Κωνσταντίνος Πάτσιος: Έτσι περνά η δόξα της τέχνης

«Ευρηματικός». Η πρώτη λέξη που πέρασε από το νου μου βλέποντας τα έργα του Κωνσταντίνου Πάτσιου. Πώς αλλιώς θα μπορούσα να χαρακτηρίσω έναν εικαστικό που, δουλεύοντας με μεικτή τεχνική, συνδυάζοντας ετερόκλητα στοιχεία, διαμορφώνει υπαινικτικό εικαστικό λόγο; Γιατί τα έργα του είναι υπαινικτικά. Σε μια δεύτερη «ανάγνωση» ανακαλύπτεις έννοιες πέρα από αυτές που φαίνονται να δηλώνουν. Και είναι ευρηματικός ο τρόπος που έχει επιλέξει να κοινωνεί αυτές τις έννοιες μέσα από την τέχνη, να τις αφηγείται μέσα από τα έργα του αφήνοντας ταυτόχρονα χώρο στο κοινό για τη δική του ερμηνεία. Απόφοιτος της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών, ακολουθεί μια ιδιαίτερα δραστήρια και παραγωγική πορεία έχοντας ήδη προσθέσει 16 ατομικές εκθέσεις στο βιογραφικό του ενώ πολυάριθμες είναι και οι συμμετοχές του σε ομαδικές εκθέσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Συζητήσαμε με αφορμή τη νέα του έκθεση του «Sic Transit Gloria Artis» στην γκαλερί Άλμα.

Ο Ιονέσκο έλεγε ότι ένα έργο τέχνης είναι, πάνω από όλα, μια περιπέτεια του μυαλού. Πότε άρχισε για σένα η περιπέτεια;
Η ενασχόλησή μου με τα εικαστικά ξεκίνησε από πολύ νεαρή ηλικία. Τόσο το σχολείο μου όσο και η οικογένεια μου φρόντισαν με ταξίδια στην κεντρική Ευρώπη και επισκέψεις σε μουσεία να μου μεταδώσουν το μικρόβιο της τέχνης. Ο Φρόυντ αναφέρει πως η ενασχόληση με την τέχνη προϋποθέτει την ανάγκη της μετουσίωσης και το στοιχείο της εξιδανίκευσης. Το τελευταίο, μπορώ να πω με βεβαιότητα πως μου κληροδοτήθηκε από την οικογένειά μου.

Κάποιος θα θεωρούσε, με δεδομένα τα ερεθίσματα σου, ότι οι σπουδές στις εικαστικές τέχνες θα ήταν μονόδρομος, όμως εσύ επέλεξες να σπουδάσεις Οικονομικά.
Στην καθοριστική ηλικία των δεκαοκτώ ετών, και με στοιχειωδέστατο γνώθι σαυτόν, επεδίωξα σπουδές Κοινωνιολογίας ή Ψυχολογίας, αλλά κατέληξα στο Τμήμα Οικονομικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου Πειραιώς. Έζησα ένα σύντομο φλερτ με τον Μαρξισμό, αλλά σύντομα έχασα το ενδιαφέρον μου.

Ακολούθησαν οι σπουδές σου στην Grande École de Commerce de Poitiers. Εκεί κάτι συνέβη και η οικονομική επιστήμη σε έχασε για πάντα.
Ένα χρόνο μετά, πήρα υποτροφία και πήγα στο Poitiers, μια πανέμορφη μεσαιωνική πόλη στην κεντρική Γαλλία. Στα πεδία των μαχών της οι Φράγκοι συνέτριψαν τα στρατεύματα του Αραβικού Χαλιφάτου, και ο Χλωδοβίκος ο Α’ αναμετρήθηκε με τον Αλάριχο και τους Βησιγότθους.
Εκεί θυμήθηκα την αγάπη μου για τη ζωγραφική, και παρ’ ότι οι σπουδές μου είχαν τίτλο «Οικονομικά και Δίκαιο της Ε.Ε.», αποφάσισα οριστικά πως η καθημερινότητα που επιθυμώ περιλαμβάνει οπωσδήποτε την εικαστική δημιουργία.
Ολοκλήρωσα με πολύ κόπο τις οικονομικές σπουδές και εν συνεχεία βρέθηκα στο Ζ’ εργαστήριο της ΑΣΚΤ, όπου σπούδασα ζωγραφική με τον Γιάννη Ψυχοπαίδη και γλυπτική με τον Νίκο Τρανό.

Μίλησέ μου για την περίοδο των σπουδών σου στην ΑΣΚΤ.
Η ΑΣΚΤ μου άφησε μια γλυκόπικρη γεύση. Το επονομαζόμενο ‘Εργοστάσιο’ στην Πειραιώς με τα σπαράγματά του, το τσιμέντο και το φουγάρο του σίγουρα δεν είναι το πιο ειδυλλιακό μέρος για σπουδάσει κάποιος εικαστικές τέχνες. Ούτε βέβαια η Αθήνα θυμίζει σε τίποτα τις ευρωπαϊκές μητροπόλεις-μήτρες καλλιτεχνικών και κοινωνικών κινημάτων.

Παρ' όλα αυτά αφοσιώθηκες στις σπουδές σου.
Η πενταετία στη σχολή περιελάμβανε πολύ πειραματισμό με πληθώρα υλικών και αυστηρή μελέτη. Ήταν μια πρώτη προσπάθεια να βρω το στίγμα μου σε σχέση με τα τεκταινόμενα στην παγκόσμια τέχνη. Όλη η τότε δουλειά μου αφορούσε κατασκευές, εγκαταστάσεις και κολάζ με ανθρωποκεντρική πάντα διάθεση. Ο Duchamp κάπου εκεί ψηλά θα καμάρωνε τα σύνθετα ready made που έφτιαχνα. Τελείωσα το 2007 και η πτυχιακή μου εργασία είχε τον τίτλο “tombe la neige”

Ακολούθησε μια διαδρομή ιδιαίτερα παραγωγική. Έχεις ήδη αρκετές ατομικές εκθέσεις στο ενεργητικό σου και πλήθος συμμετοχών σε ομαδικές.
Τα επόμενα χρόνια έκανα τις πρώτες ατομικές μου εκθέσεις. Είχα την τύχη στο ξεκίνημά μου να συνεργαστώ με σημαντικούς επιμελητές, όπως τη Μαρίνα Φωκίδη και τον Αλέξιο Παπαζαχαρία. Από τότε εκθέτω συστηματικά στην Ελλάδα και το εξωτερικό.

Πώς θα χαρακτήριζες τη δουλειά σου; Προσωπικά, τα κολάζ σου, μου δημιουργούν την αίσθηση ότι πίσω από το φαινομενικό χάος και τη σύνθεση ανομοιόμορφων στοιχείων υπάρχει μια ισχυρή συνεκτικότητα που περιμένει να την ανακαλύψεις.
Η δουλειά μου τα τελευταία χρόνια είναι πιο εξωστρεφής και περιλαμβάνει περισσότερα κολάζ μικρών και μεγάλων διαστάσεων. Αντιλαμβάνομαι το κολάζ με μια ψυχαναλυτική διάθεση, διότι συνθέτει ετερόκλητα πράγματα. Θέλοντας να συνδεθώ με τη μεγάλη παράδοση της ζωγραφικής, έχω διαμορφώσει μια συγκεκριμένη τεχνική που περιλαμβάνει διαδοχικά στάδια επεξεργασίας της εικόνας ζωγραφική, κολάζ και ντεκολάζ. Η δουλειά μου πολλές φορές μοιάζει με τον τοίχο κάποιας πόλης σαν την Αθήνα, όπου ο καθένας εναποθέτει κάτι δικό του, κι όλα αναμειγνύονται, συνεργούντος του χρόνου, που τα δένει και τα ομογενοποιεί μέσα από τη φθορά και τη διάβρωση.

«Sic transit Gloria artis». Ο τίτλος της ατομικής έκθεσής σου. Έτσι περνά η δόξα της τέχνης. Η τέχνη δεν είναι άφθαρτη στον χρόνο;
Ο τίτλος προήλθε από μια φράση που επαναλαμβάνεται τρις κατά το τελετουργικό ενθρόνισης του Ποντίφικα, για να του υπενθυμίζει το εφήμερο της ανθρώπινης ύπαρξης μπροστά στο θείο. Η νέα μου δουλειά πραγματεύεται το τέλος της Τέχνης. Ισχυρίζομαι πως η Τέχνη πεθαίνει και αναγεννάται σαν το μυθικό Φοίνικα, ανά τακτά χρονικά διαστήματα . Αλλά βέβαια -και κατά Βιτγκενστάιν- ίσως όλοι μας οι ισχυρισμοί να μην είναι παρά η εντροπία της γλώσσας.

Εδώ νομίζω ότι αξίζει να αναφερθεί μια φράση από το εξαιρετικό κείμενο της Κάτιας Παπανδρεοπούλου, η οποία επιμελείται την έκθεση σου: «Οι ιεραρχίες καταρρίπτονται·οι ήρωες έχουν αντικατασταθεί από άλλους ή τα είδωλα τους. Έτσι περνά η δόξα της τέχνης». Όταν δημιουργείς, έχεις την αίσθηση της καταγραφής του εφήμερου;
Η νέα μου δουλειά, όπως και μεγάλο μέρος της παλαιότερης, είναι ανθρωποκεντρική. Δεν διαφέρω από τους προϊστορικούς κυνηγούς που απεικόνιζαν τις παλάμες και τα θηράματά τους στα σπήλαια του Λασκό . Αποτυπώνω κι εγώ το περιβάλλον και την εποχή μου, η οποία μέσα σε ένα έργο τέχνης γίνεται άχρονη. Παρελθόν και μέλλον συγκοινωνούν μέσα στο δοχείο της τέχνης.

Τα έργα σου είναι παιδιά της έμπνευσης που ενηλικιώνονται μέσα από τη δημιουργική διαδικασία;
Τα έργα μου προκύπτουν με τον ίδιο αυθορμητισμό που γεννιούνται τα γλωσσικά ολισθήματα. Πρόκειται για προμελετημένες απόπειρες ψυχικού αυτοματισμού. Δε ξέρω αν επίκειται η ίαση μέσα από τη διαδικασία αυτή, σίγουρα πάντως είναι απολαυστική.

Δείτε περισσότερες πληροφορίες για την έκθεση “Sic Transit Gloria Artis” στην γκαλερί Άλμα στο City Guide της Athens Voice. Η ATHENS VOICE είναι χορηγός επικοινωνίας.

Δείτε τα έργα του Κ. Πάτσιου σε site, facebook & instagram