Ο Άγγελος Πλέσσας στην 13η Μπιενάλε της Γκουαντζού στη Ν. Κορέα

Το έργο του επικεντρώνεται στη δικτύωση της ψηφιακής με την αληθινή ζωή. Η δισυπόστατη συνθήκη έπαψε να αποτελεί μια μελλοντολογική παραμυθία, εξελίχθηκε σε περίπλοκη νέα κανονικότητα και αποτελεί πεδίο που ο Πλέσσας άρχισε να εξερευνά ήδη από το 2012, για όσους θυμούνται τις μέρες της Αιώνιας Ιντερνετικής Αδελφότητας: περφόρμανς, διαδραστικές ιστοσελίδες, on line εκδηλώσεις και αληθινά ταξίδια συνδυασμένα με γλυπτική, εγκαταστάσεις, μελέτες και εκπαιδευτικές δραστηριότητες. 

Από το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης της Αθήνας ως το Berkley Art Museum και το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης του Σικάγο, τα «πρωτόκολλα» του Πλέσσα οργώνουν τον πλανήτη. Από το Παρίσι, τα Τίρανα, το Μεξικό και τη Σρι Λάνκα, σε κάστρα, βράχους, artist residencies αλλά και πολύπλοκες γαίες που κείτονται μεταξύ Ισραήλ και Παλαιστίνης, ο Πλέσσας χρόνια τώρα ταξιδεύει και αναπτύσσει μια τέχνη πολύπλοκη, ανεξάρτητη και «δύσκολη» για τον μέσο φιλότεχνο.

Αυτό δεν μειώνει καθόλου μα καθόλου τη «χρηστικότητά» της. Εκτιμώ και τον διαλογισμό αλλά και την πιονέρικη προσέγγιση σε αυτό που πλέον για τον καθένα μας αποτελεί στοιχείο της υπαρξιακής αλλά και της σωματικής του ταυτότητας: digital age, computer love, cyber behavior, we are al made of st@rs. Αυτές τις μέρες ο Άγγελος βρίσκεται στη Νότια Κορέα καλεσμένος της 13ης Μπιενάλε της πόλης Γκουαντζού. Και, πιστέψτε με, αυτά για τα οποία συζητάμε δεν έρχονται από το μέλλον αλλά από το τώρα. Αναγκαία διευκρίνιση ή και καλωσορίσατε στην Κοινωνία της Νοόσφαιρας.

Κατά το «Στρατηγέ, τι γύρευες στη Λάρισα, εσύ ένας Υδραίος», αντιστρέφω: Άγγελε, τι γυρεύεις στο Gwangiu της Νότιας Κορέας, εσύ ένας on line διαρκής ερευνητής της Αιώνιας Διαδικτυακής Αδελφότητας;
Είμαι στη Νότια Κορέα επειδή συμμετέχω στην 13η Μπιενάλε της πόλης της Γκουαντζού, η οποία είναι και η παλιότερη και μεγαλύτερου κύρους Μπιενάλε Τεχνών στην ευρύτερη περιοχή της Ασίας. Παρ' όλες τις δυσκολίες του να ταξιδεύεις με την πανδημία, τα κατάφερα και ήρθα εδώ για να στήσω την εγκατάστασή μου «Η Κοινωνία της Νοόσφαιρας», αφότου έκανα και μια καραντίνα 14 ημερών σε ένα ξενοδοχείο, που τελικά ήταν πολύ καθαρτική και πολύ πιο ευχάριστη από ό,τι περίμενα. Η Γκουαντζού είναι μια ιστορική πόλη, μιας που έγιναν διάφορες εξέγερσεις ενάντια στην τότε Χούντα, με αποκορύφωμα την εξέγερση του 1980 που θανατώθηκαν από τον στρατό χιλιάδες κόσμος. Επειδή υπάρχει αυτή η ψυχική φόρτιση στην περιοχή, έχει αναπτυχθεί μια μεγάλη και βαθιά πνευματικότητα και σε αυτό επικεντρώνεται το θέμα της επικείμενης Μπιενάλε· όχι στο πολιτικό βάρος και παρελθόν, με τα οποία μέχρι στιγμής οι προηγουμένες εκδοχές είχαν ασχοληθεί εκτενώς. Η Μπιενάλε έχει μια αισιόδοξη νότα, ενώ είναι πολιτική σε λιγότερο φανερά επίπεδα απέχοντας από την εργαλειοποιημένη σκληροπυρηνική, πολιτική τέχνη κυρίως, που βλέπουμε σε άλλες εκθέσεις με φανερά μηνύματα ότι όλα είναι ανίατα και δυστοπικά. Όντως ζούμε σε καιρούς ψυχικής αναταραχής, αλλά ξεδιπλώνεται ένας καινούργιος κόσμος μπροστά μας που μπορεί να γίνει καλύτερος. Το έργο «Κοινωνία της Νοόσφαιρας» είναι ένα ερευνητικό έργο εν εξελίξει που ανοίγει μία συζήτηρη για τη σύγχρονη επιβίωση της μετά-COVID 19 και μετά-τεχνολογικής εποχής μας. 

Τεχνοσαμάνοι και φύλλα σουσαμιού, ηλεκτρομαγνητικές ακτινοβολίες και κρασί soju, βίντεο δοκίμια και τελετουργικές παραστάσεις, Νάξος, Δελφοί κι ένα ερευνητικό ταξίδι που τα παιδαγωγικά του πρωτόκολλα περιπλέκονται ανάμεσα σε βράχια αληθινά και τεχνητές νοημοσύνες που φύονται μέσα σε ερειπωμένα κυβερνοχαλάσματα ή νεόδμητες ψηφιακές κυψέλες. Ακούγεται αλλά και δείχνει τόσο πολύπλοκο το πρότζεκτ σου, που στα αλήθεια νιώθω «καμένος». Μπορείς να μου το περιγράψεις step by step;
Στο έργο αυτό δημιουργώ νέες τρόπους προσέγγισης των ανθρώπων σε συλλογικά τελετουργικά που θα αποκαλυφθούν οι κρυφές συνδέσεις μεταξύ τεχνολογίας και σαμανισμού. Δύο πολύ σημαντικά πολιτιστικά στοιχεία στη σύγχρονη ζωή στη Νότια Κορέα όπου η τεχνολογική διείσδυση είναι τρομερή αλλά υπάρχει και μια φολκλόρ παράδοση τρομερά αυθεντική και παρούσα. Γενικά, αν δεις στην ιστορία, οι περισσότεροι πολιτισμοί «περιβάλλουν» την τεχνολογία με μυθικές και τελετουργικές ερμήνειες. Η εγκατάσταση ξεδιπλώνεται σε ένα περιβάλλον περίπου 150 τ.μ. και αποτελείται από  μια γκάμα μέσων, από μυστικιστικούς αλγόριθμους σε συγκεκριμένους ιστότοπους, χειροποίητα παπλώματα από υφάσματα οργόνης, βίντεο από διάφορα online και offline τελετουργικά, την Ανάγνωση του Μανιφέστου Τεχνοσαμανικής Τέχνης. Όλα πλαισιώνται με τις δια ζώσης ή online τελετές που θα εκτελούνται από τη σαμάνα ιέρεια Ντόνταμ και από εμένα.  Σκέψου την εγκατάσταση σαν το hardware, και τη σαμάνα το software, μαζί και τα δύο γίνονται μια συσκευή που μετατρέπει την κοσμική ενεργεια σε μια θεραπευτική ισχύ. Η Ντοντάμ είναι μία παλιάς σχολής επαγγελματίας σαμάνα που ζει σε ένα απομακρυσμένο μέρος στις όχθες ενός ποταμού που θυμίζει πιο πολύ δυστοπικό τοπίο από videogame παρά γραφικό τοπίο στην Ασία.  Εκεί την επισκέπτονται πελάτες για διάφορες θεραπείες. Τη ρώτησα γιατί επέλεξε να ζει εκεί και μου λέει ότι ήρθε αφού περιπλανήθηκε στην περιοχή γιατί «βρήκε» το πνεύμα ενός Θεού που έμοιαζε με Τίγρη. Μάλιστα μου λέει δεν είναι τυχαίο ότι τη βρήκα γιατί σε όλα τα σαμανιστικά τελετουργικά διάλεγα με κλειστά τα ματιά μου την Τίγρη, και με το κινέζικο ωροσκόπιο είμαι Τίγρης. Μου είπε πολλά πράγματα, τι να σου πρωτοπώ; Ήδη κάναμε ένα εισαγωγικό τελετουργικό μέσα στην εγκατάσταση, ένα είδος κάθαρσης της εγκαταστάσης και της Μπιενάλε με τους παρευβρισκόμενους επιμελητές, καλλιτέχνες και υπαλλήλους. Παράλληλα η Ντοντάμ με πήγε σε διάφορα «μυστικά» μέρη της Κορέας τα οποία η ίδια τα θεωρεί πολύ δυνατά ενεργειακά, π.χ. λίμνες, πύργους, σπήλαια, μέρη με μεγάλη γεωμαντική ενέργεια για κάθαρση και στοχασμό. Κάποια κομμάτια αυτού του αρχείου υπάρχουν και στην εγκατάσταση αλλά και στο portal site της Κοινωνίας, www.noosphericsociety.com. Επίσης μου ζήτησε να της φτιάξω διάφορα φορετά παπλώματα, γιατί, όταν τα είδε, βρήκε την εικονογραφία τους αλλά και τα υλικά οργόνης τους αρκετά κοντά σε δικά της οράματα, όποτε θα τα χρησιμοποιεί στη δουλειά της και θα έχουμε και μια αμοιβαία συνεργασία και στο μέλλον. 

Πνευματική Λειτουργία: νομίζω πως έτσι αντιλαμβάνομαι την τέχνη σου. Κι η εγκατάσταση που βλέπω από τις φωτογραφίες που μου έστειλες παραπέμπει σε ένα ιδιότυπα ιδιόλεκτο «ξεμάτιασμα». Από ποιους και για ποιον;
Ναι ίσως οι εγκατάστάσεις μου να είναι κάπως ιδιότυπα φυλαχτά, ενώ έχουν αρκετή εικόνα, και δεδομένα υποδηλώνουν στον επισκέπτη την απεικόνιση νέων εικόνων και κάπως την παρατήρηση του εαυτού μας μέσα σε αυτές - αυτό προϋποθέτει αν δεν τις δει κάποιος βιαστικά. Ευελπιστώ πάντα ότι οι χώροι μου υποκινούν τόσο τον «μηχανιστικό» όσο και τον μυστικισμό μας εαυτό σε νέα διανοητικά επίπεδα χωρίς την αναζήτηση κάποιου σκοπού, χωρίς ηθικά προστάγματα, κάπως σαν μια νέα τεχνική συλλογισμού. Δημιουργούνται νέες εικόνες που η εγκατάσταση τις φτιάχνει με τον επισκέπτη τελετουργικά. Βλέπω τις εγκαταστάσεις μου ως ένα εγκεφαλικό τηλεχειριστήριο.

Αυτό που με εντυπωσίαζε πάντα ήταν το δισυπόστατό σου: ο υπολογιστής και η Google είναι το στούντιό σου αλλά ταυτόχρονα η φύση και ο έξω χώρος που χρησιμοποιείς δημιουργούν κινούμενες εικόνες που μοιάζει να συνθέτουν ένα ολότελα μοναδικό περιβάλλον όπου το μέσα και το έξω αλληλεπιδρούν. Ποιο είναι το ζητούμενο;
Mήπως το ζητούμενο είναι ότι o διαχωρισμός της ανθρωπότητας από τη φυσική τάξη έχει φτάσει στο όριό της; Yπάρχει ένα δοκίμιο της Amanda Boetzkes, η οποία ειδικεύεται στην περιβαλλοντική υποκουλτούρα, στο οποίο μου αρέσει πολύ η φράση της «να φέρουμε τη γη πίσω στην τεχνολογία». Στο Μανιφέστο Τεχνοσαμανικής Τέχνης λέω ότι η γλώσσα της τεχνολογίας βασίζεται σε μεγάλο βαθμό σε φυσικά στοιχεία που χρησιμοποιούσαν πάντα σαμάνοι και καλλιτέχνες, με όρους όπως cloud, feedback, torrent, safari, streaming, tweet, troll που προέρχονται από την περιβαλλοντική ορολογία. Έxουμε φτάσει σε επίπεδα πια να  καταλαβαίνουμε τη φύση μόνο διαμέσω της τεχνολογίας, αλλά η φύση για μένα είναι η πιο προηγμένη τεχνολογία. Το πώς μια πυγολαμπίδα πετά στο σκοτάδι ή ένα δελφίνι επικοινωνεί με ένα άλλο δελφίνι, αυτές είναι μερικές από τις πιο προηγμένες τεχνολογίες που θα μπορούσαμε να ονειρευτούμε. Σκέψου μια απλή επίσκεψη σε ένα καταπληκτικό τοπίο. Είναι η μόνη στιγμή που συνειδητοποιείς το σώμα σου ως μέγεθος στον κόσμο, οπότε μια επίσκεψη στη φύση γίνεται ξαφνικά μια πολύ πνευματική δράση στην τωρινή εποχή από ό,τι πριν 30 χρόνια.

Λόγω καραντίνας η παγκόσμια ροή συναισθημάτων αλλά και πράξεων διακινείται αποκλειστικά από μονωμένες οθόνες ασφαλείας. Αυτή η νέα συνθήκη της ανθρωπότητας κατά πόσο επηρεάζει ή όχι την εξελικτική σου πορεία;
Η Παλιά Ιστορία νομίζω ότι τελειώνει και ξεκινάει μια Νέα Ιστορία, αλλά ακόμα είμαστε στο στάδιο των ερωτήσεων. Περιπλανιόμαστε σαν αφελείς τουρίστες σε μια μεγάλη περιοχή, αυτή του Διαδικτύου, και νομίζω φτάνουμε και σε αυτή σε κάποιο τελικό στάδιο. Με την πανδημία βλέπουμε έναν οικουμενικό γεω-συγχρονισμό πίσω από τις οθόνες μας. Βλέπω ότι αναβιώνεται και επιταχύνεται ένας μεταφυσικός σπιριτουαλισμός, ένα ρεύμα σκέψης αρκετά ισχυρό. Είμαστε στο προτελευταίο στάδιο που τώρα συνειδητοποιούμε την απολυταρχική δύναμη της Τεχνοκρατίας. Στο τελικό στάδιο νομίζω θα αντικαταστήσουμε την Τεχνοκρατία με την Νοοκρατία. Μερικά παραδείγματα που θα δούμε θα είναι η αντικατάσταση της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας με την οργονική ενέργεια, το  VR με το διαυγές όνειρο, τον αλγόριθμο με τον αιθέρα. 

Ανάμεσα στον on και τον off line εαυτό μας τι υπάρχει, αν υπάρχει; Το ρωτώ γιατί ολοένα και περισσότερο το τελευταίο διάστημα αναρωτιέμαι για το αν μεσολαβεί ένα κενό ή αν τα σύνορα - διαχωριστική γραμμή είναι πολύ συγκεκριμένα και οριοθετημένα.
Ανάμεσα στον οn και offline εαυτό μας δεν υπάρχουν διαχωριστικές γραμμές, για αυτό υπάρχει μια  υπερκορεσμένη κατάσταση. Αυτό το σύστημα  μέχρι στιγμής ήταν αρκετά χρήσιμο, αλλά μας οδήγησε σε μια επαυξημένη πραγματικότητα που ο άνθρωπος δεν μπορεί να σκεφτεί πια. Μόλις βγούμε από το τούνελ της Τεχνόσφαιρας, θα αντικρίσουμε την Νοόσφαιρα, μια νέα «περιοχή» που εδώ περίπου και έναν αιώνα διάφοροι επιστήμονες και αποκρυφιστές προσπαθούν να ερμηνέψουν σαν μία νεα ψυχο-τεχνολογία που θα αποκαλύψει όλους τους διανοητικούς πόρους του ανθρώπου. Θα είναι το τελευταίο στάδιο που αναφέρω και πιο πάνω, στο οποίο η πλέον Homo Noosphericus θα είναι συνοθύλευμα σαμάνας, καλλιτέχνιδος και επιστήμονα που θα ζει σε ένα διαφορετικό ημερολογιακό χρονοδιάγραμμα, σε μια αυτάρκη ενεργειακή βιοκοινότητα με γεωμαντική σημασία, χωρίς σύνορα, οργανωμένη από ανοικτά συμβούλια. Θα είναι πανσεξουλικό ον, θα αγαπά όλες τις θρησκείες και θα είναι ανοικτή πάντα σε επισκέπτες από άλλους κόσμους και γαλαξίες.