Ο Ηλίας Καφούρος πατάει τα κουμπιά

«Πώς αισθάνεστε με τούτη την ιδιότυπη «επιστροφή στην κανονικότητα;» ρωτάω τον Ηλία Καφούρο, τον εξαιρετικό εικαστικό που το χέρι συνθέτει σύμπαντα πολύχρωμα, στερεώματα πολιτικά που αντανακλούν τον ίσκιο της κοινωνίας μας. Είναι Σάββατο μεσημέρι κι έχω μόλις επισκεφθεί την ατομική του έκθεση «Push Buttons» στα Δυο Χωριά. Με μάσκα και με μέγιστο επιτρεπόμενο αριθμό λίγων ανθρώπων, χάνομαι στα έργα του που η προοπτική, οι διαστάσεις και τα όρια εξετάζονται. Η πραγματικότητα αποτυπώνεται γυμνή, ωμή, αδίστακτη μέσα από χρώμα, σχήμα, σύνθεση. «Πώς αισθάνεστε με τούτη την ιδιότυπη “επιστροφή στην κανονικότητα”;». Πατάω το κουμπί send. Μου απαντάει: 

Το κανονικό και η πανδημία 

«Νομίζω ότι όλοι μας επιθυμούμε τόσο πολύ να ξαναζήσουμε τις κοινωνικές εμπειρίες που αγαπάμε και έχουμε στερηθεί τόσον καιρό που χρησιμοποιούμε τη φράση “επιστροφή στην κανονικότητα” και μας δίνεται η εντύπωση ότι είναι απλώς θέμα χρόνου. Ωστόσο τα αίτια που μας οδήγησαν σε αυτή την κατάσταση, οι αρρώστιες που προκαλούνται από τη βιομηχανία της εκτροφής ζώων, την καταστροφή της βιοποικιλότητας καθώς και την κλιματική αλλαγή παραμένουν χωρίς καμία ουσιαστική αντιμετώπιση. Όπως και πριν την πανδημία. Είναι μεγάλη χαρά να επιστρέφουμε στη συναναστροφή με ανθρώπους που έχουμε αποχωριστεί και σε δραστηριότητες που έχουμε στερηθεί αλλά ευθύνη μας είναι πλέον αναμφισβήτητα τα πράγματα να μην παραμείνουν κανονικά».

Ποπ απόγνωση στην έκθεση Push Buttons

Ένα σφίξιμο στην καρδιά. Θέλουμε να επιστρέψουμε σε κάτι που μας οδήγησε εδώ ενώ ταυτόχρονα δεν κάνουμε απολύτως τίποτα για να αλλάξει κάτι. Με την έκθεση Push Buttons o Καφούρος μάς παίρνει από το χέρι με το χαρακτηριστικό του ιδίωμα, όμως τα φαντασμαγορικά ταμπλό του έχουν ένταση και αιχμή. Χιούμορ και κλείσιμο ματιού. Αποτυπώνουν μέσα από σύμβολα της ποπ κουλτούρας και του american dream περασμένων δεκαετιών, την απόγνωση του σήμερα με ρυθμό καταιγιστικό. 

Οι εικόνες που κατασκευάζει εμπεριέχουν πολλές παραστάσεις που αλληλεπιδρούν μεταξύ τους αλλά και με τις δικές μας προσλαμβάνουσες, τα βιώματα, τα απωθημένα. Σκάλες τύπου Έσερ σε pop mall που δεν ξέρεις αν ανεβαίνουν ή κατεβαίνουν, ένα teddy bear που η δεξιά του πλευρά είναι ένα τρομακτικό ρομπότ, τηλεοπτικοί δέκτες, επιγραφές καταστημάτων στα αγγλικά και στα ελληνικά, ένα ΑΤΜ που δεν λειτουργεί, ένας διαδηλωτής που φοράει t shirt με το μότο «Protect the Earth» και συλλαμβάνεται. Ένα αποπνικτικό roller coaster. Αν σταθείς μερικά βήματα πιο πίσω στη φωτεινή αίθουσα των «Δυο Χωριών» και δεις τα έργα από μακριά, οι συνθέσεις αστράφτουν με τα λαμπερά τους χρώματα. Αν πλησιάζεις, μυρίζεις τον προβληματισμό και την αγωνία του Καφούρου για τη νέα συνθήκη που όλοι μαζί βρεθήκαμε, τα big data, τον ρόλο των media και των fake news, τη μοναξιά, την ευδαιμονία, τον υλισμό.

Καθώς περιηγούμαι στην έκθεση, παρατηρώ σ’ ένα έργο μια μικρή βίβλο με όρους και προϋποθέσεις που, όπως και στην πραγματική ζωή κανείς δεν θα προσέξει, μια πισίνα στην οποία τσαλαβουτούν μάτια ενώ στο εκράν παρακολουθούν ένα τηλεπαιχνίδι με πολλαπλές απαντήσεις. Πινακίδες με προτροπές να χαμογελάσεις, να ανοιγοκλείσεις τα μάτια, μια σπουδή για την ψηφιακή περσόνα που υπάρχει ακόμη κι όταν εσύ έχεις φύγει. Και τότε, όλοι θα σπεύσουν με το emoji τους να κλείνουν το γόνυ. 

Ηλίας Καφούρος: Από τον Hermès στα Δυο Χωριά

Εργατικός πολύ και ευφάνταστος, ο Ηλίας Καφούρος είχε τη χαρά να του ανατεθεί από τον σπουδαίο γαλλικό Οίκο μόδας Hermès να φιλοτεχνήσει μια σειρά σχεδίων για τα θρυλικά ομώνυμα μεταξωτά μαντήλια, ανάμεσά τους και ένα συλλεκτικό για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση του 1821. Συνεπώς, αγαπάει τα carrés, αλλά στην έκθεση Push Buttons o κύκλος κερδίζει. «Η κυκλική φόρμα σαν πλήκτρο. Τα έργα που περιμένουν να ενεργοποιηθούν από τους θεατές. Οι τεχνολογικοί κολοσσοί που γνωρίζουν ποια είναι τα κουμπιά μας και τα πλήκτρα που πατάμε συνεχώς, ουσιαστικά τροφοδοτώντας τον εθισμό μας στην αδρεναλίνη και στις  ενδορφίνες», μου απαντάει. Από όλα τα κουμπιά μας, ο Καφούρος πατάει εκείνα της ενσυναίσθησης: δεν είμαστε μόνοι, δεν είμαστε οι μόνοι.

Η ατομική έκθεση του Ηλία Καφούρου «Push Buttons» θα παρουσιάζεται στα Δύο Χωριά Project Space Athens, Μαντζουράκη 16, Αθήνα από Δευτ.-Παρ. 10:00-19:00 και Σάβ. 11:00-15:00 κατόπιν ραντεβού στο 2106714827 . Έως 15 Μαΐου.