Φωτιστική εγκατάσταση στην Ελευσίνα από την ομάδα Beforelight - Η ιστορία του έργου και η έμπνευση από τη Χίο.
Η Ελευσίνα Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης, προσκάλεσε την ομάδα των Beforelight θα δώσει φως στις μέρες και νύχτες της καραντίνας, μέσα από ένα έργο στο δημόσιο χώρο, εμπνευσμένο από την ίδια την τοποθεσία και την ιστορία της.
Πρόκειται για την εικαστική φωτιστική εγκατάσταση με τίτλο «Φωτεινά Ξυστά», που τοποθετείται στην πλατεία της Αγίας Μαρκέλλας, το κέντρο της Χιώτικης Κοινότητας της Άνω Ελευσίνας, με στόχο να φωταγωγηθεί τη μεγαλύτερη νύχτα του χρόνου (χειμερινό ηλιοστάσιο), τη Δευτέρα 21 Δεκεμβρίου 2020, στις 18:00. Το έργο θα παραμείνει στην πόλη για όλη τη διάρκεια του 2021.
Το έργο είναι αποτέλεσμα συμμετοχικού σχεδιασμού μέσα από εργαστήρια με κατοίκους της Ελευσίνας και αντλεί έμπνευση από την ανθρωπολογική και λαογραφική παράδοση της Χίου, και συγκεκριμένα από τη μεσαιωνική τεχνοτροπία των Χιωτών, τα λεγόμενα “Ξυστά”. Συγκεκριμένα, η παραδοσιακή τεχνοτροπία των ξυστών προσόψεων στο Πυργί της Χίου, αποτελεί την πηγή έμπνευσης της ομάδας, η οποία μετατρέπεται σε μία σύγχρονη κατασκευή.
Τα “ξυστά” την ημέρα, αλληλεπιδρούν με το φως του ήλιου και δημιουργούν σκιές στην τυφλή όψη που βρίσκεται στο πίσω μέρος της εγκατάστασης. Τη νύχτα, τα ίδια “ξυστά” φωτίζονται και λειτουργούν ως σκοτεινές σιλουέτες, σε αντίθεση με τα φωτεινά περιγράμματα κατά το μήκος της κατασκευής. Στο σύνολο της η φωτιστική εγκατάσταση δημιουργεί νέες γεωμετρίες και φωτιστικά παιχνίδια.
To έργο εξελίχθηκε σταδιακά από τον Σεπτέμβριο του 2019 μέσα από ένα σύνθετο συμμετοχικό εργαστήριο το οποίο πραγματοποιήθηκε σε οκτώ φάσεις, με συμμετέχοντες 15 κατοίκους της Ελευσίνας. Υπό την καθοδήγηση των Beforelight, και τη συνομιλία με επιστήμονες, καλλιτέχνες και σχεδιαστές φωτός, η ομάδα κατοίκων εξοικειώθηκε με τις έννοιες και τις χρήσεις του φωτός σε διαφορετικά πλαίσια, με τις πολλαπλές δυνατότητες του φωτός ως εκφραστικό μέσο, αλλά και ως εργαλείο δημιουργικών παρεμβάσεων στον δημόσιο χώρο της γειτονιάς και της πόλης. Το αποτέλεσμα αυτού του εργαστηρίου αποτυπώνεται στη φωτιστική εγκατάσταση της ‘Άνω Ελευσίνας.
Η ομάδα Beforelight σχηματίστηκε το 2007 για να πειραματιστεί με το φως και πραγματοποιεί μεγάλης κλίμακας light art παρεμβάσεις στον δημόσιο χώρο, ενεργοποιώντας τη συμμετοχή των πολιτών. Οι φωτιστικές παρεμβάσεις της στην οδό Πιττάκη και στη Στοά Εμπόρων στην Αθήνα, αποτέλεσαν καινοτόμες προτάσεις δημιουργικού φωτισμού, ανανεώνοντας τη φυσιογνωμία της πόλης. Έργα της έχουν παρουσιαστεί σε εκθέσεις, μουσεία και φεστιβάλ σύγχρονης τέχνης, τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Η ομάδα βραβεύτηκε με το Gold Award στην κατηγορία Καλλιτεχνικός Φωτισμός για τις χριστουγεννιάτικες παρεμβάσεις στο Πάρκο Σταύρος Νιάρχος του ΚΠΙΣΝ στα ελληνικά Lighting Awards 2020.
Το διάστημα 2013-2015, με την υποστήριξη του European Cultural Foundation, η ομάδα Beforelight πραγματοποίησε το project Urban Lightscapes, ένα ευρωπαϊκό πρόγραμμα έρευνας και συμμετοχής για τη δημιουργική διαμόρφωση του αστικού φωτισμού, αναπτύσσοντας δράσεις στην Ελλάδα, την Ισπανία και την Ολλανδία.) Το έργο της ομάδας Beforelight περιλαμβάνει τη σύλληψη, τον σχεδιασμό και την εφαρμογή δημιουργικού φωτισμού (creative lighting), με στόχο την ενθάρρυνση της συμμετοχής και της διάδρασης των πολιτών με το φως, σε μια διαδικασία όπου η ιδιαιτερότητα του τόπου και ο πειραματισμός στη χρήση φωτιστικών μέσων αποτελούν καθοριστικούς παράγοντες.
Στην Ελευσίνα έρχονται για δεύτερη φορά, έπειτα από τη δημιουργία της «Φωτοσύναξης» μίας πολύχρωμης φωτιστικής εγκατάστασης - αστικής παρέμβασης στη γειτονιά του Συνοικισμού της Ελευσίνας στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Συνοικισμός 2018.
Τα μέλη της ομάδας είναι οι: Ελίζα Αλεξανδροπούλου, Χριστίνα Αμπατζίδου, Κωνσταντίνα Ευαγγέλου, Κέλλυ Εφραιμίδου, Δημήτρης Θεοχαρούδης, Μαρία Λαζαρίδου, Βασίλης Ντόβρος, Ειρήνη Στείρου.
Η πλατεία Αγίας Μαρκέλλας στην Άνω Ελευσίνα, είναι μια νέα πλατεία που περιτριγυρίζεται από περιφραγμένες αυλές σπιτιών, χαρακτηρίζεται από περιβάλλουσα χαμηλή δόμηση και την παρουσία της ομώνυμης μικρής Εκκλησίας. Οι κάτοικοι των γύρω σπιτιών και τα παιδιά χρησιμοποιούν καθημερινά την πλατεία ως τόπο αναψυχής και παιχνιδιού, δίνοντας πολύ έντονα την αίσθηση της γειτονιάς. Επίσης η παρουσία ανθρώπων με καταγωγή από τη Χίο, δίνει ένα ισχυρό στοιχείο ταυτότητας στην πλατεία καθώς εκεί πραγματοποιείται σε ετήσια βάση η εορτή - πανήγυρις της Αγίας Μαρκέλλας στα τέλη του Ιουλίου. Μετά τον πανηγυρικό εσπερινό και την περιφορά εικόνας, το χορευτικό και μουσικό τμήμα του Συλλόγου Χιωτών παρουσιάζει ένα καλλιτεχνικό πρόγραμμα που ανασυνθέτει μια καθαρά νησιώτικη βραδιά στο κέντρο της Άνω Ελευσίνας.
O Σύλλογος Χιωτών Ελευσίνας
Οι πρώτοι Χιώτες έφτασαν στην Ελευσίνα, αφήνοντας πίσω την ιδιαίτερη πατρίδα τους. Πόλος έλξης τα εργοστάσια στην Ελευσίνα που έμελλε να γίνει η δεύτερη πατρίδα για τις επόμενες γενιές. Παράλληλα με τη βιομηχανική εργασία ασχολήθηκαν με τη γεωργία και την κτηνοτροφία, που είχαν διδαχθεί από τους προγόνους τους. Το 1963 ιδρύθηκε ο Σύλλογος (ΧΙΑΚΗ ΕΝΩΣΗ ΕΛΕΥΣΙΝΑΣ). Πρώτο μέλημα του Διοικητικού Συμβουλίου ήταν να φέρει από το νησί την εικόνα της Αγίας Μαρκέλλας. Την εικόνα υποδέχθηκε ο ιερέας Κωνσταντίνος Τζούρος (παπα-Κώστας) που ήταν πρόσφυγας από τη Σμύρνη και πέρασε πρώτα από τη Χίο μετά την Μικρασιατική καταστροφή. Το 1965 πραγματοποιήθηκε η θεμελίωση του ναού της Αγίας Μαρκέλλας σε οικόπεδο που δώρισε ο Χιώτης Μιχαήλ Καράπουρνος και η εικόνα απόκτησε τη δική της σκέπη. Στην αυλή του ναού κατασκευάστηκε αργότερα το κτίριο του Συλλόγου, όπου φιλοξενούνται διάφορες εκδηλώσεις, η βιβλιοθήκη, καθώς και μία έκθεση των στολών των χορευτικών συγκροτημάτων.
Πρακτικές Πληροφορίες:
“Φωτεινά Ξυστά” - φωτιστική εγκατάσταση στον Δημόσιο χώρο από την ομάδα Beforelight σε συνεργασία με ομάδα κατοίκων της Ελευσίνας
16°
