Νικόλας Αντωνίου: Εικαστική ανατομία του ανθρώπινου ψυχισμού

Γεννημένος στη Λάρνακα, όπου ζει και εργάζεται, απόφοιτος του 3ου εικαστικού εργαστηρίου του Τμήματος Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας με καθηγητές τους Χάρη Κοντοσφύρη και Μανώλη Πολυμέρη, με συμμετοχές σε ομαδικές εκθέσεις αλλά και αρκετές ατομικές ήδη στο ενεργητικό του, ο Νικόλας Αντωνίου δεν δημιουργεί για να απαντήσει ερωτήματα αλλά για να θέσει άγνωστα ερωτηματικά και να καλέσει τους θεατές μέσα από τα έργα του σε ένα νοητό διάλογο. Στα έργα του ανατρέπει τις αναλογίες, υπερβαίνει τα όρια της φιγούρας επιτυγχάνοντας μια εικαστική ανατομία του ανθρώπινου ψυχισμού.

«Δυσκολεύομαι να θυμηθώ το παρελθόν και να συνδέσω μαζί του ιστορίες και γεγονότα για να αντιληφθώ τι ακριβώς με έχει φέρει εδώ που είμαι σήμερα. Με θυμάμαι όμως να καταπιάνομαι με διάφορα, για διάφορους λόγους και σε διάφορες εκφάνσεις της ζωής μου».

Η ζωγραφική πότε μπήκε στη ζωή σου;
Η ζωγραφική άργησε να μπει στη καθημερινότητά μου και η αλήθεια είναι πως ίσως η πρώτη μου επαφή μαζί της να ήταν στο σχολείο, όταν με μανία προσπαθούσα να αντιγράψω εξώφυλλα δίσκων πάνω στα θρανία και μέσα στα βιβλία.

Κατά την παιδική ή εφηβική ηλικία, υπήρξε κάτι που επηρέασε τον τρόπο που δημιουργείς;
Υπήρξα τυχερός με το γεγονός πως με ό,τι και αν καταπιανόμουν στην ανήλική μου ζωή, ποτέ δεν θα ένιωθα την πίεση των γονιών μου στο να φτάσω σε ένα συγκεκριμένο αποτέλεσμα. Στόχος και σκοπός ήταν να ευχαριστιέμαι και να μελετώ τη κάθε διαδικασία για να εξασφαλίσω όσο περισσότερες εμπειρίες μπορούσα. Αυτό είναι κάτι που συνεχίζω να εφαρμόζω. Συνειδητά πλέον δεν αποσκοπώ σε κάποιο συγκεκριμένο αποτέλεσμα.

Παρ' όλα αυτά υπάρχει αποτέλεσμα. Ένα έργο που απευθύνεται στον θεατή.
Στόχος μου είναι να δημιουργήσω εικόνες που να δίνουν στον θεατή το έναυσμα να νιώσει και να σκεφτεί κάτι. Να ξεκινήσει ένα διάλογο με το έργο, που στο τέλος θα τον οδηγήσει σε μία προσωπική αναζήτηση.

Στα έργα σου, η ανθρώπινη φιγούρα δημιουργεί μια «ανησυχία», σαν να υπάρχει κάτι που σου ζητάει να απαντηθεί αλλά δεν είναι διαμορφωμένη η ερώτηση. Στη ζωγραφική αλλά και γενικότερα, πάντα με ενδιέφερε ο άνθρωπος. Τόσο ο ψυχικός του κόσμος όσο και η ανθρώπινη φιγούρα του σαν φόρμα. Πολύ γρήγορα αντιλήφθηκα αυτή την αμφίδρομη σχέση των δύο. Πώς δηλαδή η στάση του σώματος αλλά και τα χαρακτηριστικά της αντικατοπτρίζουν τον ψυχικό του κόσμο. Ζωγραφίζοντας την ανθρώπινη φιγούρα στα έργα μου, με εντυπωσιάζει το πόσο εύκολα γεννιέται μαζί της και ένα συναίσθημα. Ένα συναίσθημα άμεσα συνδεδεμένο και εξαρτημένο από τη φόρμα της.

Με ποιο τρόπο διαχειρίζεσαι αυτό το συναίσθημα;
Στα αρχικά στάδια αυτής μου της ζωγραφικής αναζήτησης, το σχέδιο της φιγούρας και οι σωστές αναλογίες ήταν συνεχώς ελεγχόμενα σε μία προσπάθεια να ελέγχω πλήρως το συναίσθημα. Στη συνέχεια, όμως, κατάλαβα πως στη ζωγραφική όλα είναι συνδεδεμένα μεταξύ τους, πως το ένα στοιχείο επηρεάζεται από το άλλο και όλα μαζί δημιουργούν κάτι συγκεκριμένο.
Πλέον ψάχνω, και προσπαθώ συνάμα, να δημιουργώ ένα συναίσθημα που να μιλά για τον ψυχικό κόσμο του ανθρώπου όχι μόνο μέσα από το σχέδιο της φιγούρας αλλά και μέσα από τα υλικά, την παλέτα των χρωμάτων, τις πινελιές, την ποιότητα των υλικών και την κίνηση της γραφής μου.
Πως όλα αυτά από μόνα τους μπορούν να εκφράζουν τόσο πολλά και διαφορετικά συναισθήματα και πως, μέσα από διάφορους τρόπους και συνδυασμούς μου, μπορούν να συνυπάρχουν και να εκφράζουν μια ιδέα κι ένα συναίσθημα.

Αν σε ρωτούσαν γιατί ζωγραφίζεις και τι είναι για σένα η ζωγραφική, τι θα απαντούσες;
Σίγουρα δεν ζωγραφίζω για να καταφέρω να αποδεικνύω κάτι σε εμένα ή στους άλλους. Ζωγραφίζω γιατί το χρειάζομαι και γιατί απλά το θέλω. Με βοηθάει να κρατώ τις ισορροπίες στη ζωή μου, μα και να εξασκώ τη σκέψη και την παρατηρητικότητά μου.
Για μένα η ζωγραφική είναι ό,τι και η ζωή. Ένας λευκός καμβάς και μια παλέτα με περιορισμένα χρώματα και υλικά. Είναι οι επιλογές μου, στο να δημιουργήσω κάτι, να εκφράσω μια ιδέα, να επικοινωνήσω ή απλά να επεξεργαστώ μια σκέψη. Καθώς δουλεύω, κάνω λάθη, συμβαίνουν ατυχήματα, αλλά εγώ είμαι πάντα προσηλωμένος. Και ως δημιουργός αλλά και ως θεατής.
Παρατηρώ τις επιλογές μου και τις επεξεργάζομαι και προσπαθώ να τις φέρω σε μια ισορροπία. Όσο όμως κι αν το παλέψω, μένουν όλα εκεί, ακόμη και τα λάθη που προσπάθησα να σβήσω, αφού έχουν και αυτά τη σημασία τους και τον ρόλο τους στην τελική εικόνα. Έτσι μέσα από αυτή τη διαδικασία μαθαίνω να δέχομαι, να ψάχνω για λύσεις, να προσπαθώ και να παραδέχομαι πως την ώρα που είμαι δημιουργός είμαι ταυτόχρονα και θεατής.

Ως δημιουργός, νιώθεις αγωνία για το πώς αντιλαμβάνεται το κοινό τα έργα σου;
Πολλές φορές νιώθω ότι αυτό που εγώ κάνω ως δημιουργός δεν αντιπροσωπεύει καθόλου αυτό που πρόκειται να αντιληφθεί ο θεατής. Αυτό, αν και αρχικά με φόβιζε, τώρα με απελευθερώνει. Αισθάνομαι ελεύθερος να δημιουργήσω για μένα και για τους δικούς μου λόγους. Επικεντρώνομαι, αφού πρωτίστως με ενδιαφέρει η διαδικασία. Το αποτέλεσμα είναι κάτι άλλο.  Νιώθω σίγουρα ικανοποιημένος, όταν μπορέσω να κρατήσω ζωντανή λίγη από τη δύναμη και τη σημασία της δημιουργικής διαδικασίας στη τελική εικόνα, αλλά είμαι και έτοιμος να αφήσω το αποτέλεσμα να ξεδιπλώσει καινούρια στοιχεία, ιδέες και νοήματα, που ο θεατής θα επιλέξει. Εννοείται πως θα είναι βασισμένα στη δική του αντίληψη και ψυχοσύνθεση.

Επομένως, από την πλευρά σου υπάρχει ελευθερία έκφρασης του συναισθήματος κι από την πλευρά του κοινού ελευθερία ερμηνείας αυτού.
Πιστεύω πως στη ζωγραφική, στις ανθρώπινες σχέσεις και γενικά στη ζωή είναι όμορφο να αφήνεται κανείς. Ο συνεχής έλεγχος και οι επιφανειακά βαρυσήμαντες έννοιες που πρέπει να υπηρετούμε, ίσως να μας εγκλωβίζουν και να δημιουργούν φοβίες πως θα χάσουμε τον έλεγχο. Προσωπικά θεωρώ πως αν καταφέρνω, σεβόμενος την ύπαρξη του άλλου, να αφήνομαι και να αποδέχομαι, πετυχαίνω να κάνω ευχάριστη τη διαδικασία και ταυτόχρονα το τέλος λιγότερο βασανιστικό.