Συζητώντας για τέχνη με τη Madame Emch

Βρίσκομαι μέσα σε ένα λαβύρινθο από υπόγειες στοές, υγρα­σία, καμάρες, μικρά δωματιάκια, κόκκινα φώτα, σκοτάδια, ενώ ξαφνικά προβάλλουν μπροστά μου καθρέ­φτες ή παραπετάσματα καπνού που πάνω τους πέφτουν σχέδια από ακτίνες λέιζερ. Ακούγεται μουσική, παντού υπάρχουν κορίτσια, ποτήρια σαμπάνιας, αγόρια με άτσαλα μαλλιά και χαλα­ρές μικρές εσάρπες τυλιγμένες à la poeta γύρω από το λαιμό τους. Το μέρος φαίνεται να ουρ­λιάζει: εδώ συμβαίνει ένα art event.

Εδώ είναι το Shunt, ένας νέος πολυχώρος τέχνης και clubbing που ανοίγει αυτές τις μέ­ρες στις στοές του παλιού σιδηροδρομικού σταθμού του London Bridge. Δημοσιογράφοι και ορκισμένοι φανατικοί Swatchers από όλο τον κόσμο έχουν έρθει στο Λονδίνο προσκε­κλημένοι της Swatch για να γνωρίσουν τη νέα της Art Collection – πέντε ρολόγια «συλλεκτι­κής σημασίας» και τους τέσσερεις καλλιτέχνες που τα σχεδίασαν. Και για έναν ακόμα λόγο: να γνωρίσουν «επίσημα» την καινούργια Madame Swatch – την κυρία Arlette-Elsa Emch ή απλά Madame Emch, όπως είναι γνωστή η γυναίκα που ανέλαβε πριν ένα χρόνο τη θέση του προ­έδρου του Ομίλου, brand chief executive του πιο εμβληματικού τίτλου της ελβετικής παρά­δοσης, μαζί με τις Άλπεις και τις σοκολάτες: των ρολογιών – τώρα πια οι περισσότερες παραδο­σιακές φίρμες της χώρας ανήκουν στη Swatch.

Μέσα σε interactive ψηφιακές εγκαταστά­σεις, προβολές, περίεργα φωτιστικά παιχνίδια και «τελετουργικά» displays λανσάρονται τα πέντε ρολόγια: Mία νεκροκεφαλή επάνω σε καθρέφτη του ριζοσπαστικού και λάτρη του νέον, Χιλιανού, Ivan Navarro. Μία «μανσέτα» με πολύχρωμα σχέδια ινδικού κόμικ σαν αφίσα ταινίας Bollywood, του Ινδού σχεδιαστή μόδας –hot όνομα στο Παρίσι– Manish Arora. Ένα φω­σφοριζέ ποπ παιχνίδι με λαχανί και πορτοκαλί χρώματα, καθρέφτες, ιερογλυφικά σύμβολα που σχεδίασε η Cassette Playa, το πιο συζητη­μένο όνομα street fashion αυτή τη στιγμή στο Λονδίνο. Και, έκπληξη, δύο ρολόγια, μαύρο - άσπρο, με μία ανάγλυφη σαλαμάνδρα επάνω στο λουρί τους, και στο καντράν τα πρόσωπα των ερωτευμένων «δυστοπικών» ηρώων του νέου κόμικ του Enki Bilal. Ναι, ο Enki Bilal είναι εκεί κι εγώ τώρα πηγαίνω να του ζητήσω να μου σχεδιάσει κάτι στο σημειωματάριό μου! Πόσο πιο pop μπορεί να είναι αυτό;

Η Swatch ανέκαθεν λάτρευε την τέχνη με το δικό της, pop θα λέγαμε, τρόπο. Από το 1984 βάζει διάσημους καλλιτέχνες, σχεδιαστές, ζω­γράφους, αρχιτέκτονες, γκραφιτάδες, γκουρού της μόδας, σκηνοθέτες και μουσικούς να σχεδιάζουν την έμπνευσή τους επάνω σε αυτό «το μικρό κομμά­τι πλαστικό». Και αυτόματα, αυτά τα ρολόγια γίνονται συλλεκτικά, σαν να πρόκειται για τα πιο cult αντικείμενα της νεανικής κουλ­τούρας. Ο «μπαμπάς Hayek», ο άνθρωπος που δημιούργησε τη Swatch, με βαθιά αγάπη για την τέχνη και τη «χαρά της ζωής», έδωσε πια τη θέση του στην κυρία με το όνομα που θυμίζει ηρωίδα ταινίας του Τζέιμς Μποντ, για να ασχοληθεί ο ίδιος με προσωπικά projects όπως η «αγαπημένη του εταιρεία Breguet» και προγράμματα οικολογικής συνείδησης.

Η Madame Emch, λίγο πριν, στη συνέντευξη Τύπου, μιλούσε για το «συναίσθημα», emotion, που χαρακτηρίζει τη φιλοσοφία «της μεγαλύτερης εταιρείας κα­τασκευής και διανομής ρολογιών και κοσμημά­των στον κόσμο». Τώρα, σε ένα μικρό lounge-κατακόμβη, με σκανάρει με ένα κοφτερό, ultra μπλε βλέμμα λέιζερ. «Έχουμε ξανασυναντη­θεί;» με ρωτάει σαν να μου λέει «Δείξε μου το ρολόι σου». Η ίδια φοράει δύο: του Navarro και το μαύρο του Bilal. 

«Θέλω να συνεχίσω τη σχέση της Swatch με την τέχνη» λέει. «Πρώτον γιατί πιστεύω ότι είναι μέρος του DNA της Swatch και δεύτερον γιατί η τέχνη είναι τόσο βαθιά συνδεδεμένη με την ψυχή των ανθρώπων. Και το να μιλάς στο συναίσθημα τόσο άμεσα, είναι κάτι μοναδικό».

Αναρωτιέμαι πόσο pop μπορεί να είναι ένα προϊόν που θέλει να είναι «μέσα στην εποχή», τώρα που οι εποχές αλλάζουν τόσο δραματικά. Η Madame Emch θυμάται τον εαυτό της στα τέλη της δεκαετί­ας του ’60. «Και τότε συνέβη μία επανά­σταση» μου λέει. «Το δικαίωμα στην αντίδραση και στη διαμαρτυρία α­νήκει στους νέους και ελπίζω πάντα να συμβαίνει αυτό. Μετά κάποιοι ακολουθούν την τέχνη, κάποιοι άλλους δρόμους, κάποιοι επιστρέφουν στην «ομαλότητα» και μετά ξεση­κώνονται πάλι. Αυτό είναι η μεγάλη αλλαγή. Οι σημερινοί νέοι εκφράζονται πολύ πιο άμεσα, πιο οικουμενικά, τολμηρά, έχουν τεράστια ε­πικοινωνία αναμεταξύ τους. Και αυτό είναι πο­λύ πιο οπτιμιστικό απ’ ό,τι η επανάσταση της δεκαετίας του ’60. Φυσικά, αυτές οι αλλαγές επηρεάζουν τη δημιουργία των καλλιτεχνών. Το γεγονός ότι ο Ivan Navarro έχει γεννηθεί στη Χιλή επηρεάζει βαθύτατα τη δουλειά του. Το ίδιο βλέπουμε να συμβαίνει και στη δουλειά του Enki Bilal, ο οποίος έχει γεννηθεί στα Βαλκάνια και αυτό έχει επηρεάσει την ψυχή και την τέχνη του».

Άραγε η Madaem Emch ζωγραφίζει ποτέ της ρολόγια; Νιώθει creative; –σκέφτομαι μέσα μου. Το ρωτάω και δυνατά. Χαμογελάει και λέει αυτάρεσκα: «Δεν ξέρω αν είμαι pretty αλλά, ναι, νιώθω creative».

- Τότε μπορείτε να μου σχεδιάσετε στα πρόχει­ρα ένα ρολόι της έμπνευσής σας; – και της δίνω στιλό και μπλοκ.

«Αh no, NO! Σας παρακαλώ! Δεν νομίζω ότι σχε­διάζω ωραία… (Μα ελάτε…) Οk, θα γράψω κά­τι μικρό, μία φράση. (Τέλεια, ευχαριστώ, ορίστε στιλό, Stabilo bionic Gel pen). Α, όχι ευχαριστώ, χρησιμοποιώ πάντα μόνο τη δική μου πένα». Ξαφνικά σταματάει. Βλέπει το σχέδιο του Bilal. 

«Αυτό είναι Enki;» με ρωτάει ενώ το παρατηρεί με το ίδιο εξεταστικό, μπλε λέιζερ βλέμμα.