Εικαστικα

Ο Καβάφης πάει... σχολείο

Στο πρόγραμμα που υλοποιείται κάτω από την ομπρέλα του Ιδρύματος Ωνάση, τα παιδιά εξερευνούν την καβαφική ποίηση με την κίνηση, την τεχνολογία και τα μολύβια

Κατερίνα Καμπόσου

ΤΕΥΧΟΣ 690

13.02.2019, 14:48 4’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ

Τι συναισθήματα σου προκαλούν οι στίχοι ενός ποιήματος; Kαι ποιος μας λέει ότι δεν μπορούμε να διαβάσουμε τον Καβάφη αλλιώς; Στο εργαστήριο «Ένα ποίημα, μία εικόνα, μία έκδοση» που υλοποιείται κάτω από την ομπρέλα του Ιδρύματος Ωνάση, μαθητές του λυκείου και του γυμνασίου, όχι μόνο στην Αττική αλλά και στην περιφέρεια, έχουν τη δυνατότητα να γνωρίσουν καλύτερα το καβαφικό έργο μέσα από μια σειρά δραστηριότητες που συνδυάζουν ποικίλες μορφές τέχνης και προωθούν τη δημιουργικότητα και την ελεύθερη έκφραση.

Με αφορμή τον Καβάφη οι μαθητές συνθέτουν δικά τους ποιήματα και τα συνοδεύουν με τις δικές τους εικόνες, σκίτσα ή κολάζ

Όπως μας εξηγεί ο Θοδωρής Χιώτης, συντονιστής Έρευνας & Ψηφιακής Ανάπτυξης Αρχείου Καβάφη, το πρόγραμμα «Ο Καβάφης πάει σχολείο» αποτελεί μέρος της ευρύτερης εκπαιδευτικής πρακτικής και πολιτικής του Αρχείου Καβάφη με σκοπό να έρθουν οι μαθητές σε βιωματική επαφή με το καβαφικό έργο και να εξερευνήσουν μαζί τους, όχι μόνο αν τους αρέσει το έργο του αλεξανδρινού ποιητή, αλλά και πόσο σύγχρονο και επίκαιρο παραμένει. Η ένταση μάλιστα της ανταπόκρισης των μαθητών στο καβαφικό έργο κατά τη διάρκεια των εργαστηρίων και τα έργα τα οποία προκύπτουν μέσα σε αυτά καταδεικνύουν ότι ο Καβάφης παραμένει ένας ποιητής που μας αφορά, ένας ποιητής που συνεχίζει να ανταποκρίνεται στην ανάγκη των εφήβων για διασύνδεση και έκφραση. «Η ανταπόκριση των μαθητών είναι εντυπωσιακή, και πολύ συχνά συγκινητική, καθώς, στα έξι χρόνια που τρέχει το πρόγραμμα, οι συμμετέχοντες έφηβοι όχι μόνο ανακαλύπτουν καινούριους τρόπους έκφρασης και δημιουργίας μέσα από την καβαφική ποίηση, μα παράλληλα συνεχίζουν να μας εκπλήσσουν αποκαλύπτοντας καινούριους και αναπάντεχους τρόπους ανάγνωσης και προσέγγισης του καβαφικού έργου».

Στο εργαστήριο «Ένα ποίημα, μια εικόνα, μια έκδοση» οι μαθητές του 5ου ΓΕΛ Ζωγράφου γράφουν δικά τους ποιήματα και ιστορίες και στήνουν πρωτότυπες ζωγραφικές σελίδες

Σύμφωνα με την Έφη Τσιότσιου, εκτελεστική διευθύντρια και διευθύντρια Παιδείας Ιδρύματος Ωνάση, το Ίδρυμα υποστηρίζει την Παιδεία και τον Πολιτισμό και, μέσα από αυτούς τους πυλώνες, ενισχύει και απελευθερώνει τη δύναμη του ανθρώπου στο να εξελίσσεται. Αποζητά και επιβραβεύει την αριστεία, την επιμονή και τη σπάνια τέχνη του να θέλεις να γίνεις ο καλύτερος στον τομέα σου. Στην ίδια κατεύθυνση εξελίσσει και αναπτύσσει κάθε χρόνο τα εκπαιδευτικά του προγράμματα, έχοντας ως σταθερή πυξίδα την απεύθυνση σε όλους. Μέσα από το καινοτόμο εκπαιδευτικό πρόγραμμα «Ο Καβάφης πάει σχολείο», ενθαρρύνεται όχι μόνο η εξοικείωση με το έργο του μεγάλου Αλεξανδρινού, αλλά και η ανάδειξη των ιδιαιτέρων ταλέντων και η καλλιέργεια των δεξιοτήτων των μαθητών που συμμετέχουν σε αυτό.

Στο εργαστήριο «Ηλεκτρισμένη ποίηση» στο Καλλιτεχνικό Γυμνάσιο Περιστερίου, οι μαθητές επεξεργάζονται το πεζό ποίημα «Τα Πλοία» και δουλεύουν πάνω σε τεχνικές της οπτικής ποίησης και της πειραματικής γραφής

Πώς γίνεται όμως η επιλογή των σχολείων στην Αθήνα και στην περιφέρεια; Kάθε χρόνο τα σχολεία της Αθήνας καταθέτουν μεμονωμένες αιτήσεις συμμετοχής έπειτα από το ανοιχτό κάλεσμα που ανακοινώνεται στην αρχή της σχολικής χρονιάς. Η επιλογή των σχολείων που θα συμμετέχουν στο πρόγραμμα γίνεται μετά από επίσκεψη των υπευθύνων του προγράμματος στα σχολεία και συζήτηση με τους καθηγητές του κάθε σχολείου. Για τα σχολεία της περιφέρειας οι αιτήσεις γίνονται μέσω της Διεύθυνσης Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης της Περιφέρειας στην οποία ανήκουν και κάθε χρόνο επιλέγεται μία περιφέρεια για να υλοποιήσει το πρόγραμμα. Και για την Αθήνα και για την περιφέρεια οι υπεύθυνοι του προγράμματος λαμβάνουν υπόψη τις ανάγκες και τις ιδιαιτερότητες της κάθε σχολικής μονάδας, προσπαθώντας το πρόγραμμα να φτάσει εκεί που θα προσφέρει τα περισσότερα.

Οι μαθητές του 5ου ΓΕΛ Ζωγράφου δημιουργούν τις δικές τους γραμματοσειρές με μελάνι στο πλαίσιο του εργαστηρίου «Ένα ποίημα, μια εικόνα, μια έκδοση»

Στο εργαστήριο «Στίχοι φτιαγμένοι από κίνηση», για παράδειγμα, τα παιδιά βάζοντας δυνατά τη μουσική καλούνται να φανταστούν πώς η «Ιθάκη» θα μπορούσε να γίνει χορογραφία. Ο στόχος είναι ο δημιουργικός πειραματισμός των παιδιών πάνω σε ποιήματα του Καβάφη μέσω της ανάδειξης της ποιητικο-κινητικής διάστασης του έργου του. Κάθε ημέρα διδασκαλίας περιλαμβάνει μια διαφορετική ενότητα ποιημάτων, δομημένη από τον Θοδωρή Χιώτη, η οποία κυοφορεί ένα συγκεκριμένο κινησιολογικό φορτίο προς πειραματισμό από τη χορεύτρια Κάντυ Καρρά.

Στο εργαστήριο «Ένα ποίημα, μια εικόνα, μια έκδοση» οι μαθητές του 5ου ΓΕΛ Ζωγράφου στήνουν σαλόνια, εξώφυλλα, οπισθόφυλλα και παράγουν ο κάθε μαθητής το δικό του μοναδικό φανζίν πάντα με αφετηρία τον Καβάφη και τα ποιήματά του

Στο εργαστήρι «Ποίηση και έκδοση» τα παιδιά σκιτσάρουν τους Λαιστρυγόνες και τους Κύκλωπες και φιλοτεχνούν τις δικές τους, χειροποίητες εικονογραφημένες εκδόσεις, όπως έκανε και ο ίδιος ο Καβάφης, που πήγαινε στο τυπογραφείο, έστηνε τα μονόφυλλα με τα ποιήματά του και έπειτα τα μοίραζε στον κόσμο. Με τη βοήθεια της εικονογράφου Αλέξιας Οθωναίου και της ποιήτριας Δανάης Σιώζιου, οι μαθητές αφού εξοικειωθούν με διαφορετικές τεχνοτροπίες, παράγουν τα δικά τους κείμενα, επιλέγουν την τεχνική που τους ταιριάζει περισσότερο και δημιουργούν εξώφυλλα, οπισθόφυλλα και πρωτότυπες ζωγραφιστές σελίδες.

Στο εργαστήριο «Ηλεκτρισμένη ποίηση» στο Καλλιτεχνικό Γυμνάσιο Περιστερίου, οι μαθητές αξιοποιούν τις λέξεις του ποιητή, προσθέτουν δικά τους εκφραστικά στοιχεία και αναδεικνύουν τη σημασία της φαντασίας σήμερα

Στο τρίτο εργαστήριο «Ηλεκτρισμένη ποίηση», ο Καβάφης περνάει στη νέα εποχή: γίνεται βίντεο, εικόνα και ψηφιακή εγκατάσταση. Πιο συγκεκριμένα ο Κώστας Διαμαντής (3D Graphics and Game developer, Media Administrator) και η Δήμητρα Ιωάννου (ποιήτρια/εκδότρια) θα επεξεργαστούν με τις μαθήτριες και τους μαθητές που θα συμμετάσχουν στο εργαστήριο «Ηλεκτρισμένη ποίηση» το πεζό ποίημα «Τα Πλοία». Τα παιδιά εκεί θα δουλέψουν πάνω σε τεχνικές της οπτικής ποίησης και της πειραματικής γραφής, καθώς και σε προγράμματα επεξεργασίας εικόνας και βίντεο animation.

Συντελεστές του προγράμματος

«Ένα ποίημα, μία εικόνα, μία έκδοση»
Αλέξια Οθωναίου, εικονογράφος
Δανάη Σιώζιου, ποιήτρια

«Στίχοι φτιαγμένοι από κίνηση»
Κάντυ Καρρά, χορεύτρια/performer
Θοδωρής Χιώτης, ποιητής