Οδηγός υποτροφιών για εικαστικές σπουδές

Το Days of Art in Greece προσφέρει έναν οδηγό υποτροφιών για όσους ενδιαφέρονται για εικαστικές σπουδές, στην Ελλάδα ή το εξωτερικό, με ένα κατατοπιστικότατο άρθρο που αναδημοσιεύεται παρακάτω.

Μήπως είσαι από αυτούς που θέλεις να κάνεις καλλιτεχνικές σπουδές, αλλά δε σε αφήνουν, χρησιμοποιώντας κάποιες γνωστές δικαιολογίες; Δικαιολογίες που συνήθως αφορούν τις οικονομικές συνθήκες μέσα στις οποίες ζει ένας καλλιτέχνης: «ζητιάνος θα γίνεις» ∙ «πολλοί σπουδάζουν ζωγραφική, λίγοι γίνονται Πικάσο»∙ «δεν έχω λεφτά να σε σπουδάσω για να γίνεις μπογιατζής πολυτελείας»…

Εάν λοιπόν ανήκεις σε αυτήν την κατηγορία, ειδικά τώρα που πραγματικά οι συνθήκες είναι δύσκολες και τα χρήματα για σπουδές δυσεύρετα, μπορείς να διαβάσεις τις γραμμές που ακολουθούν. Και αν είσαι γονέας, πιθανόν να βρεις και εσύ τρόπους για να δώσεις ανέξοδα διεξόδους στο παιδί σου που θέλει να γίνει καλλιτέχνης, κυρίως εάν ανήκει σε αυτούς που θέλουν να σπουδάσουν στον χώρο των λεγόμενων ‘κλασσικών εικαστικών τεχνών’: αρχιτεκτονική, ζωγραφική, γλυπτική.

Πανεπιστήμια στην Ελλάδα και το εξωτερικό

Στην Ελλάδα, η αρχιτεκτονική θεραπεύεται από τα ακόλουθα δημόσια πανεπιστήμια ή πολυτεχνεία:

- Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο

- Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης

- Πανεπιστήμιο Πατρών

- Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας

- Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης

- Πολυτεχνείο Κρήτης

Φυσικά, λειτουργούν και παρεμφερή τμήματα σε κάποια ΤΕΙ, όπως είναι το Τμήμα Εσωτερικής Αρχιτεκτονικής, Διακόσμησης και Σχεδιασμού Αντικειμένων του ΤΕΙ Αθήνας και το ομώνυμο Τμήμα της ΣχολήςΓραφικών Τεχνών και Καλλιτεχνικών Σπουδών του Τ.Ε.Ι. Κεντρικής Μακεδονίας.

Παράλληλα, η εικαστική δημιουργία στους άλλους δύο τομείς που προαναφέρθηκαν, πλην της αρχιτεκτονικής, φιλοξενείται από τα ακόλουθα δημόσια ιδρύματα:

- Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών

- ΣχολήΚαλών Τεχνών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης

- Τμήμα Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας με έδρα τη Φλώρινα

- Τμήμα Πλαστικών Τεχνών και Επιστημών της Τέχνης, της Σχολής Καλών Τεχνών του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων

Φυσικά, ένας Έλληνας μπορεί να σπουδάσει και σε κάποιο ευρωπαϊκό πανεπιστήμιο, χωρίς να έχει τις επιβαρύνσεις στα δίδακτρα που έχει ο φοιτητής που προέρχεται από χώρες εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Ένα πρώτο βήμα είναι η αναζήτηση των υποτροφιών που δίνουν τα ίδια τα πανεπιστήμια. Έτσι, οι υποτροφίες του ΕΜΠ βρίσκονται εδώ: https://www.ntua.gr/ODIGOS_BRABEIWN_YPOTROFIWN_2011-2012.pdf , αυτές του ΑΠΘ στη σελίδα https://www.auth.gr/scholarships, του Πανεπιστημίου Πατρών στο linkhttps://www.upatras.gr/index/page/id/124, ενώ του Πολυτεχνείου Κρήτης στον σύνδεσμο https://www.upatras.gr/index/page/id/124. Ειδικά οι απόφοιτοι της Σχολής Καλών Τεχνών, μπορούν να διεκδικήσουν κάποια από τις ακόλουθες υποτροφίες:

- Κληροδότημα Σπυρίδωνα Βικάτου για μεταπτυχιακές σπουδές στο εξωτερικό (κατά προτεραιότητα στη Γερμανία) σε πτυχιούχους της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών

- Κληροδότημα Αβέρωφ για μεταπτυχιακές σπουδές σε πτυχιούχους της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών

- Κληροδότημα Μίκας Σκουζέ για μεταπτυχιακές σπουδές στο εξωτερικό σε πτυχιούχους της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών

- Κληροδότημα Σουζάνας Κεφαλληνού για μεταπτυχιακές σπουδές στο εσωτερικό και στο εξωτερικό (κατά προτεραιότητα στην Αγγλία) σε πτυχιούχους της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών

Όμως, υπάρχουν και άλλα ιδρύματα που δίνουν υποτροφίες, εκτός των ίδιων των πανεπιστημίων. Ειδικά στο πεδίο της αρχιτεκτονικής και των εικαστικών τεχνών, έχουν θεσπιστεί οι :

- Υποτροφίες Ιδρύματος Παναγιώτη και Έφης Μιχελή. Προσφέρει υποτροφίες σε «νέους επιστήμονες, πτυχιούχους ελληνικών πανεπιστημίων, που ενδιαφέρονται για μεταπτυχιακές σπουδές στο εξωτερικό στους τομείς της Αισθητικής, της Φιλοσοφίας και της Θεωρίας της Τέχνης, της Αρχιτεκτονικής, της Μουσικής και των άλλων Καλών Τεχνών».

- Υποτροφίες Ιδρύματος Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή. Κάθε χρόνο δίνει υποτροφίες εξωτερικού σε τομείς που έχουν σχέση με την αρχιτεκτονική και τις τέχνες. Φέτος προσφέρει υποτροφίες στους κλάδους: 1. Συντήρηση Έργων Τέχνης 2. Γλυπτική 3. Διοίκηση Πολιτισμικών Οργανισμών

- Υποτροφία Ιδρύματος Ιακώβου Κοντοβράκη. Η υποτροφία απευθύνεται σε απόρους νέους, καταγόμενους από την Επαρχία Άργους για σπουδές στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών

- Υποτροφίες Ακαδημίας Αθηνών. Η Ακαδημία προσφέρει υποτροφίες από τα ακόλουθα κληροδοτήματα 1. Κληροδότημα Βόζου Ιωάννου για μεταπτυχιακές σπουδές στην Ευρώπη στις Καλές Τέχνες (αρχιτεκτονική ,ζωγραφική, γλυπτική, μουσική, θεατρολογία κλπ.) 2. Κληροδότημα Κωνσταντινίδου Ουρανίας για προπτυχιακές σπουδές στη Γαλλία ή την Ιταλία στη Ζωγραφική ή τη Γλυπτική 3. Κληροδότημα Κουρεμένου Βασιλείου για προπτυχιακές σπουδές στο Παρίσι στις Καλές Τέχνες (Ζωγραφική, Γλυπτική, Μουσική, Αρχιτεκτονική ή Διακοσμητική), σε νέους με καταγωγή από την Ήπειρο 4. Δωρεά Δημητρίου Τσάμηγια σπουδές στο εξωτερικό στις Καλές Τέχνες.

Φυσικά, υπάρχουν και όλα εκείνα τα ιδρύματα που δίνουν υποτροφίες σε φοιτητές με βάση τις επιδόσεις τους και ανεξαρτήτως αντικειμένου, επομένως μπορούν να διεκδικήσουν από εκεί υποτροφίες και όσοι σπουδάζουν σε αντικείμενα σχετικά με τις εικαστικές τέχνες. Τέτοια ιδρύματα είναι πχ τα ακόλoυθα: Κοινωφελές Ίδρυμα Αλέξανδρος Σ. Ωνάσης , Ίδρυμα Προποντίς , Κοινωφελές Ίδρυμα Λίλιαν Βουδούρη , Ίδρυμα Λεβέντη , Ίδρυμα Παιδείας και Ευρωπαϊκού Πολιτισμού Νίκου και Λύντιας Τριχά …

Ιδιωτική Εκπαίδευση

Με βάση τις τελευταίες ρυθμίσεις του Υπ. Παιδείας, πολλοί φορείς που διδάσκουν τα αντικείμενα που αναφέρθηκαν, έχουν αναβαθμιστεί στην κατηγορία των «κολλεγίων». Τα κολλέγια που δίνουν υποτροφίες σε αυτούς τους κλάδους καλλιτεχνικών σπουδών είναι τα ακόλουθα:

- ΑΚΤΟ, με προγράμματα σπουδών όπως BA in Interior Architecture και BA in Fine Arts & Technology. Το Πρόγραμμα Υποτροφιών για προπτυχιακές σπουδές απευθύνεται σε νεο-εισερχόμενους σπουδαστές που έχουν επιτύχει στις Πανελλήνιες Εξετάσεις και είχαν καλή επίδοση στο Λύκειο ή στα ειδικά εξεταζόμενα μαθήματα. Το Πρόγραμμα Υποτροφιών για Μεταπτυχιακές σπουδές απευθύνεται σε σπουδαστές που επιθυμούν να συνεχίσουν τις σπουδές τους στο Διακλαδικό Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα «Master of Arts in Design» και εφαρμόζει σύστημα χορήγησης υποτροφιών σε αριστούχους αποφοίτους του ΑΚΤΟ, αλλά και σε αριστούχους αποφοίτους δημοσίων πανεπιστημιακών ιδρυμάτων.

- ΒΑΚΑΛΟ ART & DESIGN. Η Βακαλό, μεταξύ των πολλών προγραμμάτων σπουδών της, παρέχει και μεταπτυχιακό τίτλο σπουδών στον κλάδο του Architectural Design, ενώ λειτουργεί και μονοετή εργαστήρια με αντικείμενα όπως είναι η Ζωγραφική και οι Εικαστικές Τέχνες. Το Κολλέγιο Βακαλό απονέμει πέντε ειδών υποτροφίες:

1. Στον πρωτεύοντα σπουδαστή του Α’ έτους και στους πρωτεύοντες σπουδαστές κάθε τομέα ειδικότητας του Β’ έτους απονέμεται από μία υποτροφία που αντιστοιχεί στο 50% των διδάκτρων του επόμενου ακαδημαϊκού έτους. Επίσης, στους σπουδαστές του Α’ και Β’ έτους που διαμορφώνουν μέσο όρο βαθμολογίας άνω του 9 απονέμεται μερική υποτροφία που αντιστοιχεί στο 10% των διδάκτρων του επόμενου ακαδημαϊκού έτους.

2. Στον πρωτεύοντα σπουδαστή κάθε τομέα ειδικότητας του Γ’ έτους απονέμεται από μία υποτροφία που καλύπτει ολόκληρο το ποσό (100%) των διδάκτρων ενός από τα Μεταπτυχιακά Προγράμματα του Κολλεγίου.

3. Ανά τριετία απονέμεται συνολική υποτροφία και για τα τρία έτη σπουδών σε άτομο που έχει ολοκληρώσει πρόγραμμα απεξάρτησης σε αναγνωρισμένο κέντρο θεραπείας εξαρτημένων ατόμων.

4. Εκτάκτως, απονέμεται συνολική υποτροφία για ένα από τα Μεταπτυχιακά Προγράμματα σε σπουδαστές που, ανεξαρτήτως τελικού βαθμού, παρουσιάζουν εξαιρετική επίδοση σε κάποιο τομέα του προγράμματος.

5. Τέλος, η Υποτροφία Μάνου και Γιώργου Βακαλό, η οποία έχει καθιερωθεί επίσημα από το 2008, απονέμεται κατόπιν ανοιχτής πρόσκλησης για υποβολή αιτήσεων από απόφοιτους σχολών καλών και εφαρμοσμένων τεχνών, καλλιτέχνες και designers, και αφορά μεταπτυχιακές σπουδές σε ιδρύματα του εξωτερικού.

- ΚΟΛΛΕΓΙΟ AKMI METROPOLITAN, μεπροπτυχιακό πρόγραμμα‘Architectural Design and Technology’. Το Κολλέγιο προσφέρει διάφορες υποτροφίες κατά περίπτωση, όπως αυτές που απονεμήθηκαν στο πλαίσιο του ‘YEAR SHOW 2013: Ετήσια έκθεση των φοιτητών Αρχιτεκτονικής’, όταν καιδόθηκαν βραβεία και υποτροφίες διδάκτρων στους δύο φοιτητές Αρχιτεκτονικής, οι οποίοι διακρίθηκαν για το υψηλό επίπεδο της δουλειάς τους στο τελικό τους project.

- ΚΟΛΛΕΓΙΟ ΕΛΛΗΝΟΒΡΕΤΑΝΙΚΟ με πρόγραμμα σπουδών στην Αρχιτεκτονική. Το Κολλέγιο χορηγεί δεκάδες υποτροφίες στην έναρξη κάθε ακαδημαϊκής χρονιάς (φέτος δόθηκαν 30 και ειδικά για σπουδαστές αρχιτεκτονικής 6).Οι υποψήφιοι πρέπει να είναι τελειόφοιτοι ή απόφοιτοι Λυκείου με βαθμολογία απολυτηρίου μεγαλύτερη του 17 ή με μέσο όρο βαθμολογίας των τριών τάξεων του Λυκείου μεγαλύτερο του 17 και να έχουν αποκτήσει το First Certificate in English του Πανεπιστημίου Cambridge ή το Κρατικό Πιστοποιητικό Γλωσσομάθειας σε επίπεδο Β2 ή άλλο ισοδύναμο αναγνωρισμένο πιστοποιητικό, μέσα στην τελευταία τριετία.

- AAS COLLEGE APPLIE DARTS STUDIES με πτυχίο στον τομέα Contemporary Fine Arts, που καλύπτει τους κύριους εργαστηριακούς τομείς της ζωγραφικής, της γλυπτικής, της παραγωγής χαρακτικών σχεδίων και νέων μέσων. To AAS College προσφέρει υποτροφίες στο συγκεκριμένο πρόγραμμα, όπως και στα άλλα προπτυχιακά και μεταπτυχιακά προγράμματα σπουδών του. Οι υποτροφίες δίνονται με τη μορφή μείωσης των διδάκτρων.

Τώρα βέβαια, όποιος αποφοιτήσει από μια εκ των παραπάνω σχολών και δεν έχει λάβει υποτροφία, δεν πρέπει να απελπίζεται, ειδικά όποιος έχει επιλέξει να γίνει Επιμελητής. Ο Οργανισμός ΝΕΟΝ λειτουργεί το πρόγραμμα Ανταλλαγής Επιμελητών που υλοποιείται σε συνεργασία με διεθνείς φορείς και απευθύνεται σε νέους επιμελητές που έχουν έδρα την Ελλάδα και την Αγγλία. Επίσης, το NEON CURATORIAL AWARD σε συνεργασία με τη Whitechapel Gallery, απευθύνεται στους επιμελητές του προγράμματος ανταλλαγής, οι οποίοι διαγωνίζονται πάνω στην καλύτερη επιμελητική πρόταση για την εικονική επιμέλεια της Συλλογής Δ. Δασκαλόπουλου.

H φωτογραφία που συνοδεύει το κείμενο προέρχεται από το Curatorial Exchange Program του Πολιτιστικού και Αναπτυξιακού Οργανισμού κοινής ωφέλειας ΝΕΟΝ. (https://neon.org.gr/en/neon-learning/neon-curatorial-exchange/)