Ανθία Λοΐζου: «Το δικό μου συναρπαστικό χάος»

Η Ανθία Λοΐζου ήταν περίπου δύο χρόνων, όταν της έδειξε η σχεδιάστρια μητέρα της πώς να ζωγραφίσει μια ανθρώπινη μορφή σε ένα άσπρο χαρτί. Θυμάται, μέχρι σήμερα, πως την μάγεψε αυτή η στιγμή και δεν σταμάτησε να ζωγραφίζει από τότε. Στα 13 της, ξεκίνησε να φτιάχνει τα δικά της ρούχα με υφάσματα που ανακάλυψε σε ένα μεγάλο μπαούλο στο σπίτι. Είχε μέσα ό,τι είχε απομείνει από την επιχείρηση σχεδιασμού και κατασκευής υφασμάτων του παππού της, στην Αθήνα της δεκαετίας του ’60.

Οι αρχικές σπουδές σου ήταν στο σχέδιο μόδας. Στη συνέχεια δραστηριοποιήθηκες στον συγκεκριμένο χώρο μια δεκαετία. Τι ήταν αυτό που σε έκανε να τον εγκαταλείψεις;
Τελείωσα σχέδιο μόδας και ασχολήθηκα για μια δεκαετία επαγγελματικά με ρούχα και κοστούμια για το θέατρο. Τα αντιμετώπιζα σαν μοναδικά έργα τέχνης, πειραματιζόμουν αδιάκοπα με τα υλικά, τη μορφή και τις υφές τους. Ωστόσο, κάποια στιγμή ένιωσα την ανάγκη να απαλλαγώ από τον περιορισμό της χρηστικότητας μιας δημιουργίας.

Και αποφάσισες να ξεκινήσεις σπουδές στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών;
Σπούδασα στη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας με καθηγητές τους Άγγελο Αντωνόπουλο και Ζαχαρία Αρβανίτη και στη συνέχεια έφυγα για τη Βιέννη όπου πέρασα στην Ακαδημία Καλών Τεχνών, στο στούντιο αφηρημένης ζωγραφικής. Ανέκαθεν ψάχνω δρόμους που θα με οδηγήσουν στο να απαλλαγώ από αχρείαστες μεθόδους. Από βάρη που άθελά μου βρέθηκα να κουβαλάω ή που τα διάλεξα κάποτε θεωρώντας τα προστατευτικές ασπίδες. Σήμερα, κοιτάζοντας πίσω διαπιστώνω πως το ταξίδι στον κόσμο της τέχνης με αλλάζει διαρκώς.

Οι εσωτερικές διαδρομές που έχεις ακολουθήσει στην προσπάθειά σου να απαλλαγείς από το περιττό, έχουν αφήσει το αποτύπωμά τους;
Η εξέλιξη της δουλειάς μου μαρτυρά αυτές τις εσωτερικές διαδρομές. Η επιλογή των υλικών και η επεξεργασία τους. Τα εργαλεία που έγιναν προέκταση του χεριού μου. Μέσα από τις συνεργασίες που προκύπτουν στη διαδρομή, ανακαλύπτω τις συγγενικές ψυχές μου. Και αντίστροφα.

Αυτό το διάστημα με ποιους συνεργάζεσαι;
Συμμετέχω σε διάφορα ομαδικά καλλιτεχνικά σχήματα. Αυτό το διάστημα δουλεύω για μια έκθεση μαζί με 12 θηλυκότητες που θα γίνει στο πλαίσιο σειράς εκδηλώσεων “100 years - She* cametostay” με αφορμή τη συμπλήρωση 100 χρόνων από τότε που οι γυναίκες έγιναν δεκτές πρώτη φορά να σπουδάσουν στην Aκαδημία Καλών Τεχνών της Βιέννης. Τα τελευταία χρόνια είμαι μέλος μιας ομάδας καλλιτεχνών που δρα υπό την καθοδήγηση του Adam Szymczyk. Διοργανώνουμε εκθέσεις με τα έργα μας, διαλέξεις, ταξιδεύουμε μαζί. Κάτι που ξεκίνησε στο πλαίσιο των σπουδών μου στην Ακαδημία της Βιέννης και συνεχίζεται ανεξάρτητα από αυτή.

Η Βιέννη είναι η πόλη που επέλεξες να ζήσεις μετά το τέλος των σπουδών σου. Τι σε κάνει να παραμένεις;
Στη Βιέννη ζω εδώ και 8 χρόνια περίπου. Σε μια γειτονιά της όπου συνυπάρχουν άνθρωποι που έχουν έρθει από πολλές διαφορετικές χώρες. Τη διατρέχει μια μόνιμη υπαίθρια αγορά που σφύζει από ζωή, χρώματα και μυρωδιές. Με καθησυχάζει η δυνατότητα που δίνει αυτή η πόλη σε όλους τους κατοίκους της να έχουν πρόσβαση σε μια ποιοτική ζωή.

Πού θεωρείς ότι οφείλεται αυτό;
Όχι σε κάποιο θαύμα, αλλά σε συνειδητές πολιτικές διεκδικήσεις και πρωτοβουλίες σε βάθος δεκαετιών. Μια πόλη που δείχνει να μαθαίνει από τα λάθη και την ιστορία της και εξελίσσεται διαρκώς.

Εκτός από την πρόσβαση σε μια ποιοτική καθημερινότητα, τι άλλο σου έχει προσφέρει η συγκεκριμένη πόλη;
Άγνωστη μεταξύ αγνώστων, το είδα σαν ευκαιρία να επαναπροσδιοριστώ σε πολλά επίπεδα. Να απεμπλακώ από ό,τι προσδοκούσαν οι άλλοι να από μένα. Οι ευκαιρίες να εκθέσω τη δουλειά μου αυξήθηκαν κατακόρυφα και άρχισα να δέχομαι με ενθουσιασμό να συμμετέχω σε εκθέσεις ακόμα κι όταν δεν είχα έτοιμα νέα έργα. Παραμέρισα την εγκλωβιστική τελειομανία μου και ξεκίνησα να κάνω εφήμερες site-specific εγκαταστάσεις στον χώρο με ό,τι υλικό υπήρχε στο εργαστήριο.

Ο τρόπος που λειτουργείς δημιουργικά ποιος είναι;
Κάποιες φορές ξεκινάω από μια συγκεκριμένη ιδέα που με έχει ενεργοποιήσει και άλλοτε η ίδια η διαδικασία του πειραματισμού μου αποκαλύπτει τις αιτίες που με οδήγησαν σε αυτή. Τα έργα μου είναι ενεργειακά πεδία που αντανακλούν ό,τι αισθάνομαι και αντιλαμβάνομαι καθημερινά. Η ύλη που επεξεργάζομαι καθιστά ορατό έναν εσωτερικό, άναρχο κόσμο, ένα χάος, το δικό μου συναρπαστικό χάος, που ολοένα παραιτούμαι από την προσπάθεια να το βάλω σε τάξη. Είναι απελευθερωτική αυτή η παραίτηση. Δεν διστάζω να καταστρέψω ένα γλυπτό για να το επαναδιευθετήσω σε επίπεδη μορφή ή να τεμαχίσω ζωγραφιές για να τις πλέξω συνεκτικά στον τρισδιάστατο χώρο. Κινούμαι διαρκώς ανάμεσα στις διαστάσεις. Έτσι η μνήμη της μιας κατάστασης μεταφέρεται στην άλλη και διαφυλάσσεται η ροή των πραγμάτων. Το τελικό έργο τέχνης είναι απλά το ορατό δημιούργημα που στην ουσία αντανακλά μια μακρά διαδικασία επιλογών, ένα τρόπο ζωής και σκέψης.

Σε ενδιαφέρει ο τρόπος που βλέπει το κοινό τα έργα σου;
Οι άνθρωποι μου λένε συχνά τι βλέπουν στα έργα μου. Μου αρέσει αυτού του είδους η διάδραση και οι συζητήσεις που ξεκινούν. Το προτιμώ έτσι, από το να δίνω οδηγίες, κατευθύνοντας τις σκέψεις του θεατή προς συγκεκριμένες περιοχές, εκτός αν αυτό είναι απολύτως απαραίτητο.
Μου λένε συχνά ότι βλέπουν χάρτες, διαδρομές, νευρικές συνάψεις, κατόψεις πόλεων, αφηρημένα αστικά τοπία. Ανακαλύπτουν σχήματα που θυμίζουν ανθρώπινες μορφές, μοτίβα λαϊκής τέχνης, μηχανές, εργαλεία, πλανήτες, εφιαλτικές παιδικές χαρές και αναποδογυρισμένους κήπους.

Και αν οι ερμηνείες που δίνουν είναι τελείως διαφορετικές από αυτές που τους δίνεις εσύ ως δημιουργός τους; Πώς το διαχειρίζεσαι;
Σε μια πρόσφατη έκθεση στη Βιέννη μια γυναίκα από τη Ρωσία μού είπε πως το έργο μου είναι χάρτης που σε βοηθάει να βρεις τον δρόμο σου, αν χαθείς κατά τη διάρκεια ενός ονείρου. Δεν αποκλείω καμία εκδοχή. Εξάλλου οι ερμηνείες μιλούν περισσότερο για αυτόν που τις κάνει παρά για το ίδιο το έργο. Και τα έργα μου υμνούν τη συμπεριληπτικότητα, την αποδοχή και την αέναη εξέλιξη.

Δείτε τα έργα της Αν. Λοΐζου εδώ: anthialoizou.com, instagram.com/anthia_loizou