Η Μαρίνα Ηλιάδη από τη Bernier / Eliades Gallery μιλάει για τις συνέπειες της πανδημίας και του λοκντάουν στο χώρο της τέχνης και οραματίζεται την επόμενη μέρα.
Πριν το παγκόσμιο λοκντάουν και τη διαπλανητική σίγαση, ο κόσμος της τέχνης ζούσε σε μια φρενήρη ταξιδιωτική συνθήκη: ανεβαίναμε σε ένα αεροπλάνο την Παρασκευή για να πάμε στη Νέα Υόρκη ή το Παρίσι και επιστρέφαμε τη Δευτέρα. Μια τρομακτική υπερβολή, μια τρέλα που ήθελε τους γκαλερίστες, τους συλλέκτες και τους καλλιτέχνες να ταξιδεύουν συνεχώς και να κινούνται σε έναν επίπλαστα επιταχυνόμενο ρυθμό.
Για εμένα αλλά και για τους συναδέλφους της γενιάς μου αυτή η ταχύτητα δεν υπήρχε σε ό,τι είχε να κάνει με την τέχνη και τους ρυθμούς της ως το 1995 ή το 2000.
Τα τελευταία 20 χρόνια ήταν σαν να παίζαμε σε ένα μεγάλο power game. Η επιβαλλόμενη συνθήκη ήταν να κυνηγάς το τρέντι. Έβλεπα νέους καλλιτέχνες μέσα σε έναν ή οκτώ μήνες, από τη στιγμή που λανσαρίστηκαν, να τριπλασιάζουν την τιμή των έργων τους, χωρίς προσωπικά να έχω τον απαραίτητο χρόνο να καταλάβω, να ερμηνεύσω ή να ανιχνεύσω το τι συμβαίνει.
Σας τα λέω όλα αυτά γιατί το συγκεκριμένο φαινόμενο άφησε τους ανθρώπους γυμνούς από σκέψη, κατά κάποιο τρόπο η εκτίμηση που πρυτάνευε ήταν «αφού είναι της μόδας, ας το αποκτήσω».
Ο διάλογος με τους ανθρώπους της τέχνης παλαιότερα ήταν διαρκής, η σκέψη, η φιλοσοφική ανάλυση και οι αναζητήσεις γίνονταν σε πιο ανθρώπινους ρυθμούς.
Η καραντίνα, άρα και η επόμενη μέρα, επομένως, θεωρώ πως έστω και με αυτό τον βίαιο τρόπο, μέσω της αδράνειας που προκάλεσε και στο δικό μας «σύστημα», έδωσε σε όλο το φάσμα της τέχνης τη δημιουργική ευκαιρία να αναστοχαστεί.
Έκρινα αναγκαίο να μιλήσω για όλα αυτά που συνέβαιναν πριν σταματήσει ο συγκεκριμένος τρόπος με τον οποίο λειτουργούσαμε, γιατί θεωρώ πως η επόμενη μέρα θα φέρει αναπροσαρμογή του παλιότερου ρυθμού. Δεν μπορώ να μαντέψω τα νέα «όρια ταχύτητας», μα είμαι και σίγουρη ταυτόχρονα πως δεν θα επανέλθουμε στον αλλοτινό ξέφρενο ρυθμό.
Πιστεύω πως θα δούμε πολύ καλές δουλειές, γιατί η περισυλλογή, ο εγκλεισμός και ο αναστοχασμός που επέφερε το λοκντάουν θα φέρουν στο φως μια καινούργια, πιο γόνιμη και δημιουργική συνθήκη. Ο εγκλεισμός, ειδικά τους νέους καλλιτέχνες, τους απάλλαξε από το άγχος να πρέπει να βρίσκονται παντού. Αυτός ο μη πλέον ανταγωνισμός, τώρα που το ζητούμενο είναι η επιβίωση και η νίκη ενάντια στον θάνατο, θα επανανοηματοδοτήσει τη γενιά τους.
Δεν ήταν μόνο οι δύο παγκόσμιοι πόλεμοι που άλλαξαν την τέχνη άρδην. Ήταν και τα χρόνια του Aids. Θυμηθείτε εκείνη την εποχή, εκείνη την ασθένεια και τον πόσο στοχασμό έφερε στο σύστημα της τέχνης, περί ύπαρξης, ελευθερίας, ορίων και ρυθμών. Κάτι τέτοιο συμβαίνει και τώρα.
Ε, λοιπόν, την επόμενη μέρα πιθανόν να επιστρέψει εκείνο το παλιό καλό «όριο ταχύτητας». Και ξανά όλοι μαζί, καλλιτέχνες, γκαλερί και συλλέκτες θα έχουμε χρόνο για να γνωριστούμε αλλά και να συν-δημιουργήσουμε. Αυτό το έως πρότινος «έρχομαι τη Δευτέρα, στήνω την Τρίτη και αναχωρώ για κάποια άλλη έκθεσή μου κάπου αλλού την Τετάρτη» μάλλον θα αλλάξει. Κι όλοι θα γνωριστούμε, άρα και θα επικοινωνήσουμε καλύτερα!
Θα σας γυρίσω πίσω στην Arte Povera. Τότε υπήρχε αρκετός χρόνος για ζυμώσεις και εκτιμήσεις. Αισιοδοξώ επομένως πως αυτό το έως σήμερα «αλόγιστο χρηματιστήριο» θα δώσει τη θέση του σε κάτι άλλο πιο ανθρώπινο και δημιουργικό. Όσο για εμάς στην Bernier / Eliades, ως προς το πρακτικό κομμάτι της ύπαρξής μας, αναπόφευκτα μεταφέραμε όλες μας τις δραστηριότητες στην ψηφιακή μας περσόνα. Μέσα από τα viewing rooms, με βίντεο, αναδρομές που μας έδωσαν την ευκαιρία να (επ)αναδείξουμε ξεχασμένες εκθέσεις, ή να ανατρέξουμε σε κάποιες άλλες εν είδει best of, καταφέραμε να κρατήσουμε ζωντανό το ενδιαφέρον του κόσμου. Δεν ξεχαστήκαμε. Και εισπράξαμε αγάπη, στωικότητα, ενδιαφέρον και ανταπόκριση από τον κόσμο, που κι αυτός όπως και εμείς έπαψε να ταξιδεύει ή να επισκέπτεται γκαλερί και μουσεία. Όμως είδαν! Και βλέπουν! Μετά τον Νοέμβριο εκθέσαμε έναν εξαιρετικά σημαντικό φωτογράφο της δεκαετίας του ’80, τον Νεοζηλανδό Boyd Webb, που όχι απλώς στέκει στις μέρες μας αλλά και συνεχίζει να αποτελεί αξία. Συνεχίσαμε και συνεχίζουμε με τον αμερικανό γλύπτη και κεραμίστα Brian Rochefort, που δυστυχώς επρόκειτο να έρθει για τα εγκαίνιά του στην Αθήνα αλλά δεν τα κατάφερε κι ευελπιστούμε ότι, αν ανοίξουν τα σύνορα, θα έρθει μέχρι το τέλος Μαΐου. Προς το παρόν, φυσικά, λειτουργούμε με ραντεβού, μέχρι νεωτέρας.
Σε έναν κόσμο που χαρακτηρίζεται από υπερπληροφόρηση, το βιβλίο εκφράζει ειρωνικά την ανάγκη των ανθρώπων να δουν κάτι γραμμένο για να πιστέψουν ότι ισχύει.
10°
