Άρτεμη Ποταμιάνου, τι θα δούμε στο φετινό Platforms Project;

Περισσότεροι από 700 καλλιτέχνες από 25 χώρες και 54 πλατφόρμες θα δώσουν το παρών για ένατη χρονιά στη διεθνή έκθεση Platforms Project, που επιστρέφει μετά από δύο σεζόν (φυσικής) απουσίας στον εκθεσιακό χώρο «Νίκος Κεσσανλής» στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών. Αφιερωμένη στην χαρτογράφηση της εικαστικής δράσης, όπως αυτή παράγεται σήμερα στο πλαίσιο ομαδικών πρωτοβουλιών νέων καλλιτεχνών, η διοργάνωση έχει κάνει σύνθημά της στην πράξη το «η ισχύς εν τη ενώσει». Πώς θα εκφραστεί, όμως, αυτό φέτος; Ποια η δυναμική που καταγράφουν οι καλλιτεχνικές κολλεκτίβες διεθνώς; Πώς σχεδιάζει να πορευθεί στο φυσικό και στον διαδικτυακό χώρο; - μια παρουσία που «έχτισε» επιδεικνύοντας γρήγορα αντανακλαστικά ήδη από το ξεκίνημα της πανδημίας ως η δεύτερη φουάρ που υλοποιήθηκε ιντερνετικά παγκοσμίως. Και ακόμα, τι προσφέρει στην εγχώρια εικαστική σκηνή; Είχαμε πολλά να πούμε με την Άρτεμη Ποταμιάνου, συνδιευθύντρια του θεσμού και καλλιτεχνική επιμελήτριά του, εκκινώντας από τις σκέψεις, τις προσδοκίες και τους προβληματισμούς που της γεννά αυτή η επιστροφή στον εκθεσιακό χώρο της ΑΣΚΤ. 

«Αν και η διαδικτυακή έκδοση λειτούργησε πολύ καλά, η πραγματική δικτύωση του συμμετεχόντων γίνεται όταν συναντιούνται, ανταλλάσσουν τις απόψεις τους και οργανώνουν μαζί νέα πρότζεκτ», υποστηρίζει με το καλημέρα της συνομιλίας μας. «Η οργάνωση ενός εγχειρήματος, στο οποίο συμμετέχουν 54 πλατφόρμες με περισσότερους από 700 καλλιτέχνες από 25 χώρες και παρουσιάζουν κάθε μορφή σύγχρονης τέχνης, έχει πολύ μεγάλες δυσκολίες για πολλούς λόγους. Το να παρουσιάζεις, όμως, μια τέτοια έκθεση στον καιρό του νέου κορωνοϊού δημιουργεί επιπλέον δυσκολίες ως προς τα υγειονομικά πρωτόκολλα και την διαχείριση της ροής του κόσμου. Νομίζω, όμως, ότι όταν ανακοινώσαμε ότι θα πραγματοποιηθεί η φυσική έκθεση, ήταν μεγάλη έκπληξη για όλους, τους εκθέτες και το κοινό αφού είμαστε σε συνεχώς μεταβαλλόμενες συνθήκες».

Τι θα δούμε φέτος και τι θα πρότεινες να μη χάσουμε;

Είμαστε πολύ χαρούμενοι που καλλιτέχνες από τόσες χώρες, παρά τα υγειονομικά πρωτόκολλα και τις δυσκολίες, αποφάσισαν να έρθουν και να εκθέσουν τη δουλειά τους. Αυτό δημιουργεί μια συνθήκη που κανένας φιλότεχνος δεν πρέπει να χάσει. Το Platforms Project έχει κάνει την Αθήνα τόπο συνάντησης και ανταλλαγής απόψεων. Όλες οι πλατφόρμες αναγκάστηκαν να διαμορφώσουν τα πρότζεκτ που είχαν σχεδιάσει το 2020 και θεωρώ ότι θα δούμε πολύ καλές συμμετοχές. Αξίζει να σημειώσω ότι στο Platforms Project οι καλλιτέχνες-δημιουργοί είναι στο χώρο της έκθεσης κάτι που δίνει τη δυνατότητα να συνομιλήσουν για το έργο τους και να γνωριστούν με το κοινό.

Αξίζει να σταματήσετε στο περίπτερο της Kunsthalle Graz για την περφόρμανς διαρκείας που θα «τρέχει», έναν ιδιόμορφο αγώνα πυγμαχίας, απολύτως συντονισμένο στο πνεύμα της αποστασιοποίησης που επέβαλε ο Covid-19. Η ελληνική πλατφόρμα Artia φιλοξενεί εκθέτες από τις μισές πλατφόρμες από το εξωτερικό που είδαμε στην τελευταία διοργάνωση σε ένα συλλογικό βίντεο-έργο. Η γαλλική ομάδα Bureau d’ art et de recherche θα δημιουργεί επί τόπου ένα γλυπτό καθ’ όλη τη διάρκεια της έκθεσης.

H Future Scenarios, θέτοντας σταθερά στο επίκεντρό της τη γραφειοκρατία και τη διαφθορά, επιστρέφει με τη Δημοκρατία της Μπανανίας και οργανώνει, μάλιστα, την πιο διεφθαρμένη σχετική Μπιενάλε. Ετοιμαστείτε, λοιπόν, να συμπληρώσετε τις αιτήσεις τους με τις πιο παράλογες ερωτήσεις!

Η ολλανδική Art Platform/El derer δεν κατάφερε να βρίσκεται κοντά μας φέτος λόγω του υγειονομικού πρωτόκολλου, αλλά σε μια κίνηση αλληλεγγύης, ανέλαβαν άλλοι συμμετέχοντες να στήσουν και να λειτουργήσουν την έκθεσή τους – θα εστιάζει μέσα από ζωγραφικά έργα και φωτογραφίες σε μικρογεωγραφίες που μπορούν να περάσουν απαρατήρητες. Μια ανάλογη πρωτοβουλία συνεργασίας μας δίνει την ευκαιρία να δούμε και την πρόταση των Καναδών AMV και ED Videos.

Επίσης, τα τελευταία χρόνια, εργαστήρια της Α.Σ.Κ.Τ παραμένουν ανοικτά την περίοδο που παρουσιάζεται το Platforms Project αποτελώντας το παράλληλο πρόγραμμα Open Studios και φοιτητές μπορούν να παρουσιάσουν το έργο τους, πάντα σε συνεργασία με τους καθηγητές τους. Έτσι, οι επισκέπτες μπορούν να επισκεφτούν τα εργαστήρια και να γνωρίσουν την επόμενη γενιά καλλιτεχνών .

Με τι κριτήρια έγινε η επιλογή των συμμετεχόντων; Καταγράφεται μέσα από τις προτάσεις τους προβληματισμός πάνω σε συγκεκριμένες θεματικές και, αν ναι, ποιες είναι αυτές και τι δηλώνει για σένα αυτό;
Θα πρέπει να έχουμε πάντα στο μυαλό μας ότι το ανοιχτό κάλεσμα και η επιλογή των πλατφορμών έγινε τον Φεβρουάριο του 2020 και η έκθεση ήταν να πραγματοποιηθεί τον Μάιο του 2020, αλλά αναβλήθηκε λόγω της πανδημίας. Τον Ιανουάριο του 2020 δεχτήκαμε πάνω από 140 αιτήσεις πριν αποφασίσουμε να επιλέξουμε τις πλατφόρμες που συμμετέχουν. Προσπαθούμε να εντάξουμε στο πρόγραμμα ομάδες από περισσότερες χώρες ώστε να αποτελεί μία διεθνή φουάρ. Δεν σου κρύβω ότι μόνο από μία χώρα του εξωτερικού λάβαμε 18 αιτήσεις οπότε, όπως καταλαβαίνεις, δεν ήταν δυνατό να τις κάνουμε όλες δεκτές. Προσπαθούμε να εντάξουμε στην έκθεση ένα ποσοστό από ελληνικές πλατφόρμες ώστε, όχι μόνο να τους δώσουμε την ευκαιρία να παρουσιάσουν το έργο τους, αλλά και να δικτυωθούν με τους ξένους συμμετέχοντες. Μας ενδιαφέρουν περισσότερο τα πειραματικά ή αρτιβιστικά πρότζεκτ από τα εμπορικά.

Υπάρχουν πλατφόρμες που επιστρέφουν σταθερά στη διοργάνωση. Πώς βλέπεις να εξελίσσεται η δουλειά τους μέσα από αυτή τη σύνδεση με την πόλη, τη διοργάνωση και άλλες καλλιτεχνικές ομάδες;
Το Platforms Project είναι μια εμπειρία για πολλούς καλλιτέχνες. Η επαφή που έχουν μεταξύ τους όλη την εβδομάδα, από την έναρξη του στησίματος της έκθεσης μέχρι το τέλος της, έχει πολλές φορές δημιουργήσει συνεργασίες μεταξύ πλατφορμών αλλά και μεμονωμένων καλλιτεχνών. Δεν σου κρύβω ότι αρκετοί καλλιτέχνες εντυπωσιασμένοι από αυτή τη δυναμική αποφασίζουν να εγκατασταθούν στην Αθήνα. Έχω πολλά παραδείγματα δημιουργών που μένουν πλέον στην Ελλάδα μόνιμα ή κατά διαστήματα και αποτελούν μέρος της τοπικής εικαστικής σκηνής. Επίσης, οι περισσότερες πλατφόρμες που έχουν πάρει μέρος στη διοργάνωση, τη διαφημίζουν σε άλλες ομάδες στην χώρα τους ή αλλού. Πριν τρία χρόνια ήμουν σε ένα art fair στο εξωτερικό και όταν αναφέρθηκε το Platforms Project σε κάποιους καλλιτέχνες που δεν τους γνώριζα, έμεινα έκπληκτη που οι ίδιοι το ήξεραν και ήθελαν να πάρουν μέρος, επειδή είχαν ακούσει γι’ αυτό από άλλους, μέλη ομάδων που είχαν συμμετάσχει κάποια προηγούμενη χρονιά. Οι σχέσεις φιλίας που αναπτύσσονται μεταξύ των καλλιτεχνών δεν ήταν ποτέ πιο εμφανής από φέτος. Σου προανάφερα ότι δύο πλατφόρμες, που αδυνατούσαν να έρθουν στην Ελλάδα λόγω υγειονομικού πρωτοκόλλου, συνεργάστηκαν με καλλιτέχνες από άλλες ομάδες ώστε να στήσουν τα έργα τους και να τους εκπροσωπήσουν.

Τι ορίζεις ως πλατφόρμα;
Μέσα στα χρόνια έπρεπε να βάλουμε κάποιες κατηγορίες και κριτήρια για το τι ορίζουμε εμείς ως πλατφόρμες ώστε να λύσουμε το πρόβλημα της επιλογής μέσα από τις εκατοντάδες αιτήσεις. Για εμάς είναι ομάδες καλλιτεχνών που δημιουργούν από κοινού κάποιο έργο, δράση ή θεματική έκθεση, είναι οι ανεξάρτητοι χώροι τέχνης που ανήκουν σε καλλιτέχνες και στόχο έχουν την ανάδειξη της τέχνης και, τέλος, οι δράσεις καλλιτεχνών ή επιμελητών μαζί με καλλιτέχνες που προσφέρουν τον πραγματικό, τον διαδικτυακό ή ακόμα και τον έντυπο χώρο ανάδειξης του πολιτισμού. Προσπαθούμε, λοιπόν, να δώσουμε χώρο σε όλες αυτές τις προσπάθειες.

Τι θέση και δυναμική έχουν οι πλατφόρμες στο διεθνές εικαστικό στερέωμα; Με δεδομένο, μάλιστα ότι την επόμενη documenta επιμελείται μία κολλεκτίβα (Ruangrupa).
Οι πλατφόρμες δεν είναι κάτι καινούργιο στον χώρο της τέχνης. Ανέκαθεν υπήρχαν ομάδες καλλιτεχνών που δημιουργούσαν από κοινού. Στην 58η Μπιενάλε της Βενετίας το περίπτερο της Λιθουανίας, που απέσπασε τον Χρυσό Λέοντα με το έργο Sun & Sea-Marina, ήταν δημιουργία τριών καλλιτεχνών. Παρόμοιες ομάδες παρουσιάζουν τα έργα τους σε art fairs, σε μουσεία και σε εκθέσεις παγκοσμίως. Τα τελευταία χρόνια, όμως, οι πλατφόρμες-κολεκτίβες έχουν αρχίσει να διεκδικούν πιο δυναμικά τον χώρο τους στο καλλιτεχνικό γίγνεσθαι. Θεωρώ ότι θα δούμε πολλά παραδείγματα θεσμικών συνεργασιών με πλατφόρμες-κολεκτίβες στο μέλλον.

Δηλώνετε ότι επιδίωξή σας είναι να αποτελέσει η διοργάνωση, μεταξύ άλλων, τον πυρήνα δημιουργίας και καταγραφής των πρωτοποριακών τάσεων στην τέχνη. Τι θα όριζες ως καλλιτεχνική πρωτοπορία και πρωτοποριακές τάσεις στην τέχνη αυτή τη στιγμή;
Το Platforms Project αποτελούσε πάντα μια φουάρ απελευθερωμένη από εμπορικές λογικές δίνοντας το χώρο σε πρότζεκτ και έργα που πιθανώς να μην ήταν εύκολο να παρουσιαστούν κάτω από αυτό το πρίσμα. Επίσης, η δικτύωση και η ανταλλαγή πρότζεκτ μέσω καλλιτεχνών από τόσες χώρες οδηγεί σε μια πιο «φρέσκια» προσέγγιση. Κάθε χρόνο έχουμε τη χαρά να ανακαλύπτουμε συνεχώς καινούργιες λογικές και συνθήκες. Το Platforms Project πάντα παρουσιάζει αρτιβιστικά και πολιτικού περιεχομένου έργα δίνοντας την ευκαιρία για ένα διάλογο χωρίς καμιά λογοκρισία.

Πώς λειτούργησε για εσένα προσωπικά αλλά και για το Platforms Project η περίοδος της πανδημίας και του εγκλεισμού;
Το πρώτο διάστημα της πανδημίας ήταν πραγματικά δύσκολο σε σχέση με τις αποφάσεις που έπρεπε να πάρουμε μαζί με τον Μιχάλη Αργυρού για το Platforms Project. Δεν ξέραμε πώς θα εξελιχθεί και είχαμε ήδη ετοιμάσει τα πάντα για την έκθεση σε φυσικό χώρο. Στο τέλος βρεθήκαμε με ένα μήνα καιρό να πρέπει να ετοιμάσουμε μια νέα έκθεση σε ψηφιακή μορφή, με δεκάδες νέα έργα, που τα περισσότερα ετοιμάστηκαν από τους καλλιτέχνες και τις ομάδες τους, με περιορισμούς στη μετακίνηση αλλά με αρωγό την τεχνολογία. Η εποχή που ζούμε γεννάει συνεχώς νέες ιδέες. Αυτή ήταν η δυσκολία, να επιλέξουμε μέσα από μια τεράστια πηγή ιδεών που είχαμε για την μορφή του Platforms Project Net.

Όσο για μένα προσωπικά, είχα δεσμευτεί ως καλλιτέχνης και επιμελήτρια σε δεκάδες πρότζεκτ που για ενάμιση χρόνο αναβλήθηκαν και τώρα ανοίγουν όλα μαζί… Βέβαια, δεν έχουμε αφήσει την πανδημία πίσω μας και κάθε μέρα καλούμαστε να πάρουμε δεκάδες αποφάσεις χωρίς καμία εξασφάλιση ότι αυτά που σχεδιάζουμε θα πραγματοποιηθούν.

Η διαδικτυακή έκδοση υπήρξε απαραίτητη συνθήκη για τη συνάντηση με το κοινό πέρσι. Φέτος επέστρεψε και μάλιστα νωρίτερα από τη συνάντηση στον φυσικό χώρο. Ποιο το παρόν και το μέλλον της online παρουσίας της διοργάνωσης; Και ποιο το δικό της στίγμα σε σχέση με αυτό της διοργάνωσης στο φυσικό χώρο;
Με την μεταφορά στη διαδικτυακή έκθεση, ίσως ήταν μια ευκαιρία να μετατρέψουμε το μειονέκτημα σε πλεονέκτημα. Το Platforms Project ήταν πάντα μία διεθνής έκθεση αφού μόνο φέτος στη φυσική έκθεση μετέχουν 54 πλατφόρμες από 25 χώρες ενώ στην διαδικτυακή πήραν μέρος 91 πλατφόρμες από 28 χώρες. Όμως, τη διαδικτυακή έκθεση είχαν την ευκαιρία να «επισκεφθούν» θεατές από όλες αυτές τις χώρες κάτι που δεν θα μπορούσε να γίνει στην «φυσική» έκθεση. Είχαμε θεατές σε πάνω από 80 χώρες. Ακόμα, μπορέσαμε να συμπεριλάβουμε πολύ περισσότερες πλατφόρμες, κάτι που δεν γινόταν στη φυσική έκθεση. Είναι, λοιπόν, ένα χρήσιμο εργαλείο που σαφώς θα αναπτύξουμε και θα το διατηρήσουμε παράλληλα με την φυσική έκθεση κάθε χρόνο. Άλλωστε, υπάρχουν έργα που λειτουργούν καλύτερα στη φυσική έκθεση και άλλα στη διαδικτυακή.

Κάνοντας «ταμείο», πώς βλέπεις να διαμορφώνεται η κατάσταση στον χώρο της τέχνης μετά από την εμπειρία της πανδημίας;
Ακόμα δε νομίζω ότι είμαστε σε θέση να κάνουμε απολογισμό γιατί δεν έχει τελειώσει η πανδημία. Σίγουρα υπήρχαν πολλές απώλειες αλλά θέλω να βλέπω τα πράγματα θετικά και να πιστεύω ότι θα βγουν καλά πράγματα από τις δυσκολίες ως προς τη δημιουργία νέων έργων, νέων τρόπων επικοινωνίας και νέων εργαλείων. Για εμάς το Platforms Project ΝΕΤ ήταν μια θετική προσθήκη, που ίσως να μην την είχαμε προχωρήσει αν δεν υπήρχε η πανδημία.

Τι «φωνή» έχει για σένα η καλλιτεχνική σκηνή της Αθήνας αυτή την περίοδο και τι μας λέει;
Θεωρώ ότι και πάλι είναι πολύ νωρίς για καταγραφή και αξιολόγηση της καλλιτεχνικής σκηνής της Αθήνας αυτή την περίοδο. Πολλοί εκθεσιακοί χώροι έκλεισαν, άλλοι άνοιξαν και μένει να δούμε τη δυναμική τους. Το μόνο σίγουρο είναι ότι μεγάλες διοργανώσεις ανοίγουν σιγά-σιγά με φυσική παρουσία, κάτι που έχει λείψει στο φιλότεχνο κοινό τόσο καιρό...

Παράλληλα με το Platforms Project δραστηριοποιείσαι, βεβαίως, και ως καλλιτέχνης και επιμελήτρια. Τα επόμενά σου πλάνα;
Τους τελευταίους μήνες πολλά από τα projects στα οποία ήταν να λάβω μέρος έχουν αναβληθεί. Αυτή την περίοδο έχω την ιντερνετική ατομική μου έκθεση με τίτλο «I want to be the hero of my own story» στο Artsy με την συνεργασία των Darling Pearls & Co και IFAC Arts. Παίρνω, επίσης, μέρος σε διάφορες εκθέσεις όπως την «Υφαίνοντας το μέλλον» στη Δημοτική Πινακοθήκη Λάρισας-Μουσείο Γ.Ι. Κατσίγρα και στο COD (Center for Openness and Dialogue) στα Τίρανα σε επιμέλεια Έφης Μιχάλαρου, στην ομαδική «Ανέστιοι» στην Οικία Κατακουζηνού σε επιμέλεια Λουΐζας Καραπιδάκη, στην έκθεση «Κρυπτόν» στη Δημοτική Πινακοθήκη «Δημήτρη Μυταρά» σε επιμέλεια Εύθυμη Λαζόγκα και Φαίης Τζανετουλάκου κ.ά. Το προηγούμενο καλοκαίρι ήταν να συμμετέχω σε ένα residensy στο Λονδίνο που θα κατέληγε σε δύο ατομικές εκθέσεις, το οποίο αναβλήθηκε λόγω των συνθηκών και αναμένω τη νέα ημερομηνία. Ταυτόχρονα, υπάρχουν προτάσεις για ατομική έκθεση στον Καναδά και στην Ελβετία τους επόμενους μήνες και συμμετοχές σε ομαδικές εκθέσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό.

INFO:

Platforms Project 2020-21
Εκθεσιακός χώρος «Νίκος Κεσσανλής» Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών, Πειραιώς 256, Άγ. Ιωάννης Ρέντη
Έναρξη: Πέμπτη 21/10, 16:00-22:00
Διάρκεια: 21-24/10
Ώρες λειτουργίας: Πέμ. 16:00-22.00, Παρ.-Κυρ. 12:00-21:00

Θα παρουσιαστούν οι πλατφόρμες-ομάδες καλλιτεχνών: ABC Gallery (Ρωσία), ACEY Europe (Ελλάδα, Κύπρος), AMV (Καναδάς), ArtCode (Ελλάδα), ARTIA GALLERY(Ελλάδα ), artplatform |elsewhere (Ολλανδία), ASSOCIATION THÈÂTRE DIONYSOS ET APOLLON (Ελλάδα, Γαλλία, Καναδά, Χιλή, Ρωσία, Σλοβενία, Αργεντινή, Βραζιλία, Βενεζουέλα, Η.Π.Α.), ATHENS STREET ART FESTIVAL (Ελλάδα), Αυτοβιογραφικά Συστήματα / Autobiographical Systems (Ελλάδα), Bcademie (Ολλανδία ), BEASTON Projects (Μ. Βρετανία), Binary art group (Κύπρος), Bureau d'art et de recherche, Roubaix (Γαλλία), Cable Depot (Μ. Βρετανία), Come alone (Ελλάδα,  Γαλλία), Cube Art Editions (Ελλάδα), CYBORG/ASMA (Ελλάδα), DAS ESSZIMMER – space for art+ (Γερμανία) , D.E.U.S  (Ελλάδα & Βέλγιο), ΔΙΠΟΛΑ-DIPOLA (Ελλάδα),   Ed Video (Καναδάς), EN FLO (Ελλάδα), EULENGASSE  (Γερμανία), Five Years & Darling Pearls & Co (Μ. Βρετανία), Fragments of truth + LaLa Art Group (Ελλάδα), Future Scenarios (Ολλανδία & Ελλάδα), GREYLIGHT PROJECTS (Ολλανδία & Βέλγιο), ID:I GALLERI (Σουηδία), IFAC Arts ( Η.Π.Α), IN VIVO (Ελλάδα),  JAW  (Μ. Βρετανία),  Κ4+1 project (Ελλάδα ), Kaktos Project (Ελλάδα ), ΚΟΙΝΩΝΩ Τhe Tinos Gathering (Ελλάδα),  ΚαλλιέργειαΚαλλιέργεια - CultivationCultivation (Ελλάδα ), Kunsthalle Graz - association for contemporary art (Αυστρία), Kunsthallekleinbasel  (Ελβετία), Lab for Arts (Ελλάδα),   METAPOLIS (Ελλάδα), ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΕΣ | META-FRASTES (Ελλάδα), Mnky Bizz Group (ΗΠΑ),  Museum of Forgetting/TILT platform (Σουηδία , Ελλάδα), MUU Galleria (Φιλανδία), ΟΡΙΖΟΝΤΑΣ ΓΕΓΟΝΟΤΩΝ - ORIZONTAS GEGONOTON (Ελλάδα), Penelope's webs (Ελλάδα), personal identity (Ελλάδα), Pow Wow (Ελλάδα), Project 2 (Ελλάδα), Rhythm Section (Αυστραλία, Κίνα, Γερμανία, Μεγάλη Βρετανία, Ιταλία, Ολλανδία, Ουκρανία), rosalux (Γερμανία), Sans Titre, Tourcoing (Γαλλία),  SHELTER Artists Run Space (Τουρκία), TIDAL FLOW ART (Ελλάδα), Y@oldnursery (Ελλάδα )