τη βαρύτητα. Ξεθάβει αντικείμενα από το έδαφος. Επιτρέπει στον εαυτό του τη μεταμόρφωση. Την αλλαγή. Την πολλαπλή μεταμόρφωση. Το ποιος είναι θα το βρει στο ενδιάμεσο αυτών των αλλαγών. Έχει απενοχοποιηθεί. Έχει απελευθερωθεί. Αναγέννηση» σχολιάζει η ίδια.

Εξηγεί πως η συμμετοχή της στο έργο ήταν αναμενόμενη, καθώς ξεκίνησε από μια κοινή περφόρμανς την «Άγονη γη» που μελετούσαν το θέμα της μετάβασης όπως το βιώνουν τέσσερις διαφορετικοί άνθρωποι. Επηρεασμένοι από το Επίμετρο του ποιητή Γιάννη Αντιόχου, όπως το έγραψε στην μετάφραση της Έρημης Χώρας, η πρώτη δοκιμή της έρευνάς επιτελέστηκε τον Νοέμβριο σε μια περφόρμανς μακράς διαρκείας 4 ημερών. 

«Εκεί αντιμετωπίσαμε το ποίημα του Τ.Σ Έλιοτ ως μια πολυφωνική σύνθεση 4 ημερών, στην οποία συμμετείχαν 4 διαφορετικοί άνθρωποι που η περφόρμανς τους ήταν σε διαφορετική μέρα. Με σειρά εμφάνισης: ο εικαστικός Γιώργος Σταματάκης, ο χορογράφος, χορευτής και περφόρμερ Γιάννης Καρούνης, ο έφηβος Τάσος Τσουρής και η αρθρογράφος – ακτιβίστρια Βανέσα Βενέτη.  

Αποδόμηση, Αναρρίχηση, Ακροβασία, Επιμονή αλλά και σε καθημερινές έννοιες έρωτας, οργή, παιδί, γάμος είναι μερικά από τα συστατικά με τα οποία αναμετρήθηκαν οι 4 περφόρμερς. Τότε ήδη προετοιμάζαμε την εξέλιξη του έργου σ’ έναν διάλογο μεταξύ μας. Ήδη είχαμε δεχτεί την πρόσκληση από τον οργανισμό πολιτισμού «Greece in USA» και τη γκαλερί UNDERCURRENT και ήδη είχαμε ανακοινώσει ότι τον Ιανουάριο ο Μιχάλης θα δημιουργούσε μια διαδραστική εγκατάσταση και εγώ μια περφόρμανς σε διάλογο με αυτήν»

Η προετοιμασία για μια μακράς διαρκείας περφόρμανς υπήρξε αρκετά απαιτητική, καθώς απαιτείται έντονη σωματική άσκηση, αντοχή, συγκεκριμένη διατροφή και εσωτερική ηρεμία. Σε ότι αφορά τις προσδοκίες της για το πρότζεκτ που θα παρουσιαστεί στη Νέα Υόρκη στις 18 Ιανουαρίου, η Ραφίκα Σουίς επισημαίνει πως «οι προσδοκίες είναι προκατειλημμένες δυσαρέσκειες. Η περφόρμανς χαρακτηρίζεται ως διαδικασία και αφορά στη διαχείριση, άρα σε ενδιαφέρει το τώρα. Το τώρα δεν έχει προσδοκίες»

ΙΝΦΟ
Διαδραστική Εγκατάσταση: Μιχάλης Αργυρού
Μακράς Διαρκείας Περφόρμανς: Ραφίκα Σαουίς (Rafika Chawishe)
Sound Design της Περφόρμανς: Σταύρος Γασπαράτος
Επιμελήτρια: Δρ. Σωζήτα Γκουντούνα για το  GREECE in USA
Γκαλερί: Undercurrent 70 John Street, Brooklyn, NY, 11201
Παραγωγή: GREECE in USA, Undercurrent, Lab for Arts and Daydreams.

Το «WASTELAND» θα παρουσιαστεί από τις 18 έως τις 23 Ιανουαρίου στη Νέα Υόρκη, στο Undercurrent Art Space, σε επιμέλεια Σωζήτας Γκουντούνα.