Άννα Λάσκαρη-Rattling frames: Βίντεο από την Αθήνα της καραντίνας

Άδειοι δρόμοι που ζωντανεύουν μόνο χάρη στον βόμβο από σποραδικά περάσματα αυτοκινήτων· γυμναστικές στην ταράτσα μιας πολυκατοικίας στην καρδιά της τσιμεντούπολης· το ηλιοβασίλεμα πάνω από τον Φλοίσβο, όπως το ατενίζει ένα περιστέρι από το στηθαίο μιας βεράντας· έρημα από διαβάτες πεζοδρόμια και γειτονιές· ανοιξιάτικα κελαηδίσματα μες στην πυκνή δόμηση του Κεραμεικού· μοναχικοί περίπατοι στην τελευταία ακμή του ήλιου. Είναι σφηνάκια βιντεοσκοπημένης ζωής (και της έλλειψής της) κατά τη διάρκεια της καραντίνας από έναν διαφορετικό χάρτη της Αθήνας, υπό τον τίτλο Rattling Frames (rattlingframes.net), που δημιούργησε στο διαδίκτυο η καλλιτέχνις Άννα Λάσκαρη.

Προϊόν ανοικτής πρόσκλησης που απεύθυνε η δημιουργός με ζητούμενο την καταγραφή με εικόνα και ήχο του δημόσιου χώρου κατά τους πρώτους μήνες του εγκλεισμού λόγω της πανδημίας του Covid-19, η πλατφόρμα συγκεντρώνει 150 αρχεία με τα οποία κάτοικοι από διαφορετικές γωνιές της πόλης, από το Φάληρο ως το Μαρούσι κι από τον Κορυδαλλό ως τη Γλυφάδα, μοιράστηκαν στιγμές μιας διαφορετικής καθημερινότητας. Τότε που το αναπάντεχο κενό στο δημόσιο χώρο έδωσε άλλη σημασία στον δρόμο, τότε που το θρόισμα των φύλλων και το τραγούδι του ανέμου κέρδισαν στο αστικό σάουντρακ τους μηχανικούς βόμβους και τα μπαλκόνια έγιναν ξανά τόποι (έστω αποστασιοποιημένης) συνάντησης με τους διπλανούς και τους απέναντι.

«Το Rattling Frames συνθέτει ένα συμμετοχικό, συναισθηματικό αρχείο βίντεο της πόλης, όπως αυτή καταγράφεται από τους Αθηναίους κατά τη διάρκεια του περιορισμού μετακινήσεων λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού και έχει ως στόχο του να αποτυπώσει τις μεταβολές των χωρικών σχέσεων στις έρημες πόλεις», σημειώνει η ίδια η Λάσκαρη και διερωτάται: «Τι σημαίνει πλέον το “έξω” και το “μαζί” όταν ταυτίζονται με τον κίνδυνο, το μιαρό, το εχθρικό;».

Σ’ αυτόν το διαδραστικό χάρτη-πλατφόρμα είναι οι ψυχικές διαθέσεις που δίνουν το στίγμα στην ταξινόμηση. Τα αρχεία ομαδοποιούνται με βάση 15 κατηγορίες συναισθημάτων σύμφωνα με τα βιώματα των συμμετεχόντων, από την αρχική αμηχανία και τη σύγχυση, στην αποξένωση και την ασφυξία μέχρι και τη χαρά μιας πολυπόθητης μετά από καιρό εξόδου. Όσοι μπείτε στο «παιχνίδι» μπορείτε να παρακολουθήσετε το υλικό επιλέγοντας διαφορετική κατηγορία συναισθημάτων και να ακολουθήσετε έναν λαβύρινθο από έγχρωμες ευθείες γραμμές που δημιουργούν ακανόνιστους γεωμετρικούς σχηματισμούς.

Όπως σημειώνει στο προλογικό κείμενο της πλατφόρμας ο επιμελητής εκθέσεων Θεόφιλος Τραμπούλης: «Το αρχείο του Rattling Frames καταγράφει αυτήν την περίοδο της ελεγχόμενης κίνησης, της απόκοσμης αστικής ησυχίας, της αναστολής της κοινής, μοιρασμένης, εμπειρίας, της μετατόπισής της στις ψηφιακές πλατφόρμες. Μέσα από τις εικόνες του επανέρχεται η δυσοίωνη αίσθηση της δημόσιας σφαίρας που νιώθαμε εκείνες τις ημέρες: η δημόσια σφαίρα δεν ήταν πια ο δημόσιος χώρος που είναι γεμάτος ιδέες, συγκρούσεις, θορύβους, πάθη, σώματα σε εγγύτητα, αλλά μια πραγματική σφαίρα λευκού φωτός και σιωπής με αόρατα και αδιαπέραστα τοιχώματα που δεν επιτρέπουν τη μετακίνηση εκτός της περιμέτρου της, ένα κελί με ανοιχτές θύρες που είναι αδύνατον να παραβιαστούν».

Υπόμνηση μιας αναπάντεχης συνθήκης; Ξόρκι σε μια πραγματικότητα που ευελπιστούμε να μην ξαναζήσουμε; Σήμερα που οι ρυθμοί μας έχουν επανέλθει σε μια συνθήκη σχετικής ακόμη κανονικότητας, αυτή η ιδιότυπη απόπειρα καταγραφής της συναισθηματικής ανθρωπογεωγραφίας της πόλης, έρχεται για να μας φέρει αντιμέτωπους με το κοντινό παρελθόν ώστε να επαναπροσεγγίσουμε βιώματα, να συνδιαλλαγούμε με τις εμπειρίες άλλων ανθρώπων και να προχωρήσουμε σε μια αποτίμηση αυτής της ιδιότυπης περιόδου.