Συνέντευξη με τον σκιτσογράφο The Rabbit Knows για τη σειρά σκίτσων «Αναρχία»
Αν δεν έχεις δει κάποια από τα viral σκίτσα του Έλληνα καλλιτέχνη με το όνομα The Rabbit Knows, τότε κάτι πάει λάθος με εσένα και τη σχέση σου με τα social media. Ή τελικά ίσως κάτι πάει πολύ καλά και έχεις «ήσυχο το κεφάλι σου» για ότι «παίζει» διαδικτυακά.
O The Rabbit Knows είναι αυτοδίδακτος σκιτσογράφος και η απόδειξη πως μερικές φορές δεν χρειάζεσαι πολλά πολλά για να μεταδώσεις το μήνυμά σου και να πεις αυτά που θες. Ένα απλό σκίτσο και ένα δυνατό μήνυμα μπορούν να πουν τα πάντα.
Γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Θεσσαλονίκη, έχει εκθέσει και εργαστεί στην Ολλανδία, ενώ τα τελευταία χρόνια θεωρεί την Αθήνα το νέο του σπίτι.
Η σειρά με τίτλο «Αναρχία» είναι αυτή που τον έκανε ευρύτερα γνωστό, με σκίτσα που έγιναν share από εκατοντάδες ή και χιλιάδες ανθρώπους. Στα σκίτσα αυτά οι διάφορες σχολές φιλοσοφίας και σκέψης «συγκρούονται» με την Αρχαία και τη σύγχρονη Ελλάδα, την κουλτούρα και τις αγκυλώσεις μας, με χιούμορ καυστικό και ανατρεπτικό.
Αλλά ο The Rabbit Knows δεν είναι μόνο… αναρχία!
Πού σε βρίσκουμε αυτό το διάστημα; Πρόσφατα είδαμε και μία υπέροχη δουλειά σου στο εστιατόριο Tο Λοκάλι…
Γενικά με βρίσκετε στην Αθήνα. Έχω γεννηθεί και μεγαλώσει στη Θεσσαλονίκη, έχω ζήσει ένα αρκετά μεγάλο διάστημα εκτός Ελλάδας, στην Ολλανδία και τα τελευταία χρόνια ζω πλέον στην Αθήνα. Οπότε με βρίσκετε κυρίως εκεί και σε διάφορα μέρη με τα οποία συνεργάζομαι. Επίσης, με βρίσκετε και στην πλατφορμα σχεδιαστων It’sallohsosouvenirtome!, με την οποία συνεργάζομαι πιο συστηματικά.
Έχουμε κάνει μαζί την έκθεση «Αναρχία στην Νοσταλγία» το 2018 και τώρα βγάζουμε μία σειρά από t-shirts με τον ίδιο τίτλο. Όπως τα λέμε και εκεί, είναι «Μία συλλογή για την αμφισβήτηση, την πρόκληση, την επίθεση, την επανοικειοποίηση και διεκδίκηση της κουλτούρας μας σε αντίθεση με τη τυφλή λατρεία, την άγνοια, το ρετουσάρισμα και το rebranding της. Από το άγιο και το απρόσιτο, στο αστείο και το προσιτό, δεν θέλουμε καμία κουλτούρα η οποία να μας πνίγει».
Με το Λοκάλι επίσης ξεκινήσαμε μια πολύ ωραία συνεργασία πριν το καλοκαίρι. Ένα από τα πράγματα που λάτρεψα στη συνεργασία αυτή ήταν η ευκαιρία να κάνω τοιχογραφίες. Να δουλέψω δηλαδή το σκίτσο σε τελείως άλλη κλίμακα κάτι το οποίο βρήκα μαγικό.
Πώς ξεκίνησε όλη η ιστορία με τον TheRabbitKnows, η επαφή σου με τα σκίτσα και τη σάτιρα;
Η όλη ιστορία με τον The Rabbit Knows ξεκίνησε καθαρά για την προσωπική μου έκφραση και ικανοποίηση. Όταν τέλειωσα το σχολείο, άρχισα να νοιώθω σιγά σιγά ότι έρχομαι και πάλι πιο κοντά στον εαυτό μου και να κάνω πράγματα που είναι σημαντικά για μένα. Ξαναέπιασα το σκίτσο και τη ζωγραφική κάπως αυθόρμητα, χωρίς πλάνο ή στόχο. Στην αρχή σχεδίαζα κάπως με θυμό, με πιο άγρια υλικά όπως το κάρβουνο και έκανα καθαρά αυθόρμητους πειραματισμούς με τυχαία υλικά και photoshop. Σχεδίαζα θέματα που με συγκινούσαν, εικόνες από κείμενα του Ernesto Sabbato, παραλλαγές από comics του Alan Moore. Οτιδήποτε με ενθουσίαζε. Σιγά σιγά και πάλι υποσυνείδητα γύρισα στο cartoon, στη σκιτσογραφία.
Με τα σκίτσα μου είχα την ευκαιρία να ασχοληθώ πιο σοβαρά στην Ολλανδία όπου για πρώτη φορά εικονογράφησα πιο συστηματικά μια σειρά από διαλέξεις που παρουσίαζε η σύντροφός μου και εικονογράφησα το βιβλίο που ήταν το αποτέλεσμα των διαλέξεων αυτών.
Επίσης, για πρώτη φορά ένιωθα ότι έχω χρόνο. Μπόλικο χρόνο. Αν και δούλευα πολύ, είχα πολύ κενό χρόνο, καθώς ήμουν πιο απομακρυσμένος από την Ελλάδα και όλη τη βαβούρα της αλλά και το χαβαλέ της, είχα λιγότερους (αλλά πολύ καλούς) φίλους, και η σύντροφός μου έλειπε συχνά λόγω δουλειάς.
Έτσι έμενα με αρκετό χρόνο να γεμίσω και έμαθα να το αγαπάω αυτό. Να μπορώ να πάρω το μπλοκ μου και μια μπύρα και να κάτσω κάπου και να περάσω ώρες διασκεδάζοντας έτσι.
Υπάρχει μια παιδικότητα νομίζω σε αυτό. Τώρα που βλέπω καμιά φορά την κόρη μου που είναι 4 χρονών να ζωγραφίζει μόνη της, μοιάζει κάπως παρόμοιος ο τρόπος της. Δηλαδή ο τρόπος με τον οποίο τα παιδάκια κάθονται απλά και ζωγραφίζουν μόνα τους για πολύ ώρα απλά γιατί έτσι θέλουν. Και άλλοτε χαίρονται με αυτό που κάνουν και το δείχνουν, άλλοτε απλά χαλαρώνουν κάνοντάς το, άλλοτε εκνευρίζονται και το πετάνε. Νομίζω ήμουν τότε και μάλλον ακόμα είμαι σε μια παρόμοια φάση με το σκίτσο. Το κάνω για να γεμίζω το χρόνο μου και να περνάω καλά.
Μετά από αυτή την περίοδο, σταδιακά ερχόμουν όλο και πιο κοντά στο απλό σκίτσο, στο πολύ μινιμαλιστικό όπως μπορεί να πει κανείς. Στην προσπάθεια να πεις πολλά με λίγες γραμμές.
Υπάρχουν κάποιοι σκιτσογράφοι και σχεδιαστές κόμικς που θεωρείς σαν επιρροές σου;
Υπάρχουν πολλοί που εκτιμώ και αγαπώ. Σαν επιρροές θα έλεγα σίγουρα τον Dagsson, τον Quino, και σίγουρα τον Jim Davis και τον Garfield που μικρός αντέγραφα συνέχεια. Επίσης υπάρχουν πάρα πάρα πολλοί που είναι επιρροές αλλά που δεν είναι σχεδιαστές κόμικς, όπως πχ ο David Shrigley, ο Banksy, η καταπληκτική Liana Finck. Πάρα πολλοί και συνεχώς έρχονται και νέοι αγαπημένοι.
Σε μάθαμε κυρίως μέσα από τη σειρά σκίτσων με τίτλο «Αναρχία». Πώς ξεκίνησε αυτή τη σειρά;
Η σειρά «Αναρχία» ξεκίνησε από ένα παιχνίδι που έκανα παραλλάσοντας το σκίτσο Anarchy in the UK του Ισλανδού σκιτσογράφου Dagsson. Σιγά σιγά, η ιδέα αποκτούσε δική της ζωή και άρχισε να μεταμορφώνεται. Από Αναρχία, σε Προοικονομία, Καπιταλισμό, Ισχυρογνωμοσύνη, Λιτότητα και άλλα πολλά. Διατηρούσε παρόλα αυτά το ίδιο μοτίβο με τον απλό διάλογο και τις δύο φιγούρες που συζητάνε.
Κάτι που βρίσκω πολύ ενδιαφέρον είναι το πόσα πολλά πράγματα μπορείς τελικά να πεις εάν περιορίσεις τα μέσα και την τεχνική σου. Αν πεις δηλαδή «ορίστε να, αυτά έχω, ένα μολύβι, ένα μαρκαδόρο, δύο μπαρμπαδάκια, δύο σύννεφα διαλόγου και έναν τίτλο. Μόνο αυτά έχω για να μιλήσω, για να δούμε τώρα τι έχω να πω».
Με αυτά τα λίγα μπορείς να πεις άπειρα πράγματα. Εάν από την άλλη ανοιχτείς σε πολλούς τρόπους, πολλά στυλ, πολλά υλικά, υπάρχει ένας μεγάλος κίνδυνος να γίνει η τεχνική πιο σημαντική από το μήνυμα και τέλος να υπάρχει μια φλυαρία αντί για μια αμεσότητα. Με αυτή την έννοια ισχύει ο μινιμαλισμός και το less is more. Νομίζω είναι σαν κάποιες μπάντες που μπορούνε με τελείως απλά και σχεδόν βαρετά μέσα π.χ. κιθάρα - μπάσο - ντραμς, τρία λεπτά τραγούδια και τίποτα άλλο, να δημιουργούν για άπειρα χρόνια.
Τι είναι αυτό που απολαμβάνεις πιο πολύ στη δουλειά σου;
Την προσωπική εκτόνωση που μου δημιουργεί. Συνήθως είναι μια άσκηση ηρεμίας για μένα. Το να κάτσω και να σκεφτώ τι με απασχολεί, τι με τυραννά και πως μπορώ να το αποτυπώσω, να το ξορκίσω, να το βγάλω από μέσα μου.
Απολαμβάνω επίσης τη σύνδεση με τον κόσμο, την επαφή. Ειδικά το να μοιράζεται κανείς την τέχνη του μέσα από το internet και τα social media, έχει ένα μεγάλο πλεονέκτημα. Το μήνυμα φτάνει άμεσα και αφιλτράριστα στον παραλήπτη. Επίσης, φτάνει ακαριαία, εκείνη τη στιγμή. Εγώ π.χ. πολύ συχνά σχεδιάζω το βράδυ, πριν κοιμηθώ και βγάζω μια φωτογραφία και ανεβάζω το αποτέλεσμα επί τόπου. Υπάρχει μια ευκολία σε αυτό, μια αμεσότητα. Νομίζω πως ο κόσμος το εισπράττει αυτό και έτσι τολμά και αντιδρά, σχολιάζει, νοιώθει, στέλνει, μιλάει κλπ. Αυτό είναι κάτι υπέροχο νομίζω. Κάνει την τέχνη πολύ φρέσκια και ζωντανή.
Όταν κάποιος βλέπει τα σκίτσα σου, τι ελπίζεις να λαμβάνει από αυτά;
Μου αρέσει η χαλαρωτική λειτουργία της τέχνης, το γέλιο, η συγκίνηση και η εκτόνωση που δημιουργούν. Ειδικά στην πιο χιουμοριστική σκιτσογραφία είναι πολύ ωραίο να ξέρεις ότι έκανες κάποιον να γελάσει στο άσχετο. Θα ήθελα να λειτουργούν τα σκίτσα μου ως μικροί ξορκισμοί από βαρύγδουπες και περιοριστικές έννοιες, μικρές δόσεις σαρκασμού και αυτοσαρκασμού, αλλά και ως ένα είδους χαλάρωσης. Κάτι σαν μασάζ για το μυαλό.
Υπάρχει ακόμα δρόμος για να μπορεί να ζήσει κάποιος σαν full time σκιτσογράφος στην Ελλάδα του 2019;
Δεν ξέρω ακριβώς. Γενικώς μου μοιάζει πολύ δύσκολο. Προσωπικά υπάρχουν περίοδοι που έχω κερδίσει καλά χρήματα από τη σκιτσογραφία και άλλες (φανερά μεγαλύτερες) που δεν έχω κερδίσει καθόλου χρήματα. Φαντάζει δύσκολο να έχει κάποιος μια σταθερότητα σε αυτό, να είναι δηλαδή το μόνο του εισόδημα. Επίσης, το ίδιο δύσκολο μου φαίνεται για όλες τις τέχνες στην Ελλάδα. Τι να πω, μπορεί απλά να είμαι εγώ χαζός, ποιος ξέρει;
Από την άλλη κάτι που βρίσκω πολύ σημαντικό είναι να μπορώ να κάνω την τέχνη μου δίχως την αγωνία του αποτελέσματος. Δίχως δηλαδή να εξαρτάται οτιδήποτε από το αν αρέσει αυτό που κάνω. Καθώς έχω άλλη δουλειά από τη οποία βγάζω το βασικό μου εισόδημα, έχω το αρνητικό του λιγότερου χρόνου από όσο θα ήθελα για σκίτσο. Από την άλλη έχω το τεράστιο πλεονέκτημα να κάνω ότι θέλω στην τέχνη μου. Να την κάνω καθαρά και μόνο γιατί θέλω και όπως θέλω. Για το γαμώτο της υπόθεσης.
Τι άλλο να περιμένουμε από τον The Rabbit Knowsσύντομα;
Ανωριμότητα, προχειρότητα, ενθουσιασμό, χιούμορ αλλά και μελαγχολία. Μία ή ίσως και δύο νέες εκθέσεις με θέματα Αρχαία Ελλάδα, Πολιτική αλλά και Πνευματισμό, εκτυπώσεις, ρούχα, τοιχογραφίες και ίσως σιγά σιγά και μία έκδοση. Σίγουρα πολύ αγάπη και βλακεία.
3°
