Ηλέκτρα Μάιπα: Η μαγεία της εικαστικής αλληγορίας

Μνήμες, ιστορίες, συναισθήματα, βιωματικές αναφορές. Η εικαστικός Ηλέκτρα Μάιπα δεν τα αποτυπώνει απλώς στα έργα της. Μέσα από την αλληγορική αφήγηση και συνεχή πειραματισμό με τη ζωγραφική, το ψηφιακό κολάζ, τα installations, το βίντεο και το κείμενο, τα μεταπλάθει σε τέχνη.

«Γεννήθηκα το 1989 στη Θεσσαλονίκη, αλλά πάντα ένιωθα συνδεδεμένη με ένα τοπίο βουνών που το επισκεπτόμουν τακτικά από μικρή, ένα μέρος που δεν έχω μείνει ποτέ μόνιμα αλλά αποτελεί για μένα σημείο αναφοράς. Η αγριότητα και ταυτόχρονα η γαλήνη του ορεινού αυτού τοπίου εμφανίζεται συχνά στα έργα μου. Η επαφή μου με αυτό, είτε με τη φυσική μου παρουσία εκεί είτε ως μνήμη, είναι πάντα σημείο έμπνευσης. Με γοητεύει το γεγονός πως κάθε τοπίο έχει μια κρυμμένη αφήγηση».

Μεταπλάθονται οι μνήμες σε τέχνη;
Μέσα από τη δουλειά μου προσπαθώ να ανασύρω στην επιφάνεια παλαιότερες και ξεχασμένες αφηγήσεις/ιστορίες και μέσω της μνήμης, της παρατήρησης και της καταγραφής να τις φέρω στο τώρα. Αντλώ υλικό από προφορικές ιστορίες, από βιωματικές αναφορές, από τη μυθολογία και τη φύση, αφήνοντας τον εαυτό μου ελεύθερο και ανοιχτό να «απορροφήσει» και να «απορροφηθεί».

Η σχέση σου με τον πειραματισμό ποια είναι;
Είναι σημαντικό για μένα να αποδίδω την εκάστοτε θεματική των projects που καταπιάνομαι με τον καλύτερο δυνατό τρόπο και γι' αυτό πειραματίζομαι με αρκετά μέσα και υλικά. Η δουλειά μου στο σύνολο της χαρακτηρίζεται από τη χρήση διαφορετικών μέσων όπως η ζωγραφική, το ψηφιακό κολάζ, τα installations, το βίντεο και το κείμενο.

Και με τον «συναισθηματικό» πειραματισμό;
Στην τελευταία μου δουλειά διερευνώ τη σχέση του σώματος με το τοπίο και, με βασικό εργαλείο το κείμενο, επιχειρώ να συνδέσω συναισθήματα με φυσικό περιβάλλον. Ενεργοποιώ ερεθίσματα και τη μνήμη. Προσωποποιώ βουνά, ποτάμια, πλαγιές, ήλιους χρησιμοποιώντας αλληγορίες. Στόχος μου είναι να υπογραμμίσω την ποιητική σχέση του ανθρώπου με τη φύση, να δώσω "πάτημα" στο διάλογο του σώματος και του τοπίου, να κάνω αισθητές την παρουσία, την απουσία και τους αναπόφευκτους κύκλους μέσα στη ζωή.

Μίλησέ μου για τις σπουδές σου.
Σπούδασα στην Καλών Τεχνών της Φλώρινας, στο Πανεπιστήμιο Δυτ. Μακεδονίας. Αποφοίτησα το 2012 από το 1ο εργαστήριο ζωγραφικής, Integrated Master με καθηγητή τον κ. Γιάννη Ζιώγα. Σημαντική επιρροή στη δουλειά μου θεωρώ πως είχε το εφαρμοσμένο εργαστήριο - ψηφιακές τέχνες του Βασίλη Μπούζα. Ως φοιτήτρια κι από τα ερεθίσματα που μου έδωσε αυτό το εργαστήριο προέκυψε η συμμετοχή μου στην έκθεση 'Why Cinema Now?' του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης στο Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, που ήταν και η πρώτη παρουσίαση του έργου μου στο κοινό.
Συνέχισα τις σπουδές μου στο Manchester Metropolitan University από όπου αποφοίτησα το 2018 από το Manchester School of Art με καθηγητή τον Ian Rawlinson. Η συνάντηση, επίσης, κατά τη διάρκεια του μεταπτυχιακού μου με την εικαστικό και video artist Sutapa Biswas υπήρξε σημαντική στην εξέλιξη του έργου μου.

Στο Manchester είχες συμμετάσχει και στην Art Fair.
Έχω συμμετάσχει σε αρκετές εκθέσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό, όπως στη Manchester Art Fair που ανέφερες, το 2019, στην K‐Gold Gallery & NEON το 2016 στη Λέσβο, στην Beyond the Borders /Visual March to Prespes στο Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης το 2014, στην Physis, στο Greek Culture Foundation το 2013 στο Βερολίνο, στην Action Field Kodra, το 2012 στη Θεσσαλονίκη, στην Εικαστική Πορεία προς τις Πρέσπες τον ίδιο χρόνο, στην Biennale of Νew Αrtists of Mediterranean, το 2011 στη Θεσσαλονίκη.

Από το σύνολο της δουλειάς σου ποιο έργο ξεχωρίζεις;
Το Munti Analtu (2018) που έχει εκτεθεί στην Holden Gallery στο Manchester. Πρόκειται για ένα installation που αποτελείται από ένα ποίημά μου εκτυπωμένο σε letterpress και δύο οθόνες. Το ποίημα αναφέρεται στα βουνά την ώρα του δειλινού, τη λεγόμενη blue hour, την ώρα δηλαδή που ο ήλιος πέφτει πίσω από τα βουνά και δημιουργείται μία μαγική στιγμή μεταξύ μέρας και νύχτας σηματοδοτώντας το σκοτάδι και το φως. Εκείνη τη στιγμή η απόχρωση του ουρανού είναι τόσο έντονα μπλε που κάνει τα βουνά να χάνουν τις τρεις διαστάσεις τους και φαίνονται σαν ένας τεράστιος μαύρος όγκος. Στις δύο οθόνες παρουσιάζονται δύο διαφορετικοί κόσμοι: το φυσικό τοπίο στην κάτω οθόνη και το τοπίο του νου - μνήμης στην πάνω οθόνη (performance for the camera). Για την performance for the camera δημιούργησα ένα βουνό από χαρτόνι (2.90 x 4.10m), έτσι ώστε να μορφοποιήσω την κατάσταση που περιγράφεται στο ποίημα «Κολάζ βουνών τραχύ, κομμένο με το χέρι. Μαύρα. Βαθύ φόντο μπλε». Άνθρωπος και τοπίο μέσα στη σκιά βουνού που υψώνεται, γίνονται ένα. Ο τίτλος του έργου είναι γραμμένος στη βλάχικη διάλεκτο, που μιλούν σε αυτόν τον τόπο που περιγράφω.

Υπάρχει, ωστόσο, ακόμα ένα αγαπημένο σου έργο.
Ναι, είναι μία πιο πρόσφατη δουλειά μου, μια καλλιτεχνική έκδοση που αναπτύσσεται τόσο ως online όσο και ως offline πρότζεκτ σε επιμέλεια των Miss Dialectic, με την υποστήριξη του Goethe Institut. Ο τίτλος της έκδοσης αυτής είναι “Be a trout” (2021) και πρόκειται για αλληγορία μεταξύ του ανθρώπινου σώματος και της αντίθετης κίνησης της πέστροφας στο ρεύμα του ποταμού. Μία πρόσκληση για στροφή (ή μήπως πρόκληση;). Οι πέστροφες -άλλα και άλλα είδη- ταξιδεύουν ενστικτωδώς αντίθετα στο ρεύμα προς το σημείο γέννησής τους σε ένα συγκεκριμένο στάδιο της ζωής τους. Ένα ταξίδι χαράς και θρήνου, μιας και πολύ σύντομα μετά τη γέννηση των γόνων τους πεθαίνουν, αφήνοντας πίσω τους ένα εύφορο πεδίο για την συνέχιση του είδους τους. Το παιχνίδι της επιβίωσης τελείωσε για αυτούς.

Πώς βίωσες την περίοδο της πανδημίας;
Όπως για όλους, έτσι και για εμένα η πανδημία ήταν πολύ δύσκολη περίοδος. Θεωρώ όμως τον εαυτό μου ανάμεσα στους τυχερούς καθώς συνέχισα τη δουλειά μου χάρη στην υποστήριξη του καλλιτεχνικού προγράμματος της ARTWORKS, του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος. Θεωρώ πως το βραβείο αυτό με βοήθησε στο να αφιερώσω περισσότερο ποιοτικό χρόνο στη δουλειά μου χωρίς περισπασμούς για να μπορέσω να εξελίξω και να συνεχίσω κάποια projects. Επίσης είμαι πολύ χαρούμενη για τη πρόσφατη συνεργασία μου με την DOGMA ATHENS.

Αυτές τις μέρες συμμετέχεις σε ένα πρόγραμμα φιλοξενίας καλλιτεχνών.
Συμμετέχω στο 5ο Artists In Residence Program (ARP) by Eagles Palace - Photography Edition σε συνεργασία με την ARTWORKS στη Χαλκιδική, σε επιμέλεια της Αλίκη Τσιρλιάγκου.

Το αμέσως επόμενο βήμα σου;
Η ολοκλήρωση του κοινού μας έργου με τον performer artist και ποιητή Tim Brennan όπου εργαζόμαστε σε μία σειρά ποιημάτων-συνεργατικής ποίησης, multimedia format visual poems για εφαρμογή σε online platforms, με την υποστήριξη του Manchester Metropolitan University.

Ο τρόπος που «διαπραγματεύεσαι» με τη δημιουργία;
Θέλω να έχω ειλικρίνεια και θάρρος στη δουλειά μου, να κάνω λάθη και να είμαι ο εαυτός μου. Μία φράση που κρατώ από τον καθηγητή μου Ian Rawlinson είναι “never stop doing”, κάτι που προσπαθώ να έχω πάντα στο μυαλό μου και να ακολουθώ.

Δείτε τα έργα της Ηλέκτρας Μάιπα, εδώ: Website, Instagram, Facebook, athensdogma.com