Δίπολα: Ένας οργανισμός μύησης στη σύγχρονη τέχνη

Μια ομάδα εικαστικών, ιστορικών τέχνης και επιμελητών που μετέφερε τον συσχετισμό αντίθετων δυνάμεων στον χώρο της τέχνης, δημιουργώντας ένα γόνιμο διάλογο μεταξύ της ιστορίας και της εξέλιξης του εικαστικού έργου. Ο Δημήτρης Λάμπρου και η Χριστίνα Παπαϊωάννου, δύο από τα μέλη της ομάδας, μιλούν στον Προτζέκτορα για το κοινό όραμα, τις καλλιτεχνικές συγγένειες και την ανάδειξη των δημιουργικών δυνάμεων μέσα από τα Δίπολα.

Δ.Λ. Η ομάδα Δίπολα ξεκίνησε κάπως αυτοσχέδια με την ομώνυμη έκθεση στη Πινακοθήκη Δήμου Αθηναίων τον Μάιο του 2015, από μια παρέα εικαστικών, ιστορικών τέχνης και επιμελητών, μία πολυσυλλεκτική προσπάθεια αντίθετων δυνάμεων όπου στη σύγκρουση των προτάσεών τους θα προέκυπτε μία γόνιμη διαλεκτική – εξού και ο όρος Δίπολα. Δημιουργήθηκε έτσι σταδιακά ένας ζωντανός εξελισσόμενος οργανισμός ο οποίος διευρύνεται συνεχώς, με κοινό άξονα τη σύγχρονη καλλιτεχνική δημιουργία, την πολιτική και το αισθητικό φαινόμενο. Μέσα από συζητήσεις μας έχει διαπιστωθεί το εγχώριο έλλειμμα της αναζήτησης πάνω στο φαινόμενο της σύγχρονης τέχνης. Σε αυτό το κενό η ομάδα φιλοδοξεί να εξερευνήσει, να βρει συγγένειες και να αναδείξει δημιουργικές δυνάμεις, που όσο διαφορετικές και αν είναι παίρνουν θέση στο ξεχωριστό αυτό ιστορικό γεγονός.

Οι εκθέσεις που έχετε πραγματοποιήσει έως σήμερα;
Έως τώρα, έχουμε πραγματοποιήσει δύο μεγάλες εκθέσεις, με πρώτη την έκθεση Δίπολα στην Πινακοθήκη Δήμου Αθηναίων το 2015 σε επιμέλεια του Ευθύμη Λαζόγκα (διδάσκων Ιστορίας Τέχνης στο Μεταπτυχιακό της ΑΣΚΤ, συνιδρυτής της ομάδας), η οποία είχε ως στόχο να αναδείξει νέους εικαστικούς με ιδιαίτερα αξιόλογο έργο και παρουσία σε σημαντικά εικαστικά δρώμενα της χώρας. Στην έκθεση αντιπαρατέθηκαν θεμελιώδεις αντιφατικές έννοιες όπως η ύλη και το άυλο, το εφήμερο και το αιώνιο, η εικόνα και το ανεικονικό, το αρσενικό και το θηλυκό, το φως και το σκοτάδι, η άνοδος κι η κάθοδος. Η δεύτερη έκθεση της ομάδας με τίτλο «Generations» πραγματοποιήθηκε τον Δεκέμβρη 2019 - Μάρτιο 2020, λίγο πριν το ξέσπασμα της πανδημίας, στη Δημοτική Πινακοθήκη Μαλεβιζίου και στον εξαιρετικό εκθεσιακό χώρο του Οινοποιείου Διγενάκη στην Καλλονή Ηρακλείου Κρήτης.

Στην έκθεση Generations έγινε μια συμπαρουσίαση διαφορετικών καλλιτεχνικών γενεών, θα έλεγα.
Χ.Π. Πράγματι. Έργα γνωστών εικαστικών συνεκτέθησαν με τη δουλειά ανερχόμενων νέων καλλιτεχνών, σε μια γόνιμη συνομιλία μέσω της οποίας αναπτύχθηκαν συσχετισμοί μεταξύ των πολιτικών και κοινωνικών συνθηκών της εποχής κατά την οποία διαμορφώθηκε το κάθε έργο. Η έκθεση στήθηκε σε συνεπιμέλεια του Δημήτρη με τον Ευθύμη Λαζόγκα. Τα εξαιρετικά κείμενα της έκθεσης επιμελήθηκαν οι συνιδρυτές της ομάδας Δίπολα, ο Ευθύμης Λαζόγκας και ο εικαστικός Δημήτρης Καρατζάς (εικαστικός, απόφοιτος ΜΕΤ/ ΑΣΚΤ).

Δ.Λ. Σε αυτό το σημείο, πρέπει να αναφερθώ στην πολύτιμη συμβολή της Χριστίνας στον συντονισμό, την οργάνωση και σε όλες τις διαδικασίες της εξέλιξης της έκθεσης (παρουσίαση της ομάδας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, στήσιμο της σελίδας μας στο Instagram, δημιουργία αρχείων, διαδικτυακή επικοινωνία με καλλιτέχνες κ.ά.).

Χριστίνα, πώς λειτουργούν για σένα τα Δίπολα;
Ως ένας χώρος μύησης στη σύγχρονη τέχνη. Γρήγορα ανέλαβα το επικοινωνιακό κομμάτι των Διπόλων, τη φωτογράφηση των δράσεών μας αλλά και το ασφαλές πακετάρισμα των έργων. Η συμβολή μου σε όλες τις διαδικασίες της μεγάλης έκθεσης «Generation» ήταν το βάφτισμα του πυρός, τόσο για τον όγκο όσο και για την υπευθυνότητα που έπρεπε να  επιδείξουμε, διαχειριζόμενοι έργα όπως οι «Φαντασμαγορίες» του Νίκου Κεσσανλή (παραχώρηση της Roma Gallery) κ.ά. Ήταν τιμή για εμένα η συνεργασία μου με σημαντικούς ανθρώπους του χώρου της τέχνης που έχουν ζήσει στην πράξη, στην πορεία της εξέλιξής τους, πολλά από τα γεγονότα που εμείς θεωρούμε ιστορικά. Με οδηγό το νήμα της ιστορίας της τέχνης, αναζητώ καλλιτεχνικές συγγένειες και συνδέομαι με το παρελθόν και την αφομοίωσή του, με απώτερο στόχο τη διαμόρφωση ενός καλλιτεχνικού στίγματος της δικής μου γενιάς, ώστε να μπορέσει και το ατομικό στοιχείο να συνδεθεί με το συλλογικό. Αυτή ήταν και η κεντρική ιδέα της έκθεσης «Generations», μέσω της οποίας ήρθα σε επαφή με το έργο πολλών και μεγάλων ονομάτων της σύγχρονης εγχώριας εικαστικής σκηνής, όπως των Γιώργου Λαζόγκα, Άγγελου Σκούρτη, Γιώργου Χαρβαλιά, Πάνου Χαραλάμπους, Θάλειας Χιώτη, Βίκης Μπέτσου κ.ά.

Ετοιμάζεις και μια ατομική έκθεση, αν δεν κάνω λάθος.
Τον καιρό αυτό ετοιμάζω καινούρια δουλειά για την πρώτη μου ατομική έκθεση στην Αθήνα μέσα στο 2021, καλώς εχόντων των πραγμάτων. Παράλληλα, η προσωρινή διαμονή μας στην Κρήτη, ενός τόπου με πλούσια και πανάρχαια ιστορία δεν μπορούσε να αφήσει ανεπηρέαστο το προσωπικό μας έργο. Γονιμοποιήθηκε έτσι η ιδέα μιας κοινής παρουσίασης, κινούμενοι επάνω σε ζητήματα που αφορούν στην τέχνη στο δημόσιο χώρο, στη σύνδεση τοπικής και καλλιτεχνικής παραγωγής κ.ά.

Ένα κοινό όραμα, λοιπόν. Τι σας ενώνει; 
Δ.Λ. Σε αυτό το κοινό όραμα, μας ενώνει η ουσιαστική αγάπη για την τέχνη, όπως λέει και ο Andrei Tarkovsky: «Η τέχνη είναι μια δήλωση ερωτική: η συνειδητοποίηση της εξάρτησης μας από τον άλλο. Μια εξομολόγηση. Μια πράξη ακούσια, που αντανακλά εντούτοις το πραγματικό νόημα της ζωής, της αγάπης και της θυσίας».

Ποιο είναι το επόμενο βήμα για τα ΔΙΠΟΛΑ;
Δ.Λ. Παρ’ όλη την απρόσμενη αναταραχή των τελευταίων μηνών, βρισκόμαστε σε διαδικασία οργάνωσης της επόμενης έκθεσης με τίτλο «Κρυπτόν», έννοια η οποία διέπει όλο το φάσμα της τέχνης / πολιτικό-κοινωνικό-μεταφυσικό-υπαρξιακό. Η θεματική της έκθεσης είναι μια ιδέα του θεωρητικού της ομάδας Ευθύμη Λαζόγκα και βασίζεται στη ρήση του Ηράκλειτου «Φύσις κρύπτεσθαι φιλεί» (στα νέα ελληνικά: η φύση αρέσκεται στο να κρύβεται). Το «Κρυπτόν» θέτει στο προσκήνιο, μεταξύ άλλων, το πρόβλημα του «μη όντος», του «ανύπαρκτου» και του «κρυμμένου», για τα οποία πολλά έχουν ειπωθεί, αλλά ποτέ αυτά δεν παύουν να προκαλούν αμηχανία. Αυτή η τρίτη έκθεση θα αποτελέσει επίσης ένα πιο στοχευμένο βήμα σε σχέση και με την αισθητική μας πρόταση ως ομάδα.
Χ.Π. Η επιλογή των σημαντικών εικαστικών που έχουν στηρίξει με τη συμμετοχή τους τα Δίπολα, γίνεται με βάση την ειλικρινή και βαθιά εκτίμηση που τρέφουμε ως προς την  προσωπικότητα και το έργο του εκάστοτε καλλιτέχνη.

Με το έργο ποιών εικαστικών θα έρθει σε επαφή το κοινό του Κρυπτόν;
Δ.Λ. Την έκθεση «Κρυπτόν» και την ομάδα Δίπολα θα τιμήσουν με τη παρουσία τους σημαντικοί εικαστικοί της ελληνικής σκηνής της χώρας όπως οι: Γιώργος Λαζόγκας, Άγγελος Σκούρτης, Άγγελος Αντωνόπουλος, Μιχάλης Μανουσάκης, Γιώργος Καζάζης, Ηλίας Παπαηλιάκης, Γιάννης Λασηθιωτάκης, Κωνσταντίνος Αρχανιώτης κ.α. και από νεότρους εικαστικούς οι: Παναγιώτης Βορριάς, Πάνος Κομπής, Μαργαρίτα Πέτροβα, Φίλιππος Καβάκας, Γιώργος Τούρλας κ.ά. Θα ήθελα να κλείσουμε με μια φράση από το θεωρητικό κείμενο του Δημήτρη Καρατζά για την επερχόμενη έκθεση «Κρυπτόν», η οποία συμπυκνώνει τη φιλοσοφία και τη θέση της ομάδας Δίπολα απέναντι στην τέχνη.
«Το Κρυπτόν διασώζει την πρόζα της καθημερινότητας από τη μεροληπτική χρησιμότητα χωρίς να υπακούει στους συναινετικούς νόμους ενός κόσμου που από καιρό τώρα έχει συντριβεί. Η τέχνη είναι σαν σχοινοβάτης. Οι πιέσεις που δέχεται την ωθούν από τη μία μεριά στην άρνηση του θεάματος και από την άλλη στην αναζήτηση μιας προστατευμένης ζώνης παραστατικότητας. Η τέχνη στον μετεωρισμό της αμφιταλαντεύεται ανάμεσα σε Δίπολα χωρίς ποτέ να ενδίδει σε κανένα από αυτά, αν θέλει να κρατήσει την ισορροπία της».

---

Ενημερωθείτε για την ομάδα ΔΙΠΟΛΑ στο instagram και το facebook