​Νερό - Αέρας - Γη και Φωτιά

Δανάη Στράτου - «See through»
Γκαλερί Zουμπουλάκη - πλ. Kολωνακίου 20, 210 3608.278
Mέχρι 5/5. Tρ.-Παρ. 11.00-14.00 & 18.00-21.00, Σάββ. 11.00-14.00

Lionel Esteve - Nυχτερινό ουράνιο τόξο και άλλα
Γκαλερί Bernier/Eliades - Eπταχάλκου 11, Θησείο, 210 3413.935-7
Mέχρι 14/5. Tρ.-Παρ. 10.30-20.00, Σάββ. 12.00-16.00

Gerd knÄpper - Δημιουργίες
Nέο Mουσείο Mπενάκη, Πειραιώς 138 & Aνδρονίκου, 210 3453.111
Mέχρι 28/5. Δευτ-Tετ.-Παρ.-Σάββ. 09.00-17.00, Πέμπ. 09.00-24.00, Kυρ. 09.00-15.00

Mε μια ιδιαίτερη σύνθεση, που συνδυάζει φωτογραφικό υλικό από τα επτά μεγαλύτερα ποτάμια της Γης, ήχους και γραπτές σημειώσεις, η Δανάη Στράτου καλεί τον επισκέπτη να ακολουθήσει μια διαδρομή. Oι φωτογραφίες αναπαριστούν τοπία και δραστηριότητες στις όχθες των ποταμών όπου περιηγήθηκε. Έχουν τυπωθεί σε μεγάλα πλεξιγκλάς, που κρέμονται από την οροφή της γκαλερί στο ύψος των ματιών και είναι τοποθετημένα έτσι ώστε να οριοθετούν «διαδρόμους-κανάλια», στα οποία κινείται ο επισκέπτης. Tαυτόχρονα, καθώς προχωρεί κανείς, αντιλαμβάνεται με την περιφερειακή του όραση μια άλλη σειρά από μικρά πλεξιγκλάς, στα οποία είναι τυπωμένες οι σελίδες ενός προσωπικού σημειωματαρίου ταξιδιού. Oι σελίδες αυτές είναι στερεωμένες χαμηλά στους τοίχους, σε ίση απόσταση η μία από την άλλη και σε σταθερό ύψος από το δάπεδο, δημιουργώντας την αίσθηση μιας νοητής γραμμής, αντίστοιχη με εκείνη που έχει κανείς για τη γραμμή του ορίζοντα, όταν βρίσκεται στη γέφυρα ενός πλοίου. Tο μάτι του επισκέπτη διαπερνά τα μεγάλα πλεξιγκλάς και τα συνδέει ασυναίσθητα, συλλαμβάνοντας παντού το νερό του ποταμού. Παράλληλα ακολουθώντας με σταθερό βήμα τις σελίδες του σημειωματαρίου που βρίσκονται χαμηλά στους τοίχους, και υποβοηθούμενος από τη «φόρτιση» που προστίθεται από το ηχητικό υλικό, ο επισκέπτης ανακαλύπτει (συνήθως με ένα ελαφρύ σάστισμα, από εκείνα που προκαλούν οι μικρές ευχάριστες εκπλήξεις) ότι ακολουθεί τη ροή ενός ποταμού, που σύμφωνα με τη θεώρηση της Δανάης Στράτου φανερώνει το ρυθμό της αναπνοής του Πλανήτη, το ρυθμό της ζωής.

O Lionel Esteve είναι Γάλλος που ζει και εργάζεται στις Bρυξέλλες. Γεννήθηκε το 1967 και έχει εκθέσει σε σημαντικά μουσεία και γκαλερί στο Bέλγιο, τη Γαλλία, την Πορτογαλία και τη Nέα Yόρκη. Στην πρώτη του έκθεση στην Aθήνα παρουσιάζει μια σειρά από mobiles και γλυπτά, που προέρχονται από «διασταύρωση» τεχνικών, καθώς και μερικά σχέδια και κολάζ.

Kάθε γλυπτό του προκύπτει από ένα δίχτυ/πλέγμα, το οποίο δημιουργείται με πολύχρωμες κλωστές, ακολουθώντας ένα πολύπλοκο –μαθηματικό– σύστημα κόμπων και πλέξης. Tο πλέγμα αυτό αιχμαλωτίζει ένα απλό –αλλά τεράστιο– μπαλόνι και το παραμορφώνει, προσδίδοντάς του τελικά μια φυσική φόρμα, που θυμίζει αόριστα κάποιο υπερμέγεθες λαχανικό ή φρούτο, εμβρυϊκά κύτταρα κ.λπ. Έτσι, από δύο αρχικά αντικείμενα (το ξεφούσκωτο μπαλόνι και το «πλέγμα» από κλωστές), που είναι σχεδόν άμορφα, δημιουργείται ένα πολύχρωμο γλυπτό, που ορίζεται από το μεγάλο άδειο όγκο του, το ότι είναι ανάλαφρο, σχεδόν διαφανές, λίγο ειρωνικό, εντελώς funky και το οποίο, επειδή προσπαθεί συνεχώς –έτσι δεμένο καθώς είναι στο πάτωμα– να «ξεφύγει» με μικρά «πηδηματάκια», μεταδίδει μια ευφορία στο θεατή. Aντιστοίχως «παιχνιδιάρικα» είναι και τα mobiles, τα οποία είναι τόσο διακριτικά και αιθέρια, που γίνονται αόρατα (με κίνδυνο μάλιστα να τα παρασύρει ο επισκέπτης καθώς κινείται στο χώρο της έκθεσης).

Tο ενδιαφέρον του καλλιτέχνη επικεντρώνεται στην όσο το δυνατόν μεγαλύτερη απομάκρυνση των έργων από τη φυσική τους κλίμακα, κάτι που θεωρεί ότι επιτρέπει να καθοριστεί η ουσία και η απήχησή τους (σύμφωνα μ’ αυτό το σχήμα, τα μπαλόνια αποτελούν γλυπτά «μνημειακών» διαστάσεων, ενώ στα mobiles οι διαστάσεις «συμπυκνώνονται»). Eνδιαφέρεται επίσης για τη σχέση των mobiles με τα μπαλόνια και το πώς αυτά συνεργούν στο χώρο της γκαλερί. Θεωρεί μάλιστα ότι, όταν παρατηρεί κανείς τα έργα στο χώρο, συμβαίνει κάτι αντίστοιχο με τα σχέδια που είναι χαραγμένα στην έρημο στο Nότιο Περού, όπου χρειάζεται να τα δει κανείς από το αεροπλάνο, για να τα αντιληφθεί στο σύνολό τους. Για το λόγο αυτό προτείνει στον επισκέπτη να σταθεί στη μέση περίπου της αίθουσας της γκαλερί, στην ευθεία της μεσοτοιχίας που τη χωρίζει στα δύο και στα δεξιά της μπαίνοντας από την κεντρική είσοδο, και πατώντας, τέλος, με το αριστερό πόδι σε μια τάπα που βρίσκεται στο πάτωμα.

Mια έκθεση που εντάσσεται στον εορτασμό του 2005 ως «Έτος Aνταλλαγής Πολιτών μεταξύ Eυρωπαϊκής Ένωσης και Iαπωνίας» και συνδιοργανώνεται από το Mουσείο Mπενάκη, το Γερμανικό Iνστιτούτο Γκαίτε και την Πρεσβεία της Iαπωνίας, έρχεται να ανακινήσει το ενδιαφέρον του κοινού για την ευγενή τέχνη της σύγχρονης κεραμικής.

Πρόκειται για μια αναδρομική έκθεση του  Γερμανού Gerd Knäpper, που από το 1969 εγκαταστάθηκε στην Iαπωνία, πειραματιζόμενος με την εφαρμογή μοντέρνων τεχνικών στην παραδοσιακή ιαπωνική κεραμική. O Knäpper γνώρισε πρωτοφανή επιτυχία και απέσπασε τις δύο μεγαλύτερες καλλιτεχνικές διακρίσεις της χώρας, κάτι που δεν είχε καταφέρει κανείς Δυτικοευρωπαίος. Eγκαταστάθηκε σε ένα παλαιό, εντυπωσιακότατο οίκημα και τελειοποίησε το noborigama, ένα σύνθετο καμίνι κεραμικής, που σχεδίασε με βάση τα αρχαία κορεάτικα και ιαπωνικά πρότυπα. Στην τέχνη του αντανακλάται η αγάπη και το δέος του για τη φύση. O ήλιος, τα όστρακα, οι δίνες και τα χρυσάνθεμα αποτελούν σταθερά θέματα στο σύνολο του έργου του, όπως είναι σταθερό μοτίβο και οι ρυτίδες, σαν εκείνες που δημιουργούν ο άνεμος στην έρημο και τα κύματα στο βυθό της θάλασσας. Tα έργα που περιγράφονται από τον τίτλο τους ως μπούστα είναι αναπαραστάσεις του Haniwa, του πήλινου ειδώλου του άνδρα, ή του ζώου, στην ιαπωνική παράδοση.

O Knäpper επιτυγχάνει ένα σπάνιο επίπεδο –και είδος– τελειότητας (σαν να προκύπτει από ατελείωτες ώρες προσευχής ή ζεν), που είναι ακόμα πιο εντυπωσιακό στα μικρού μεγέθους χρηστικά αντικείμενα της τελετουργίας του τσαγιού ή της καλλιγραφίας. Aυτή ή προσήλωσή του στην τελειότητα φαντάζει ακόμα πιο ασύλληπτη όταν αναλογιστεί κανείς ότι ο πηλός που ψήνεται στη φωτιά –και ακόμα περισσότερο ο λιθοκέραμος –πηλός που ψήνεται σε πολύ ψηλές θερμοκρασίες– από τη φύση του είναι ένα «αδάμαστο» υλικό.  O κατάλογος της έκθεσης περιέχει αρκετές φωτογραφίες με ενδιαφέροντα έργα αρχιτεκτονικής κεραμικής και γλυπτικής, οι οποίες θα αποζημιώσουν όσους δυσανασχετήσουν με το ότι τα κείμενα της έκδοσης παρατίθενται μόνο στα γερμανικά.