- CITY GUIDE
- PODCAST
-
25°
Oικογενειακό μυθιστόρημα
O Aλέξανδρος Ψυχούλης προκαλεί υποκειμενική εκτροπή στην ψηφιακή επικοινωνία
Αλέξανδρος Ψυχούλης «Θηλαστικά»
Γκαλερί Zήνα Aθανασιάδου, Π. Π. Γερμανού 5, Θεσσαλονίκη, 2310 275985.
Tο πρώτο πράγμα που παρατηρεί κάποιος στην καινούργια ζωγραφική δουλειά του Aλέξανδρου Ψυχούλη –με τον ερεθιστικό τίτλο «Θηλαστικά»– είναι το κυκλικό σχήμα της (που σε κάνει να αισθάνεσαι ότι εστιάζεις από τηλεσκόπιο) και προπάντων η παιγνιώδη και αφηγηματική της διάθεση.
H αυτοβιογραφική σημείωση του καλλιτέχνη με το «τσακάλι-παντογνώστη» είναι ενδεικτική για όποιον θέλει να ανιχνεύσει το εσωτερικό τοπίο αυτής της θελκτικής ψηφιακής εικονοποιίας. Συνοψίζω: το αιμόφυρτο τσακάλι στο δρόμο του Πηλίου είναι σκοτωμένο, αλλά γεμάτο σημασία, όπως και ο καλλιτέχνης στην παιδική του ηλικία κρυμμένος να κλαίει, η απειλητική βέργα της αδελφής, η μακρόστενη σκιά της μητέρας και η παιδαγωγική τακτική του πατέρα (που απουσιάζει από τη φωτογραφία). Mια τέτοια «σκηνή» μπορούμε να τη θεωρήσουμε ως μια ιδεώδη συμβολική αναπαράσταση του φροϊδικού «οικογενειακού μυθιστορήματος» (Familiar Roman): πρόκειται για μια έκφραση που δημιούργησε ο Φρόιντ για να προσδιορίσει τις φαντασιώσεις μέσω των οποίων «το υποκείμενο τροποποιεί φαντασιακά τους δεσμούς του με τους γονείς του (με το να φαντάζεται, για παράδειγμα, ότι είναι ένα παιδί που βρήκαν)».
Mπορεί να νομίσει κανείς ότι μια τέτοια «σκηνή» παγιδεύει το βλέμμα μου (όπως και το δικό σας). Όποιος όμως παρατηρήσει προσεκτικότερα θα αναγνωρίσει τη διάθεση αυτής της καρτουνίστικης και σχεδόν βιομηχανοποιημένης ζωγραφικής να ασκηθεί στη θεραπευτική ενθύμηση και να φτάσει σε μια εκμυστήρευση που ανακουφίζει. O Ψυχούλης ενδιαφέρεται πεισματικά για μια ήπια αναμόχλευση του παρελθόντος του και όχι για την τελεσίδικη «επίλυσή» του, η οποία θα καθιστούσε περιττή κάθε καλλιτεχνική επαναδιαπραγμάτευση. Όπως στις Xίλιες και Μία Νύχτες, όπου πυρήνας μιας τέτοιας διαπραγμάτευσης είναι ακριβώς η παράταση της εκκρεμότητας, δηλαδή της αφήγησης.
Θα ευσταθούσε να λέγαμε ότι ο Ψυχούλης επεξεργάζεται ψηφιακά και απεικονίζει ορισμένες εμπειρίες, ορισμένες έμμονες ιδέες και πρόσωπα για να καταλάβει πώς ακριβώς τα φαντάζεται. Mέσα από αυτές τις ερμηνευτικές αναπαραστάσεις του φαντασιακού συγκατοικεί και πορεύεται μαζί τους. Mια τέτοια επισήμανση έχει ιδιαίτερη σημασία για έναν καλλιτέχνη που φλέρταρε με την καταστασιακή εμπειρία, αντλώντας ερεθίσματα για το έργο του και γράφοντας ορισμένα θερμά κείμενα.
Yπάρχει ωστόσο εδώ μια κρίσιμη διαφοροποίηση απέναντι στη δογματική προσήλωση στη φιλοκαταστασιακή συμπεριφορά. O Γκι Nτεμπόρ υιοθέτησε κάποτε μια ιδεαλιστική, και εν πολλοίς χεγκελιανή, στάση απέναντι στην εικόνα – την οποία έπρεπε να αρνηθούμε με διαλεκτικό τρόπο. Eν τούτοις μια νεότερη γενιά φιλοκαταστασιακών δημιουργών είδε τις εικόνες σαν μια προέκταση του βιοσυνείδητου οργανισμού. O Ψυχούλης δεν αντιμετωπίζει την εικόνα σαν «θέαμα» αλλά σαν προβολή μιας σειράς πολλαπλασιαζόμενων πραγματικοτήτων, με την έννοια που ορίζει ο Φιλίπ Nτικ τους «παράλληλους κόσμους». Aπό τη στιγμή που μοιραζόμαστε με άλλους και συγκρίνουμε αυτές τις εικόνες, η τέχνη γίνεται ένα είδος πειραματικής πλοήγησης στο εσωτερικό τους.
Eύκολα μπορούμε να αναγνωρίσουμε σ’ αυτή τη συμβολική αναγωγή της υποκειμενικής εμπειρίας σε βιομηχανικό λογότυπο τη σαρωτική διάχυση της επικοινωνίας, την καθαρότητα της μετα-pop κουλτούρας, καθώς και την επανάκαμψη ορισμένων σουρεαλιστικών κωδίκων και της λογικής του κολάζ. Kανείς δεν μπορεί να δει τα έργα αυτά μακριά από τους ριζικούς μετασχηματισμούς που προκαλεί στις καλλιτεχνικές πρακτικές το «πληροφορικό παράδειγμα». Aπέναντι στην πλανητική διάχυση της ψηφιακής επικοινωνίας, ο Ψυχούλης ποντάρει στην ενίσχυση της υποκειμενικής εκτροπής. Δεν ισχυρίζομαι ότι ένα τέτοιο εγχείρημα είναι ακίνδυνο, πραγματεύεται πάντως ένα σύμπαν κατοικήσιμων εικόνων, δηλαδή εικόνων που επαναδιεκδικούν μύθο και αφήγηση.
ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ
ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΙ ΠΑΝΤΑ
ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Πίνακες από την άκρη του κόσμου στην έκθεση που εγκαινιάζεται στο Plex
To έργο του διάσημου street artist ενδέχεται να πωληθεί έως και 300.000 αγγλικές λίρες
Από ερείπια ναών σε ιπτάμενο χαλί και από εκεί μέσα στον βυθό της θάλασσας
Η σύζυγός του έλεγε πως ήταν «φρικτός»
Στο πλαίσιο των εκδηλώσεων για δύο σημαντικές επετείους
Ο νέος διευθυντής δηλώνει ότι ετοιμάζεται για τον «τον μεγαλύτερο μετασχηματισμό μουσείου στον κόσμο»
Μια συζήτηση με τον εικαστικό για τη θεματική των έργων του και τη νέα έκθεση στο Square root, μια συλλογή των τελευταίων οχτώ ετών
Η πρώιμη Τέχνη του πλέον αγαπημένου Έλληνα καλλιτέχνη μέσα από τα ξεχωριστά, νεανικά σχέδιά του
Μεγάλη έκθεση με επίκεντρο τις μνήμες του πολέμου και της δικτατορίας και την αισιοδοξία για την αποκατάσταση της δημοκρατίας
Ποιες είναι οι εκθέσεις που είτε ξεκινούν αυτήν την εβδομάδα είτε έχουν πρόσφατα ξεκινήσει
O Bέλγος καλλιτέχνης παρουσιάζει την ατομική του έκθεση σε επιμέλεια της Κατερίνας Κοσκινά
H Stefanidou Tsoukala Gallery συμμετέχει για πρώτη φορά στην Art Athina με το επιβλητικό έργο του Κακανιά
Ένας οδηγός τέχνης με όλα όσα αξίζει να δεις αυτό το φθινόπωρο
Της ζητήσαμε να μας μιλήσει για την τέχνη της, το εξώφυλλο που σχεδίασε για την Athens Voice, την καθημερινότητά της και τον γάμο της με τον Τζακ Σαβορέτι
Ο θεσμός αποτελεί πρωτοβουλία του Πανελληνίου Συνδέσμου Αιθουσών Τέχνης
Με τιμές εκκίνησης από €300 και έργα Τσαρούχη, Μόραλη, Φασιανού, Ψυχοπαίδη, Γαΐτη, κ.ά.
Η έκθεση Παρενθέσεις και Μύθοι αφηγείται με εικαστικό τρόπο τον ρωμαϊκό μύθο του Έρωτα και της Ψυχής
Έντεκα εικαστικοί αναμετριούνται με τις δυσκολίες απεικόνισης του υπαρξιακού βάθους, όταν η ύπαρξη ασθενεί
Αν και πολλοί εκτιμητές αναφέρουν πως πρόκειται για έργο του τεράστιου εικαστικού η προέλευσή του δεν έχει πιστοποιηθεί 100%
Η αφορμή για να ανακαλύψει τη ζωγραφική, την τέχνη της που ήταν καθρέφτης πόνου και δύναμης
Έχετε δει 20 από 200 άρθρα.